Εκπαίδευση ασθενών για τη χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής μετά από αντικατάσταση βαλβίδας

Abstract

Introduction: Inefficient oral anticoagulation (OA) has been correlated with negative health care outcomes in patients who have undergone heart valve replacement (HVR) and seems to be an independent predictor of increased morbidity and mortality. An important part of the postoperative patient care and family is their education for determining care plan for home, after leaving the hospital.The aim of this study was to investigate the correlation of education for proper administration of OA with health care outcomes of patients who have undergone HVR.Material and Methods: A quasi-experimental study was carried out, by manipulating the independent variable (patient education for administering OA the 4th, 5th, 6th day after surgery) and establishment of control group. The sample of our study consisted of 200 consecutive patients who were admitted to the cardiac surgery clinic of one general hospital of Attica region from March 2013 to November 2014. Data collection was performed by, a specifically designed form was used for the collection of demographic and clinical patients’ data, the logistic EuroSCORE for predicting the perioperative mortality , an information and instruction form for proper receipt of OA and a questionnaire on knowledge level control of patients on OA, which was given the 1st, 3rd and 6th month monitoring. Statistical analysis was performed with SPSS version 19.0, for the comparison of proportions chi-square and Fisher’s exact tests were used. All reported p values are two-tailed and the statistical significance was set at p-value ≤0.05.Results: Our study sample consisted of 200 patients (100 intervention group and 100 control group), the mean age for the control group was 65.0 years (SD=11.5 years) and for the intervention group was 65.4 years (SD=11.3 years). The majority in both study groups were males, overweighted, with primary educational level, monthly income 500-1000 euros and living in Athens. Eating, alcohol consumption, physically active and smoking habits were similar in both study groups as well as the aforementioned demographics. According to the clinical patients’ features, 27.0% of the control group and 23.0% of the intervention group had a chronic disease. Also, the average cumulative EuroSCORE was 5.67 points (SD=2.69 points) for the control group and 5.20 points (SD= 2.51 points) for the intervention group. Half of the patients in both study groups undergone AVR. In most cases the surgery was scheduled (84.7 for the controls and 90.7% for the intervention group). Normal INR APPT levels had most patients at ICU discharge while 42.0% and 48.0% of patients in control and intervention group respectively, had low INR APPT levels at hospital discharge. Mean duration of hospitalization in ICU was 2.33 days (SD=1.46 days) for the controls and 2.40 days (SD=1.46 days) for the intervention group. Moreover, mean duration of total hospitalization was 8.72 days (SD=3.99 days) for the controls and 9.07 days (SD=3.02 days) for the intervention group. There were no significant differences between the two study groups as far as their clinical characteristics are concerned.In the third month, the rate of bleeding events was significantly lower in the intervention group compared with the control group. On the 1st and 6th month no significant differences between groups. Also, in the control group the rate of bleeding episodes in 6 months was significantly lower than that of the 1st and 3rd.The INR levels differed significantly between the two groups throughout follow-up. Specifically, the therapeutic INR