Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Σάμο (1922-1940): κοινωνική ένταξη, οικονομική δραστηριότητα, πολιτική συμπεριφορά

Abstract

The Asia Minor Catastrophe caused an unprecedented, for the time, mass movement of the Greek Orthodox populations of Asia Minor to Greece. An important part of this refugee flood was moved to Greece, through the Northeast Aegean Islands, which functioned as a base for their regrouping and transfer to the mainland. Samos, a Northeastern Aegean Island, initially functioned as a place of care for thousands of Asia Minor refugees, and then, during the Inter-War period, became the permanent residence for 6,000 refugees. This thesis seeks to present important aspects of social integration, economic activity and political behavior of the Asia Minor refugees in interwar Samos. The first part of this thesis analyses the demographic presence of the refugees on the island, determines their geographic distribution in the urban and rural areas and attempts to communicate their efforts as regards their housing rehabilitation. In the second part, presented are the directions of the professional activity of the refugees in Samos, as well as the contribution size of the urban and rural refugees to the island’s economy. It is perceptible that the impact of Samos refugees on the island’s economy is influenced not only by the directions of their activities, but also by the broader economic developments on local, national and global level, during the interwar period. Finally, the third part of this thesis explores the political preferences of refugees, mainly through the analysis of the political features of those mechanisms, which facilitated their gradual integration into the interwar Samos.

Η Μικρασιατική καταστροφή προκάλεσε μια πρωτοφανή, για τα δεδομένα της εποχής, μαζική μετακίνηση των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας προς την Ελλάδα. Ένα σημαντικό μέρος αυτής της προσφυγικής πλημμυρίδας προωθήθηκε προς τον ελλαδικό χώρο μέσω των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, τα οποία λειτούργησαν ως σταθμός ανασύνταξης και προώθησής τους προς περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η Σάμος, νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, αρχικά λειτούργησε ως χώρος περίθαλψης χιλιάδων Μικρασιατών προσφύγων, ενώ στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, αποτέλεσε τόπο μόνιμης κατοικίας 6.000 περίπου εξ αυτών. Μέσω της συγκεκριμένης διατριβής επιχειρείται λοιπόν να παρουσιαστούν σημαντικές παράμετροι της κοινωνικής ένταξης, της οικονομικής δραστηριότητας και της πολιτικής συμπεριφοράς των Μικρασιατών προσφύγων στη Σάμο του Μεσοπολέμου. Στο πρώτο μέρος της εργασίας αναλύεται η δημογραφική παρουσία των προσφύγων στο νησί, καθορίζεται η γεωγραφική κατανομή τους στον αστικό και αγροτικό χώρο και καταβάλλεται προσπάθεια να γνωστοποιηθούν οι ενέργειες στεγαστικής αποκατάστασής τους. Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζονται οι κατευθύνσεις της επαγγελματικής δραστηριοποίησης των προσφύγων στη Σάμο, καθώς και το μέγεθος της συμβολής των αστών και αγροτών προσφύγων του νησιού στην οικονομία του τελευταίου. Όπως γίνεται αντιληπτό, η επίδραση των προσφύγων της Σάμου στην οικονομία του νησιού, επηρεάζεται, όχι μόνο από τις κατευθύνσεις της δραστηριοποίησής τους, αλλά και από τις ευρύτερες οικονομικές εξελίξεις σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Τέλος, στο τρίτο μέρος της εργασίας διερευνώνται οι πολιτικές προτιμήσεις των προσφύγων, κατά την προαναφερόμενη περίοδο, κυρίως μέσα από την ανάλυση της πολιτικής λειτουργίας των μηχανισμών εκείνων οι οποίοι διευκόλυναν τη σταδιακή ένταξη τους στη μεσοπολεμική Σάμο.