Κλίμα παρακίνησης και φυσική δραστηριότητα στο παιδικό ποδόσφαιρο

Abstract

Studies of this thesis were conducted to examine the role of soccer and coaches to the promotion of physical activity and quality of life of youth soccer players, aged 10-14. Because a few studies have examined the role of sport in promoting higher physical activity levels (PA) in children and adolescents, in this thesis, PA was evaluated using both objective methods (accelerometers; Actigraph GT3X plus, Actigraph Pensacola, FL) in a sample of 117 youth soccer players, and subjective methods (questionnaires) in a large sample of athletes (n = 1507). The study of coaches’ role focused on the motivational climate created by coaches in their soccer teams and the effect of this motivational climate on intrinsic motivation, task orientation, enjoyment and quality of life of youth athletes. The evaluation of motivational climate and intervention to create empowering motivational climate was based on psychological theories of Self-Determination (SDT; Deci & Ryan, 1985; 2000) and Achievement Goals (AGT: Duda & Nicholls, 1992; Nicholls, 1989). To interpret the possible relationship of motivation with PA, as intermediate variables used intention and perceived control of behavior from the theory of Planned Behavior (TPB; Ajzen, 1991; 2005). Results from six studies are presented in this thesis.The first pilot study was aimed at assessing students PA levels using a new accelerometer model called Actigraph GT3X plus. Results of the pilot study, with a sample of 40 students from a private secondary school (M age: 13.20 ± 1.24 years), showed that students executed on average 87.19 ± 28.89 minutes / day in MVPA, 15.968, 42 ± 4.312,90 steps/ day and spent 492.24 ± 71.19 minutes / day in sedentary time activities. The 17.5% of participants did not meet the criterion of 60 minutes per day in MVPA, while 82.5% of students participated in MVPA for more than 60 minutes per day. Boys had higher levels of PA compared with girls. Younger age students (12-13 years) had higher levels of PA compared with older age students (14-16 years). Finally, 77.5% of participants had normal BMI, 20% of participants were overweight and 2.5% were obese.Results of the second study, with a sample of 1507 youth soccer players (M age: 11.70 ± 1.48 years) from 35 clubs in seven geographical regions of Greece, showed that task orientation and Empowering Coaching Climate positively predicted variables of self-reported MVPA, self-reported health, life satisfaction, subjective vitality and enjoyment, while ego orientation did not predict significantly self-reported MVPA and enjoyment. On the other hand, Disempowering Coaching Climate predicted negatively life satisfaction and enjoyment, while not predicted significantly the variables of self-reported MVPA, self-reported health and subjective vitality.Results of the third study, with a sample of 329 young soccer athletes (M age: 11.99 ± 1.29 years) from 13 football academies in the region of Thessaly, showed that intention and perceived behavioral control to participate in light, moderate and vigorous PA, autonomy, competence and relatedness were positively correlated with variables of self-reported PA. Also, Empowering Coaching Climate and task orientation were positively correlated with autonomy, competence, relatedness and intention to participate in VPA, while Disempowering