Οι διωγμοί των Ελλήνων της Ιωνίας 1914-1922

Abstract

This study is based on numerous archival materials (primary sources) from the diplomatic correspondence of Greece, Russia, Germany, Austria, Britain, France, and the U.S.A. and on articles from the Greek and foreign Press of the period. It explores the cultural activity of the Greeks of Western Asia at the beginning of the 20th century and the three stages of persecution that the Greeks of Ionia suffered between 1914 and 1922 aiming at approaching the topic as an isolated phenomenon in its development. According to thematically relevant and comparative resources the ways of persecution taking place in the specific historical period are analytically and specifically described always related to the historical context in which Greek Ottoman relations fell and the interest of the Great Powers for Asia Minor. The systematic synthetic evaluation of all factors which contributed to the formation of the Ottoman persecution policy against Greeks proved that the issue of the persecutions of Ionia rightfully belongs to the crimes against humanity that took place during the creation of national states in northeastern Europe redefining the view that it is a chapter in the policy of the bilateral Greek-Turkish relations and the establishment of the Great Power’s spheres of influence. The periodization of persecutions takes place in dependency with the domestic political situation in the Ottoman Empire and the international arena. At the same time the ways in which it was conducted is given the types are differentiated and the similarities and differences are presented. In this study the extent of persecutions in western Asia Minor is presented, chronologically and geographically, and there are comparisons of the methods applied in coast centers and landlocked province. The development in the way of enacting a rule is always ascertained in relation to the factors prevailing nationally and internationally. It is unquestionably concluded from foreign and Greek documents that there was complete unity of the government and perpetrators of violence which is certified by the political structure of the Ottoman state which was centralized authoritative and militaristic. It is worth noting that the Young Turks and the Kemalist regime had the same attitude towards the persecutions. The longitudinal examination of the persecutions allowed the presentation of the abolition of existing bodies and social structures which made the existence of the Greeks in Asia Minor impossible. The method for the creation of a single Turkish national consciousness and identity was also promoted. This was necessary in order to treat the social racial and ideological diversity of Muslims of the Empire whose only common feature was religion.

Η μελέτη βασίζεται σε πλήθος πρωτογενούς αρχειακού υλικού από τη διπλωματική αλληλογραφία της Ελλάδας, της Ρωσίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Βρετανίας, της Γαλλίας, και των Η.Π.Α. καθώς και σε άρθρα του ελληνικού και του ξένου Τύπου της εποχής. Πραγματεύεται την πολιτισμική δράση των Ελλήνων της δυτικής Ασίας στις αρχές του 20ου αιώνα και τις τρεις φάσεις των διωγμών που υπέστησαν οι Έλληνες της Ιωνίας κατά τα έτη 1914-1922 αποσκοπώντας στη προσέγγιση του θέματος ως ενιαίου φαινομένου στην εξέλιξη του. Βάσει των θεματικά σχετικών και συγκριτικών πηγών περιγράφονται αναλυτικά και συγκεκριμένα οι τρόποι εκδίωξης που εξελίσσονταν στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο πάντοτε συσχετιζόμενοι με το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονταν οι ελληνοθωμανικές σχέσεις αφενός και το ενδιαφέρον των Δυνάμεων για τη Μικρά Ασία αφετέρου. Η συστηματική συνθετική αξιολόγηση του συνόλου των παραγόντων που συντέλεσαν στη διαμόρφωση της οθωμανικής πολιτικής εκδίωξης του ελληνικού στοιχείου απέδειξε ότι το ζήτημα των διωγμών της Ιωνίας δικαιωματικά ανήκει στην ομάδα των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας που συντελέστηκαν κατά τη δημιουργία εθνικών κρατών στη νοτιοανατολική Ευρώπη επαναπροσδιορίζοντας την άποψη ότι είναι αποκλειστικά κεφάλαιο της πολιτικής διμερών ελληνοτουρκικών σχέσεων και καθορισμού σφαιρών επιρροής των Δυνάμεων. Η περιοδοποίηση των διωγμών γίνεται σε εξάρτηση με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Οθωμανική αυτοκρατορία και με το διεθνές συγκείμενο. Αποδίδονται παράλληλα οι τρόποι με τους οποίους διεξάγονταν, διαφοροποιείται η τυπολογία, αναδεικνύονται οι διαφορές και οι ομοιότητες. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται η έκταση των διωγμών στη δυτική Μικρά Ασία χρονικά και γεωγραφικά, και γίνονται συγκρίσεις μεταξύ των μεθόδων που εφαρμόστηκαν στα παράλια κέντρα και τη μεσόγεια επαρχία. Διαπιστώνεται η εξέλιξη στον τρόπο επιβολής ενός μέτρου πάντοτε σε συνάρτηση με τα δεδομένα που επικρατούσαν στον εσωτερικό και το διεθνή χώρο. Συμπεραίνεται αδιαμφισβήτητα από τα ξένα και τα ελληνικά έγγραφα ότι επικρατούσε πλήρης σύμπνοια κυβερνητικού μηχανισμού και αυτουργών των βιαιοτήτων την οποία επιβεβαιώνει η πολιτική δομή του Οθωμανικού κράτους, συγκεντρωτική, αυταρχική και στρατοκρατική. Αξίζει να σημειωθεί η κοινή αντιμετώπιση των διωγμών από το νεοτουρκικό και κεμαλικό καθεστώς. Η διαχρονική εξέταση του φαινομένου των διωγμών επέτρεψε την παρουσίαση της κατάργησης των ισχυόντων θεσμών και των κοινωνικών δομών που καθιστούσαν αδύνατη τη ζωή των Ελλήνων στη Μικρά Ασία. Αναδείχτηκε ακόμη η μέθοδος δημιουργίας τουρκικής εθνικής συνείδησης και ενιαίας ταυτότητας αναγκαίας για την αντιμετώπιση της κοινωνικής φυλετικής ιδεολογικής ανομοιογένειας των μουσουλμάνων της αυτοκρατορίας οι οποίοι είχαν μοναδικό κοινό στοιχείο τη θρησκεία.