Η επίδραση του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου (pms) σε δομικούς και λειτουργικούς δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου

Abstract

Backround: The premenstrual syndrome (PMS) is characterised by physical and emotional changes before and during menstruation with significant effect on the quality of life of the individual. The precise causative mechanisms are not fully elucidated. It appears, however, that both physical and psychological symptoms are associated with conditions of increased inflammatory and oxidative stress. Since the above procedures are related to the occurrence of cardiovascular events, premenstrual syndrome is likely to increase cardiovascular risk.Scope: In the present study we evaluated the effect of premenstrual syndrome on both structural and functional vascular indices and the possibility of increased cardiovascular risk in women of reproductive age. Additionally, we examined the correlation between subclinical vascular disease and the presence of the polymorphisms C242T of CYBA gene and G894T of NOS3 gene in combination with traditional cardiovascular risk factors. Material and Methods: 70 healthy, normally ovulating women, aged 18-45 who responded to an announcement from the 2nd Department of Obstetrics and Gynaecology of Aretaieion University Hospital of Athens were recruited. Women's medical history and demographic data were recorded and all participants were examined in two distinct phases of their menstrual cycle (late ovulatory and luteal). During the two visits, somatometric and haemodynamic (blood pressure) parameters were assessed, whereas venus blood samples were obtained for biochemical / hormonal testing and genotyping. The diagnosis of premenstrual syndrome was based on Moos-scale questionnaire and on a second symptom-based prospective calendar meeting the diagnostic criteria defined by the University of San Diego, California (USDC). The 30% increase in premenstrual distress between the 1st and 2nd visit was diagnosed as PMS, according to the criteria of the National Institute of Mental Health (NIMH). Sonographically assessed indices of vascular structure and function included carotid intima-media thickness (IMT), flow-mediated dilation (FMD), carotid-femoral pulse wave velocity (PWV) and augmentation index (Aix).Results: 64 out of the 70 women of the study attended the second visit. 48 of them (75%) were classified as PMS, while 16 as control group. The hormonal examination revealed that prolactin levels during the luteal phase were decreased in PMS women compared to those in the control group. In addition, women with PMS demonstrated lower blood pressure levels during the ovulatory phase and that the levels of the central diastolic pressure remained unchangeable during the luteal phase compared to controls. Furthermore, the assessment of the two polymorphisms in the 70 women of the study showed that C242T homozygotes (TT) had lower combined and ICA-IMT and FMD values after adjustment for traditional cardiovascular risk factors, while the presence of the T-allele of NOS3 polymorphism was associated with higher CB-IMT and PWV values in the univariate analysis. Nevertheless, the association of the NOS3 polymorphism and PWV was significant after adjustment for traditional cardiovascular risk factors in the multivariate analysis. Moreover, a stepwise increase in PWV levels was observed in women with cumulative presence of both NOS3 and CYBA genetic polymorphisms, indicative of an upward trend in arterial stiffness compared to those with a wild-type genotype. Conclusions: Our results indicate that premenstrual syndrome affect haemodynamic parameters, such as blood pressure, while the presence of C242T and G894T polymorphisms showed an adverse effect on structural and functional vascular properties in combination with traditional cardiovascular risk factors. The stepwise increase of arterial stiffness due to the cumulative presence of the two polymorphisms could possibly substantiate their correlation with subclinical vascular risk.