levels were higher in the intervention group compared with the control group.The 37.0% of control patients were satisfied with the information while the proportion of the intervention group was significantly higher and equal to 80.0%.Regarding the level of knowledge of patients, the first month the percentage of correct answers to the questionnaire were significantly higher in the intervention group compared with the control group (p <0.050). In the third month, differences in the percentages of correct answers between the groups were found in fewer questions and 6th in even fewer (p <0.050).When multiple linear regression was conducted with the change in the knowledge score as dependent variable, it was found that no demographic nor clinical characteristic was significantly associated with. Conclusions: The correlation of postoperative education of patients with positive health care outcomes through the use of a safe and effective method demonstrates the importance of medical and nursing work and its contribution to scientific practice of nursing to promote the patient's health.The above correlation help in taking decisions about the provision, and the creation of necessary conditions to minimize adverse effects, helping to increase the quality of health services.Key words: patient education, heart valve replacement, oral anticoagulants, knowledge’s questionnaire anticoagulation, patient outcomes, anticoagulation control

Εισαγωγή: Η αναποτελεσματική χορήγηση από του στόματος αντιπηκτικής αγωγής (ΑΑΣ) έχει συσχετιστεί με αρνητικά αποτελέσματα φροντίδας υγείας στους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε αντικατάσταση βαλβίδας (ΑΒ) και φαίνεται να αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα για αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Σημαντικό μέρος της μετεγχειρητικής φροντίδας του ασθενούς και της οικογένειάς του αποτελεί η εκπαίδευσή τους για τον καθορισμό σχεδίου φροντίδας για το σπίτι, μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο.Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της συσχέτισης της εκπαίδευσης για την ορθή χορήγηση της ΑΑΣ με αποτελέσματα φροντίδας υγείας ασθενών που έχουν υποβληθεί σε ΑΒ.Υλικό και Μέθοδος: Επρόκειτο για οιονεί πειραματική μελέτη, με χειρισμό ανεξάρτητης μεταβλητής (εκπαίδευση ασθενών για τη χορήγηση ΑΑΣ την 4η, 5η, 6η ΜΤΧ ημέρα) και δημιουργία ομάδα ελέγχου. Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 200 ασθενείς, οι οποίοι εισήχθησαν με τυχαία χρονολογική σειρά, από τον Μάρτιο του 2013 μέχρι και τον Νοέμβριο του 2014, στην καρδιοχειρουργική κλινική ενός γενικού νοσοκομείου της Αττικής, μετά από ΑΒ. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα ειδικά σχεδιασμένο έντυπο συλλογής δημογραφικών και κλινικών χαρακτηριστικών των ασθενών, το λογιστικό EuroSCORE για την εκτίμηση του περιεγχειρητικού κινδύνου, ένα έντυπο πληροφοριών και οδηγιών για τη σωστή λήψη της ΑΑΣ και ένα ερωτηματολόγιο για έλεγχο επιπέδου γνώσεων των ασθενών σχετικά με ΑΑΣ, το οποίο δόθηκε τον 1ο, τον 3ο και τον 6ο μήνα παρακολούθησης. Για τη στατιστική επεξεργασία χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα SPSS 19.0, για τη σύγκριση αναλογιών χρησιμοποιήθηκε το Pearson’s x2 test ή το Fisher’s exact test όπου ήταν απαραίτητο. Τα επίπεδα σημαντικότητας είναι αμφίπλευρα και η στατιστική σημαντικότητα τέθηκε στο 0,05 (p-value ≤ 0.05).Αποτελέσματα: Οι ασθενείς που συμπεριελήφθησαν στη μελέτη ήταν 200 (100 στην ομάδα παρέμβασης και 100 στην ομάδα ελέγχου), η μέση ηλικία των ασθενών της ομάδας ελέγχου ήταν 65,0 έτη (SD=11,5 έτη) και της ομάδας παρέμβασης ήταν 65,4 έτη (SD=11,3 έτη). Η πλειοψηφία και των δύο ομάδων ήταν άντρες, υπέρβαροι, με πρωτοβάθμια εκπαίδευση, μηνιαίο εισόδημα 500-1000 ευρώ και κάτοικοι της Αθήνας. Οι διαιτητικές συνήθειες, το αλκοόλ, η άσκηση και το κάπνισμα δεν βρέθηκε να διαφέρουν μεταξύ των δύο ομάδων. Οι δύο ομάδες δεν διέφεραν ως προς τα δημογραφικά τους στοιχεία.