Οι περιορισμοί των αποκρατικοποιήσεων μέσα από τη νομολογία του εθνικού δικαστή και του δικαστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Abstract

The aim of this dissertation is to present the limitations of privatization according to the case law of the national courts and the Court of Justice of the European Union. This study investigates both the limitations provided by the Constitution as well as the fundamental freedoms and rules of the European Union law (eu law). First, the study attempts to define the term ‘public property’ before presenting the process of its privatization under the national legislation. Then, it presents the limitations that the Council of State detects between the lines of the constitutional provisions, which, according to its case law, are set to protect the public interest when a privatization programme is applied. Furthermore, the study examines the restrictions provided by the fundamental freedoms and the competition rules of the eu law which, according to the case law of the European Court of Justice, must be applied when liberalizing services of general economic interest (such as postal services, transportation, energy, electronic communications and port services). Indisputably, the staid aid rules and the public procurement law constitute another, equally important, set of limitations to privatization in the form of selling a public asset or contracting out a public service. The dissertation concludes that, when adopting a privatization programme, the national legislator, in order to serve every aspect of the public interest, must follow the aforementioned rules of the eu law, which guarantee the financial benefit of the State and the proper functioning of competition, together with the constitutional limitations that aim to protect the environment and people’s rights.

Σκοπός της διατριβής είναι η παρουσίαση των περιορισμών που διέπουν τις αποκρατικοποιήσεις, μέσα από τη νομολογία του εθνικού δικαστή και του δικαστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έρευνα αναπτύσσεται πάνω στη διάκριση των περιορισμών που θέτουν από τη μια οι συνταγματικές διατάξεις και από την άλλη οι θεμελιώδεις ελευθερίες και οι κανόνες του ενωσιακού δικαίου. Αρχικά παρουσιάζεται το περιεχόμενο της έννοιας «περιουσία του Δημοσίου» καθώς και οι εθνικές νομοθετικές ρυθμίσεις με τις οποίες δρομολογήθηκε η αποκρατικοποίηση των στοιχείων που την απαρτίζουν. Έπειτα, αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο το Συμβούλιο της Επικρατείας εντοπίζει τους περιορισμούς που θέτουν οι συνταγματικές διατάξεις στις αποκρατικοποιήσεις προκειμένου να εξασφαλισθεί η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Στη συνέχεια, εξετάζονται οι περιορισμοί που, σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ, απορρέουν από τις θεμελιώδεις ελευθερίες του ενωσιακού δικαίου και τις διατάξεις για τον ανταγωνισμό και διέπουν την απελευθέρωση των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, όπως αυτή συντελέστηκε στους τομείς των ταχυδρομικών υπηρεσιών, των μεταφορών, της ενέργειας, των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και των λιμενικών υπηρεσιών. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντική είναι η επίδραση του δικαίου των κρατικών ενισχύσεων καθώς των κανόνων του δευτερογενούς δικαίου που διέπουν τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων κατά την οργάνωση μιας αποκρατικοποίησης, υπό τη μορφή της ιδιωτικοποίησης και, ειδικότερα, της σύναψης σύμβασης για τη μεταβίβαση δικαιωμάτων, μετοχών ή ακινήτων του Δημοσίου σε ιδιώτες. Το γενικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι, κατά τη θέσπιση ενός προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, ο εθνικός νομοθέτης υπόκειται σε κανόνες οι οποίοι εγγυώνται την οικονομική ωφέλεια του Δημοσίου και την εύρυθμη λειτουργία του ανταγωνισμού, ταυτόχρονα όμως και σε περιορισμούς που εξασφαλίζουν τα δικαιώματα των πολιτών και το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.