Coaching Climate was negatively correlated with autonomy, relatedness, intention and perceived behavioral control to participate in LPA. Similarly, ego orientation was negatively correlated with intention to participate in LPA, while task orientation had positive relation with perceived behavioral control to participate in VPA. Regarding Basic Psychological Needs, results indicated that autonomy, competence and relatedness were positively correlated with enjoyment, subjective vitality and life satisfaction. Competence and relatedness had also positive relation with self-report health. Moreover, competence was positively correlated with ego orientation and perceived behavioral control to participate in MPA and VPA. Regarding self-reported PA levels, the vast majority of youth soccer players (90%) fulfilled the criterion of 24 units set by Godin (2011) in the Weekly Exercise Index, which is associated with significant benefits for their health.Results of the fourth study, with a sample of 117 youth soccer players (M age: 11.63 ± 1.25 years), whose PA levels were evaluated with accelerometers, showed that the vast majority of players (98.3%) meeting the criterion of 60 minutes per day in MVPA, while only 1.7% of participants did not meet this criterion. The younger soccer players spent less time in sedentary time activities and were more physically active compared with older soccer players. No differences were found in objectively measured PA between weekdays and weekends. In contrast, youth soccer players had higher PA levels between soccer training days and non-soccer training days. The vast majority of young soccer players had normal BMI (80.3%), while 19.7% of the sample was overweight and obese. As to the aerobic capacity, the youth soccer players had an average of 48.39 ± 4.35 ml kg-1 min-1, with older athletes having greater VO2max compared with younger athletes. Finally, differences were found in VO2max due to the soccer position referred by youth athletes, with players in the center having a greater aerobic capacity compared with offensive players, defensive players and goalkeepers, while no differences were found in PA and BMI z scores due to the soccer position referred by them. Results of the fifth study showed that Empowering Coaching Climate intervention program through educational seminars in soccer coaches (n = 44 experimental group, n = 31 control group) had a significant effect on the variables of task orientation, relatedness, Empowering Coaching Climate, enjoyment and autonomous regulation, while there was no significant effect on the variables of ego orientation, autonomy, perceived competence and Disempowering Coaching Climate. Results of the last study, showed that Empowering Coaching Climate intervention program had no significant effect on the objectively measured PA levels (MVPA), intention and perceived behavioral control of youth soccer players to participate in LPA, MPA and VPA.The most important conclusions arising from this thesis is that: 1) Children’s and adolescents’ participation in soccer can contribute significantly to increase their PA levels and help them to fulfill the criterion of participation in MVPA for at least 60 minutes per day, 2) Variables of intention, perceived behavioral control, autonomy, perceived competence, relatedness, task orientation and Empowering Coaching Climate are significant predictors of