Η γαλλόφωνη εκπαίδευση στην Ελλάδα 19ος – 20ος αιώνας: η περίπτωση του Λεοντείου Λυκείου

Abstract

This study aims at researching Francophone education in Greece during the 19th and 20th century, and, in specific, the foundation and operation of Lycée Léonin, a Greek-French Catholic educational institution, which contributed both to the cultivation of the French language and civilisation and to the well-rounded and harmonious development of children, as well as to the education of students in Greece. Lycée Léonin is a life work, based on enduring humanistic and Christian values. Its contribution has been recognised and appreciated so far by the Greek society, the religious, spiritual and political leadership of the country, and, in specific, by the thousands of alumni, their parents and the young people who currently attend it. For the Marist Brothers, this institution signifies the implementation of a lifetime decision to serve the education of young people, in accordance with the principles and objectives of their Brotherhood. For their colleagues, the Lay Marist Educators, it constitutes the place where they have the opportunity to practise their vocation, applying the principles of their educational mission. The basic principles of the Pedagogy developed by the Marist Brothers are the following:•Presence: the consistent presence of the Brothers among their students facilitates continuous supervision, discipline, as well as easy access to the pupils, which is essential for building a climate of trust.•Simplicity: The simplicity and modesty of the teacher cause the student to become the protagonist of the educational life.•Work: The appropriate, consistent and orderly working methods of both the teachers and the students can lead to the fulfilment of the aims and objectives of the educational process.•Discipline: The imposition of a mainly preventive educational discipline, which helps to ensure that the necessary peace and quiet prevails in class, so that both the teachers and the students can focus on their creative work.•Competition: The development of a fair competition among students, as an inner precautionary force which renders them more productive, while avoiding being condescending towards the ‘weaker’ students.•Solidarity: The creation of a family spirit among all those who are involved in the educational process, including students, teachers, parents etc. Lycée Léonin is a private educational institution, without sporting an entrepreneurial nature, and it belongs to the Catholic Church. As a ‘Christian School’, it caters for the students’ moral cultivation as well as the enhancement of their faith. As a Greek-French school, it pays particular attention to the acquisition of the French language, which is taught even at the primary levels of elementary education with an extended daily timetable, aiming at the acquisition of French diplomas, recognised by the French State, as well as introduction to the French culture. In order to answer the research questions that had been initially posed, as well as those that emerged in the course of the research study during classification, coding, analysis and interpretation of the data, an attempt was undertaken to approach the issue from a socio-historical perspective. In addition, the theory of historical empathy was applied in order to develop a richer understanding of Marcellin Champagnat’s behaviour and attitude, as well as to evaluate his educational work.

Στην εργασία αυτή ερευνάται η γαλλόφωνη εκπαίδευση στην Ελλάδα κατά το 19ο – 20ο αι. και ιδιαιτέρως η ίδρυση και λειτουργία του Λεοντείου Λυκείου ως Ελληνογαλλικού Καθολικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, το οποίο συνέβαλε, αφενός, στην καλλιέργεια της γαλλικής γλώσσας και στη διάδοση του γαλλικού πολιτισμού και αφετέρου στην ολόπλευρη και αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού καθώς και στη μόρφωση και στη διαπαιδαγώγηση μαθητών – μαθητριών στον ελληνικό χώρο. Το Λεόντειο Λύκειο είναι έργο ζωής θεμελιωμένο σε διαχρονικές ανθρωπιστικές και χριστιανικές αρχές. Η προσφορά του έχει αναγνωριστεί και εκτιμάται μέχρι σήμερα από την ελληνική κοινωνία, τη θρησκευτική, πνευματική και πολιτική ηγεσία του τόπου, και ιδιαιτέρως από τους χιλιάδες αποφοίτους, τους γονείς και τους σημερινούς νέους που φοιτούν σ’ αυτό. Για τους Μαριανούς Αδελφούς είναι η υλοποίηση της διά βίου απόφασής τους να υπηρετήσουν την εκπαίδευση των νέων, στο πλαίσιο των αρχών και επιδιώξεων της Αδελφότητάς τους. Για τους συνεργάτες τους, τους Μαριανούς Λαϊκούς Εκπαιδευτικούς, αποτελεί το χώρο όπου τους δίνεται η δυνατότητα να ασκήσουν το λειτούργημά τους εφαρμόζοντας τις αρχές της παιδαγωγικής τους αποστολής. Τα βασικά χαρακτηριστικά της Παιδαγωγικής που ανέπτυξαν οι Μαριανοί Αδελφοί είναι •της Παρουσίας: Η συνεχής παρουσία των Αδελφών κοντά στους μαθητές με την οποία επιτυγχάνεται η συνεχής επίβλεψη και η πειθαρχία αλλά και το πλησίασμα που είναι απαραίτητο για τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης.•της Απλότητας: Η απλότητα και η μετριοφροσύνη του εκπαιδευτικού μέσα από την οποία ο μαθητής γίνεται ο πρωταγωνιστής της εκπαιδευτικής ζωής.•της Εργασίας: Ο σωστός, συνεχής και μεθοδικός τρόπος εργασίας τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών που μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία των σκοπών και των στόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας.•της Πειθαρχίας: Η επιβολή μιας προληπτικής κυρίως παιδαγωγικής πειθαρχίας που συντελεί στο να επικρατεί η απαραίτητη ηρεμία στην τάξη, η οποία βοηθά τόσο τους εκπαιδευτικούς όσο και τους μαθητές στο δημιουργικό τους έργο.•της Άμιλλας: Η ανάπτυξη σωστής άμιλλας μεταξύ των μαθητών ως μιας εσωτερικής προτρεπτικής δύναμης που τους κάνει πιο αποδοτικούς, χωρίς να δείχνουν περιφρόνηση για τους πιο «αδύνατους».•της Αλληλεγγύης: Η δημιουργία οικογενειακού πνεύματος ανάμεσα σε όσους εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία: μαθητές – εκπαιδευτικούς – γονείς κτλ.Τα Λεόντεια είναι ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, δίχως προσωποπαγή επιχειρηματικό χαρακτήρα, και ανήκουν στην Καθολική Εκκλησία. Ως «Χριστιανικά Σχολεία» φροντίζουν ιδιαίτερα για την ηθική καλλιέργεια και την τόνωση της πίστης των μαθητών τους. Ως Ελληνογαλλικά Σχολεία δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκμάθηση της Γαλλικής γλώσσας με διευρυμένο ωράριο από τις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού, με στόχο τόσο την κατάκτηση διπλωμάτων Γαλλικής γλώσσας αναγνωρισμένων από το γαλλικό κράτος όσο και τη μύηση των μαθητών τους στον γαλλικό πολιτισμό.Επιχειρήθηκε η ιστορικοκοινωνική προσέγγιση του θέματος, προκειμένου να απαντηθούν οι ερευνητικές υποθέσεις που είχαν τεθεί εξαρχής, αλλά προέκυψαν στην πορεία της έρευνας κατά την ταξινόμηση, κωδικοποίηση, ανάλυση και ερμηνεία τού πληροφοριακού υλικού. Συμπληρωματικά επιχειρήθηκε η εφαρμογή της θεωρίας της ιστορικής ενσυναίσθησης (historical empathy) για την κατανόηση της συμπεριφοράς και νοοτροπίας του Μαρκελλίνου Champagnat καθώς και της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού του έργου.