Οι πολιτειακές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα με έμφαση στις επιπτώσεις στη λειτουργία του πολιτεύματος και της δικαιοσύνης

Abstract

During the financial crisis of 2009 Greece faced an impending fiscal collapse, that was eventually avoided by resorting to a new international Financial Assistance Facility. This unprecedented mechanism was activated for the first time on 23.4.2010. This event and those that followed have a clear impact on the way the Greek State functions, as well as on the party and political system. The political governance of the country has been profoundly affected by the economic governance, which more or less has been co-created by complex international centers of power. The subject matter of the present doctoral dissertation is the investigation of the financial crisis impact on the basic state functions: the government, the parliament and the courts. The Greek governments signed three Memoranda of Understanding over five years. This fact had two fundamental consequences: the State borrowed money at favorable interest rates, whereas at the same time the country’s financial autonomy was limited due to the dominance of financial support agreements over government policy. The Greek parliament -aiming at enacting the necessary measures to stabilize the country within the timetable set by the lenders- produced a huge amount of legislation, often by stretching parliamentary procedures like never before. Finally, the courts examined a lot of rights-related cases, that were brought before them as a consequence of the restrictions set by the Memoranda, maintaining at most part a self-restrained attitude. To sum up, a brief reference is made to a possible future constitutional revision, and it is suggested that it shall not be closely related to any necessity that came up during the economic crisis.

Η οικονομική κρίση του 2009 έφερε το ελληνικό κράτος αντιμέτωπο με μία επαπειλούμενη δημοσιονομική κατάρρευση, την οποία εντέλει απέφυγε με την προσφυγή σε έναν νεοπαγή διεθνή Μηχανισμό Χρηματοδοτικής Στήριξης, την ενεργοποίηση του οποίου ζήτησε η Ελλάδα για πρώτη φορά στις 23.4.2010. Το γεγονός αυτό και όσα ακολούθησαν είχαν εμφανή αντίκτυπο στους τρόπους λειτουργίας του ελληνικού πολιτεύματος, καθώς και στο κομματικό και πολιτικό σύστημα. Η οικονομική διακυβέρνηση του τόπου, η οποία άλλωστε συνδιαμορφώνεται με νέα πολυσύνθετα διεθνή κέντρα εξουσίασης επηρεάζει ριζικά την πολιτική διακυβέρνηση. Κύριο αντικείμενο της εκπονηθείσας διατριβής αποτέλεσε η διερεύνηση των επιπτώσεων της δημοσιονομικής κρίσης στις επιμέρους κρατικές λειτουργίες: την Κυβέρνηση, τη Βουλή και τα δικαστήρια. Οι ελληνικές Κυβερνήσεις μέσα σε διάστημα πέντε ετών υπέγραψαν τρία Μνημόνια, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τον κρατικό δανεισμό με ευνοϊκά επιτόκια, συγχρόνως όμως τον περιορισμό της δημοσιονομικής αυτονομίας της χώρας και την επικυριαρχία των χρηματοδοτικών συμφωνιών στήριξης στην κυβερνητική πολιτική. Η Βουλή, με στόχο την υλοποίηση των αναγκαίων μέτρων για την οικονομική σταθεροποίηση της χώρας εντός των συμφωνημένων με τους δανειστές χρονοδιαγραμμάτων, παρήγαγε έναν τεράστιο όγκο νομοθεσίας συχνά με κοινοβουλευτικές διαδικασίες πρωτοφανώς συντετμημένες χρονικά. Τέλος, τα Δικαστήρια έκριναν σωρεία υποθέσεων περιορισμού δικαιωμάτων λόγω των μνημονιακών μέτρων, διατηρώντας ως επί το πλείστον μία στάση αυτοπεριορισμού. Εν κατακλείδει, γίνεται μία σύντομη αναφορά σε μία ενδεχόμενη μελλοντική αναθεώρηση, η οποία κατά την άποψη της γράφουσας δεν θα πρέπει να συνδεθεί στενά με τυχόν αναγκαιότητες που προέκυψαν από την οικονομική κρίση.