youth soccer players’ quality of life and indirectly their PA levels, by ensuring that children will continue to participate in sports, 3) The implementation of Empowering Coaching Climate intervention program (PAPA Project) can have a significant impact on psychosocial development and youth soccer players’ quality of life. Based on the above, it is proposed Empowering Coaching Climate intervention program to be extended to all youth soccer clubs and for future researchers to develop, implement and evaluate this innovative program in other team sports.

Οι έρευνες αυτής της διατριβής πραγματοποιήθηκαν για να εξετασθεί ο ρόλος του παιδικού ποδοσφαίρου και των προπονητών τους στην προώθηση της φυσικής δραστηριότητας και της ποιότητας ζωής νέων αθλητών ηλικίας 10-14 ετών. Επειδή σε ελάχιστες μελέτες έχει εξετασθεί ο ρόλος του παιδικού αθλητισμού στην προώθηση υψηλών επιπέδων Φυσικής Δραστηριότητας (ΦΔ) των νέων, στην παρούσα έρευνα η ΦΔ αξιολογήθηκε τόσο με τη χρήση αντικειμενικών μεθόδων (επιταχυνσιόμετρα; Actigraph GT3X plus, Actigraph Pensacola, FL) σε δείγμα 117 νέων αθλητών, όσο και με τη χρήση υποκειμενικών μεθόδων (ερωτηματολόγια) σε μεγάλο δείγμα αθλητών (n = 1507). Η μελέτη του ρόλου των προπονητών εστιάσθηκε στο κλίμα παρακίνησης που δημιουργούν οι προπονητές στο παιδικό ποδόσφαιρο και την επίδραση που έχει το κλίμα παρακίνησης στην εσωτερική παρακίνηση και στο στόχο για βελτίωση των νέων αθλητών καθώς και στην ευχαρίστησή τους στο ποδόσφαιρο και στην ποιότητα ζωής τους. Η αξιολόγηση του κλίματος παρακίνησης και η παρέμβαση για δημιουργία ενδυναμωτικού κλίματος παρακίνησης έγινε με βάση τις ψυχολογικές θεωρίες του Αυτοκαθορισμού (SDT; Deci & Ryan, 1985; 2000) και των Στόχων Επίτευξης (AGT: Duda & Nicholls, 1992; Nicholls, 1989). Για να ερμηνευτεί η πιθανή σχέση της παρακίνησης με τη ΦΔ, ως ενδιαμέσες μεταβλητές χρησιμοποιήθηκαν οι μεταβλητές πρόθεση και αντιλαμβανόμενος έλεγχος συμπεριφοράς, της θεωρίας Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς (TPB; Ajzen, 1991; 2005). Αποτελέσματα έξι ερευνών παρουσιάζονται στην παρούσα διατριβή.Η πρώτη έρευνα ήταν πιλοτική και αποσκοπούσε στην αξιολόγηση της φυσικής δρατσηριότητας μαθητών με της νέας γενιάς επιταχυνσιόμετρα Actigraph GT3X plus. Από τα αποτελέσματα της πιλοτικής έρευνας, σε δείγμα 40 μαθητών και μαθητριών ενός ιδιωτικού σχολείου Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Μ ηλικίας: 13.20 ± 1.24 έτη έτη), προέκυψε ότι οι μαθητές/τριες εκτελούσαν κατά μέσο όρο 87.19 ± 28.89 λεπτά/ ημέρα Αντ_ΜΕΦΔ, 15.968,42 ± 4.312,90 Αντ_Βήματα/ ημέρα, ενώ ξόδευαν κατά μέσο όρο 494.13 ± 72.43 λεπτά/ ημέρα σε δραστηριότητες Αντ_Καθιστικής ζωής. Το 17.5% των συμμετεχόντων δεν πληρούσαν το κριτήριο των 60 λεπτών ΜΕΦΔ ανά ημέρα, ενώ το 82.5% των μαθητών/τριών συμμετείχαν σε ΜΕΦΔ για πάνω από 60 λεπτά ανά ημέρα. Τα αγόρια είχαν υψηλότερα επίπεδα ΦΔ σε σχέση με τα κορίτσια. Οι μαθητές/τριες με μικρότερη ηλικία (12 έως 13 ετών) είχαν υψηλότερα επίπεδα ΦΔ σε σχέση με τους μαθητές/τριες της μεγαλύτερης ηλικίας (14 έως 16 ετών). Τέλος, το 77.5% των συμμετεχόντων είχαν κανονικό ΔΜΣ, το 20% των συμμετεχόντων ήταν υπέρβαροι και το 2.5% ήταν παχύσαρκοι.