Σχετικά με τα κλινικά χαρακτηριστικά, το 27,0% των ασθενών της ομάδας ελέγχου και το 23,0% της ομάδας παρέμβασης έπασχαν από χρόνιο νόσημα. Επίσης, το μέσο αθροιστικό EuroSCORE ήταν 5,67 μονάδες (SD=2,69 μονάδες) για την ομάδα ελέγχου και 5,20 μονάδες (SD=2,51 μονάδες) για την ομάδα παρέμβασης. Οι μισοί από τους ασθενείς και των δύο ομάδων υποβλήθηκαν σε αντικατάσταση αορτικής. Η πλειοψηφία των επεμβάσεων ήταν προγραμματισμένες με τα ποσοστά να είναι 84,7% για την ομάδα ελέγχου και 90,7% για την ομάδα παρέμβασης. Θεραπευτικές τιμές INR/APTT είχαν οι περισσότεροι ασθενείς κατά την έξοδό τους από τη μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), ενώ το 42.0% και 48.0% των ασθενών της ομάδας ελέγχου και παρέμβασης αντίστοιχα, είχαν χαμηλές θεραπευτικές τιμές επιπέδων INR/APTT κατά την έξοδό τους από το νοσοκομείο. Επίσης, η μέση διάρκεια νοσηλείας στη ΜΕΘ ήταν 2,33 ημέρες (SD=1,46 ημέρες) για την ομάδα ελέγχου και 2,40 ημέρες (SD=0,98 ημέρες) για την ομάδα παρέμβασης, χωρίς ωστόσο να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Η μέση ΜΤΧ διάρκεια νοσηλείας ήταν 8,72 ημέρες (SD=3,99 ημέρες) για την ομάδα ελέγχου και 9,07 ημέρες (SD=3,02 ημέρες) για την ομάδα παρέμβασης, χωρίς να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους.Στον 3ο μήνα το ποσοστό αιμορραγικών επεισοδίων ήταν σημαντικά χαμηλότερο στην ομάδα παρέμβασης συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Στον 1ο και στον 6ο μήνα δε σημειώθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων. Επίσης, στην ομάδα ελέγχου το ποσοστό των αιμορραγικών επεισοδίων τον 6ο μήνα ήταν σημαντικά χαμηλότερο συγκριτικά με αυτό του 1ου και του 3ου. Τα επίπεδα INR διέφεραν σημαντικά μεταξύ των δύο ομάδων σε όλη τη διάρκεια παρακολούθησης. Συγκεκριμένα, τα ποσοστά θεραπευτικών επιπέδων INR ήταν υψηλότερα στην ομάδα παρέμβασης σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.Το 37,0% των ασθενών της ομάδας ελέγχου έμειναν ικανοποιημένοι από τη ενημέρωση ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της ομάδας παρέμβασης ήταν σημαντικά υψηλότερο και ίσο με 80,0%.Όσον αφορά το επίπεδο γνώσεων των ασθενών, στον 1ο μήνα τα ποσοστά σωστών απαντήσεων του ερωτηματολογίου ήταν σημαντικά υψηλότερα στην ομάδα παρέμβασης συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου (p<0.050). Στον 3ο μήνα, διαφορές στα ποσοστά σωστών απαντήσεων μεταξύ των ομάδων βρέθηκαν σε λιγότερες ερωτήσεις και στον 6ο σε ακόμα λιγότερες (p<0.050). Διενεργήθηκε ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης με εξαρτημένη μεταβλητή τη μεταβολή στη βαθμολογία γνώσης, δεν βρέθηκε καμία επιρροή στη μεταβολή της γνώση από τους δημογραφικούς και κλινικούς παράγοντες.Συμπεράσματα: Η συσχέτιση της μετεγχειρητικής εκπαίδευσης των ασθενών με θετικά αποτελέσματα φροντίδας υγείας μέσω της χρησιμοποίησης μιας ασφαλούς και αποτελεσματικής μεθόδου καταδεικνύει τη σημαντικότητα του ιατρονοσηλευτικού έργου και τη συνεισφορά της επιστημονικής άσκησης της νοσηλευτικής στην προαγωγή της υγείας του ασθενούς.Η παραπάνω συσχέτιση συμβάλει στη λήψη αποφάσεων για την πρόβλεψη, αλλά και τη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών ελαχιστοποίησης των αρνητικών αποτελεσμάτων, συμβάλλοντας στην αύξηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.Λέξεις ευρετηρίου: εκπαίδευση ασθενών , αντικατάσταση βαλβίδας, από του στόματος αντιπηκτική αγωγή, ερωτηματολόγιο γνώσης αντιπηκτικής αγωγής, αιμορραγικά και θρομβοεμβολικά επεισόδια, έλεγχος αντιπηκτικής αγωγής