Σύγχρονα μοντέλα ανάλυσης βυζαντινής μουσικής: το φαινόμενο της μελισματικότητας στα κεκραγάρια

Abstract

The present doctoral thesis aims towards the use of already known and new, musicological and interdisciplinary analyses, in order to investigate the phenomenon of melismaticity in kekragaria. Chapter 1 is the introduction of the thesis. Chapter 2 includes a corpus of kekragaria found in musical manuscripts of Byzantine music (14th to the 19th century). Chapter 3 embodies a palaeographical approach of the kekragaria combined with collations of twelve manuscripts and musicological analyses. In Chapters 4, 5 and 6, the emotional - neuropsychological impact of byzantine music (especially kekragaria) is investigated. In Chapter 7, melismaticity is approached through statistical measurements in micro- meso- and macrostructural level. Conclusions, Bibliography and Appendix are following. Finally, four audio CDs include: Syntoma and Argosyntoma kekragaria of Petros Peloponnesios, Arga kekragaria of Iakovos Protopsaltis and the so called Megista - Greatest kekragaria of Saint John of Damascus.

Η παρούσα διατριβή στοχεύει στη χρήση γνωστών και νέων, μουσικολογικών και διεπιστημονικών αναλύσεων, ώστε να διερευνηθεί πολύπλευρα το φαινόμενο της μελισματικότητας στα κεκραγάρια. Το 1ο κεφάλαιο αποτελεί η Εισαγωγή της διατριβής. Στο 2ο κεφάλαιο περιλαμβάνεται μία απόπειρα δημιουργίας ενός corpus των κεκραγαρίων που εντοπίζονται στα μουσικά χειρόγραφα βυζαντινής μουσικής από τον 14ο έως και τον 19ο αιώνα. Στο 3ο κεφάλαιο πραγματοποιείται παλαιογραφική προσέγγιση των κεκραγαρίων σε ένα χρονικό εύρος επτά αιώνων με αντιπαραβολές χειρογράφων και μουσικολογικές αναλύσεις. Στο 4ο κεφάλαιο γίνεται μία κατηγοριοποίηση των ερευνών περί της ωφέλειας της μουσικής στον άνθρωπο. Επισημαίνεται η ανάγκη διαμόρφωσης του μουσικού υλικού στις διεπιστημονικές έρευνες μουσικής και ιατρικής, βάσει των μουσικολογικών χαρακτηριστικών αυτού, ενώ ταυτόχρονα αναδύεται ο ερευνητικός στόχος των κεφαλαίων 5 και 6, όπου διερευνάται ο συναισθηματικός - νευροψυχολογικός αντίκτυπος των κεκραγαρίων σε πρωτοψάλτες και ακροατές - εκκλησιαζόμενους εστιάζοντας στη μελισματικότητα. Στο 7ο κεφάλαιο εντάχθηκε η στατιστική προσέγγιση της μελισματικότητας μέσα από διευρυμένες μετρήσεις κεκραγαρίων σε μικροδομικό, μεσοδομικό και μακροδομικό επίπεδο. Το γραπτό μέρος της εργασίας ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα, τη βιβλιογραφία και το παράρτημα. Τέσσερεις ψηφιακοί δίσκοι ήχου περιλαμβάνουν τα σύντομα και αργοσύντομα κεκραγάρια του Πέτρου Πελοποννησίου, τα αργά του Ιακ. Πρωτοψάλτου και τα Μέγιστα κεκραγάρια του Αγ. Ιωάννη Δαμασκηνού. Σε ένα πέμπτο CD ενέχονται οι τρεις βάσεις δεδομένων σε αρχεία Microsoft excel.