Εισαγωγή: Το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο (PMS) χαρακτηρίζεται από μεταβολές σωματικού και συναισθηματικού τύπου πριν και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως που επιδρούν σημαντικά στην ποιότητα ζωής του ατόμου. Aν και οι ακριβείς μηχανισμοί που το προκαλούν δεν έχουν πλήρως αποσαφηνιστεί, εντούτοις φαίνεται ότι τόσο τα σωματικά, όσο και τα ψυχικά συμπτώματα σχετίζονται με μηχανισμούς αυξημένου φλεγμονώδους και οξειδωτικού stress. Δεδομένου ότι οι ανωτέρω διαδικασίες σχετίζονται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών νόσων, είναι πιθανό το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο να αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.Σκοπός: Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκε η επίδραση του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου σε δομικούς και λειτουργικούς αγγειακούς δείκτες και η πιθανότητα αύξησης του καρδιαγγειακού κινδύνου σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Επιπλέον, εξετάστηκε η συσχέτιση της υποκλινικής αγγειακής νόσου με τη συνύπαρξη των πολυμορφισμών C242T του γονιδίου CYBA και G894T του ΝΟS3 και των κλασικών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Υλικό και Μέθοδος: Στη μελέτη συμπεριλήφθησαν 70 υγιείς γυναίκες ηλικίας 18-45 ετών με φυσιολογικό καταμήνιο κύκλο, οι οποίες ανταποκρίθηκαν σε ανακοίνωση της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Αρεταίειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αθηνών διεξαγωγής αιματολογικού και αγγειολογικού ελέγχου. Έγινε καταγραφή του ιστορικού και των δημογραφικών δεδομένων των γυναικών, οι οποίες εξετάστηκαν σε δύο ευδιάκριτες φάσεις του καταμήνιου κύκλου τους (όψιμη ωοθυλακική και ωχρινική). Κατά τη διάρκεια των δύο επισκέψεων πραγματοποιήθηκαν μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, δειγματοληψία αίματος για βιοχημικό/ορμονολογικό έλεγχο και γονοτύπηση καθώς και σωματομετρικές και αγγειολογικές μετρήσεις. Η διάγνωση του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου βασίστηκε αφενός σε ερωτηματολόγιο που αναπαρήγαγε την κλίμακα του Moos και αφετέρου σε δεύτερο ημερολόγιο προοπτικής καταγραφής των συμπτωμάτων, βασισμένο στα διαγνωστικά κριτήρια, όπως έχουν καθοριστεί από το Πανεπιστήμιο San Diego, California (USDC). Η αύξηση της προεμμηνορυσιακής δυσφορίας κατά 30% μεταξύ της 1ης και 2ης επίσκεψης ορίστηκε ως διαγνωστική για το PMS, σύμφωνα με τα κριτήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (ΝΙΜΗ). Οι αγγειολογικές μετρήσεις περιελάμβαναν την υπερηχογραφική μέτρηση του πάχους του έσω-μέσου χιτώνα της καρωτιδικής αρτηρίας (IMT), την εξαρτώμενη από τη ροή αγγειοδιαστολή της βραχιονίου αρτηρίας (FMD), την ταχύτητα του σφυγμικού κύματος (PWV) και τον κεντρικό αυξητικό δείκτη (Aix). Αποτελέσματα: Οι 64 από τις 70 γυναίκες της μελέτης προσήλθαν στη 2η επίσκεψη. Από αυτές, οι 48 (75%) ταξινομήθηκαν ως PMS, ενώ οι 16 ως ομάδα ελέγχου (control). Aπό τα αποτελέσματα του ορμονολογικού ελέγχου προέκυψε ότι τα επίπεδα της προλακτίνης στις γυναίκες με PMS ήταν χαμηλότερα κατά την ωχρινική φάση του κύκλου σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, οι γυναίκες με PMS είχαν χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης κατά την ωοθυλακική φάση του κύκλου σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, ενώ κατά την ωχρινική φάση τα επίπεδα της κεντρικής διαστολικής πίεσης παρέμεναν σταθερά. Επίσης, κατά την αξιολόγηση των πολυμορφισμών στις 70 γυναίκες της μελέτης, προέκυψε ότι οι ομοζυγώτες (TT) για τον C242T είχαν χαμηλότερες τιμές συνδυασμένου και ICA-IMT και FMD, μετά την προσαρμογή για κλασικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, ενώ η παρουσία του Τ αλληλίου του NOS3 πολυμορφισμού κατά τη μονομεταβλητή ανάλυση σχετίστηκε με υψηλότερες τιμές CB-IMT και PWV. Κατά την πολυμεταβλητή ανάλυση η συσχέτιση της παρουσίας του πολυμορφισμού NOS3 και του PWV ήταν σημαντική μετά την προσαρμογή για τους κλασικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Επιπλέον, παρατηρήθηκε σταδιακή αύξηση του PWV στις γυναίκες με ταυτόχρονη παρουσία και των δύο γενετικών πολυμορφισμών NOS3 και CYBA, υποδεικνύοντας την αύξηση της αρτηριακής σκληρίας σε αυτές τις γυναίκες συγκριτικά με εκείνες με γονότυπο φυσικού τύπου. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο επιφέρει μεταβολές σε αιμοδυναμικές παραμέτρους, όπως η αρτηριακή πίεση, ενώ η παρουσία των πολυμορφισμών C242T και G894T φάνηκε να επηρεάζει δυσμενώς τις δομικές και λειτουργικές αγγειακές ιδιότητες σε συνδυασμό με τους κλασικούς δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου. Σημαντική είναι η παρατήρηση της σταδιακής αύξησης της αρτηριακής σκληρίας με την αθροιστική παρουσία των δύο πολυμορφισμών, τεκμηριώνοντας ενδεχομένως την συσχέτισή τους με τον υποκλινικό αγγειακό κίνδυνο.