Προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: συγκριτική θεώρηση της ελληνικής έννομης τάξης και της ΕΣΔΑ (άρθρο 3)

Abstract

The thesis focuses in two central issues:The first, at the beginning of the dissertation, is the approach and presentation of the principle of the protection of human dignity, as a philosophical issue but in its’ legal perspective as well. In this legal aspect the thesis examines the points where the principle meets the criminal law. There is also an analysis of the normative feature of the principle, which consists of a constitutional law issue, in an attempt to find how the principle can be substantially used by the law-maker. The second very important issue, in the second part of the dissertation, is the criminal character of the offences of the human dignity, under the general title “The prohibition of torture, inhuman and degrading treatment (as an issue of human dignity)”. The title follows the formulation of article 3 of the European Convention of Human Rights, the interpretation and the jurisprudence of which consist of the basic directives of the research. In this second part there is also an analysis of articles 137A-137D of the Greek criminal code. Also, by the presentation of the case – law of the ECtHR in article 3 ECHR, divided in special titles, the thesis presents useful arguments and conclusions that aim to reinforce the Greek system of protection of human dignity offences.

Η διατριβή εστιάζει σε δύο κεντρικά ζητήματα, άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους: Το πρώτο – που εκτίθεται στο πρώτο μέρος – είναι η προσέγγιση και παρουσίαση της αρχής της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, καταρχάς ως φιλοσοφικού ζητήματος αλλά και σε ένα δεύτερο επίπεδο στη νομική της διάσταση. Στη διάσταση αυτή ερευνώνται και προσεγγίζονται τα σημεία που η αρχή συναντά το ποινικό δίκαιο. Εκτός αυτού όμως γίνεται και μια ανάλυση της κανονιστικότητας της αρχής, που συνιστά ένα θέμα συνταγματικού δικαίου, προκειμένου να φανεί η δυνατότητα ουσιαστικής εφαρμογής της από το νομοθέτη. Το δεύτερο κεντρικό ζήτημα που αποτελεί και το δεύτερο μέρος της διατριβής είναι η ποινική αντιμετώπιση των προσβολών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, με γενικό τίτλο «H απαγόρευση των βασανιστηρίων, της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης (ως ζήτημα ανθρώπινης αξιοπρέπειας)». Ο τίτλος αυτός ακολουθεί τη διατύπωση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, η ερμηνεία και η νομολογία του οποίου αποτελεί ένα από τα βασικά «εργαλεία» της έρευνας. Στο δεύτερο αυτό μέρος γίνεται ανάλυση των άρθρων 137Α – 137Δ του ποινικού κώδικα. Επίσης, εκτίθεται αρκετά διεξοδικά η νομολογία που έχει διαμορφώσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου πάνω στην προσβολή του αρ. 3 ΕΣΔΑ, και εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα που στοχεύουν να θωρακίσουν το ελληνικό πλαίσιο προστασίας από τις προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.