Από τα αποτελέσματα της 2ης έρευνας σε δείγμα 1507 αθλητών και αθλητριών ποδοσφαίρου (Μ ηλικίας: 11.70 ± 1.48 έτη), οι οποίοι προερχόταν από 35 ποδοσφαιρικούς συλλόγους και από 7 γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδος, προέκυψε ότι ο Προσανατολισμός στη Δουλειά, το Ενδυναμωτικό Κλίμα Ομάδας και η Αυτόνομη ρύθμιση της Παρακίνησης προέβλεπαν θετικά τις μεταβλητές της αυτο-αναφερόμενης Μέτριας Έντασης Φυσική Δραστηριότητα (ΜΕΦΔ), της αυτο-αναφερόμενης Υγείας, της Ικανοποίησης με τη Ζωή, της Υποκειμενικής Ζωτικότητας και της Ευχαρίστησης, ενώ αντίθετα ο Προσανατολισμός στο Εγώ δεν προέβλεπε σημαντικά την αυτο-αναφερόμενη ΜΕΦΔ και την Ευχαρίστηση. Από την άλλη, το Αποδυναμωτικό Κλίμα Ομάδας προέβλεπε αρνητικά την Ικανοποίηση με τη Ζωή και την Ευχαρίστηση, ενώ δεν προέβλεπε σημαντικά τις μεταβλητές της αυτο-αναφερόμενης ΜΕΦΔ, της αυτο-αναφερόμενης Υγείας και της Υποκειμενικής Ζωτικότητας.Τα αποτελέσματα της 3ης έρευνας με δείγμα 329 νεαρούς αθλητές ποδοσφαίρου (M ηλικίας: 11.99 ± 1.29 έτη), οι οποίοι προερχόταν από 13 ποδοσφαιρικές ακαδημίες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας, έδειξαν ότι η Πρόθεση για συμμετοχή σε Εντονη Φυσική Δραστηριότητα (ΠΕΦΔ), ο Αντιλαμβανόμενος Έλεγχος Συμπεριφοράς για συμμετοχή σε ΕΦΔ (ΑΕΣΕΦΔ), η Αυτονομία, η Ικανότητα και οι Σχέσεις με τους Άλλους σχετιζόταν θετικά με τις μεταβλητές της αυτο-αναφερόμενης ΦΔ. Επίσης, βρέθηκε ότι το Ενδυναμωτικό Κλίμα Ομάδας και ο Προσανατολισμός στη Δουλειά σχετιζόταν θετικά με την Αυτονομία, την Ικανότητα, τις Σχέσεις με τους Άλλους και την Πρόθεση για συμμετοχή σε έντονη ΦΔ (ΠΕΦΔ), ενώ αντίθετα το Αποδυναμωτικό Κλίμα Ομάδας σχετιζόταν αρνητικά με την Αυτονομία, τις Σχέσεις με τους Άλλους, την Πρόθεση για συμμετοχή σε ήπια ΦΔ (ΠΗΦΔ) και τον Αντιλαμβανόμενο Έλεγχο Συμπεριφοράς για συμμετοχή σε ήπια ΦΔ (ΑΕΣΗΦΔ). Παρόμοια, ο Προσανατολισμός στο Εγώ σχετιζόταν αρνητικά με την Πρόθεση για συμμετοχή σε ήπια ΦΔ (ΠΗΦΔ), ενώ ο Προσανατολισμός στη Δουλειά σχετιζόταν θετικά με τον Αντιλαμβανόμενο Έλεγχο Συμπεριφοράς για συμμετοχή σε έντονη ΦΔ (ΑΕΣΕΦΔ). Όσον αφορά τις Βασικές Ψυχολογικές Ανάγκες, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η Αυτονομία, η Ικανότητα και οι Σχέσεις με τους Άλλους σχετιζόταν θετικά με τις μεταβλητές της Ευχαρίστησης, της Υποκειμενικής Ζωτικότητας και της Ικανοποίησης με τη Ζωή. Η Ικανότητα και οι Σχέσεις με τους Άλλους σχετιζόταν θετικά και με την μεταβλητή της αυτο-αναφερόμενης Υγείας. Επιπλέον, η Ικανότητα σχετιζόταν θετικά με τον Προσανατολισμό στο Εγώ και τον Αντιλαμβανόμενο Έλεγχο Συμπεριφοράς για συμμετοχή σε μέτρια (ΑΕΣΜΦΔ) και έντονη ΦΔ (ΑΕΣΕΦΔ). Τέλος, όσον αφορά τα αυτο-αναφερόμενα επίπεδα ΦΔ, η η συντριπτική πλειοψηφία των νεαρών αθλητών ποδοσφαίρου (90%) πληρούσαν κατά πολύ το κριτήριο των 24 μονάδων που θέτει ο Godin (2011) στον Εβδομαδιαίο Δείκτη Άσκησης για Υγεία (ΕΔΑΥ), ο οποίος σχετίζεται με σημαντικά οφέλη για την υγεία τους.Τα αποτελέσματα της 4ης έρευνας με δείγμα 117 αθλητές ποδοσφαίρου (Μ ηλικίας: 11.63 ± 1.25 έτη), των οποίων η ΦΔ αξιολογήθηκε με επιταχυνσιόμετρα έδειξαν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παικτών (98.3%) πληρούσε το κριτήριο συμμετοχής σε 60 λεπτά ΜΕΦΔ ανά ημέρα, ενώ μόλις το 1.7% των συμμετεχόντων δεν πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο. Οι μικρότερης ηλικίας αθλητές ποδοσφαίρου ξόδευαν λιγότερο χρόνο σε δραστηριότητες Καθιστικής ζωής και ήταν πιο φυσικά δραστήριοι σε σχέση με τους αθλητές ποδοσφαίρου μεγαλύτερης ηλικίας. Δεν βρέθηκαν διαφορές στη ΦΔ μεταξύ καθημερινών ημερών και σαββατοκύριακου. Αντίθετα, οι νεαροί αθλητές ποδοσφαίρου είχαν υψηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας τις ημέρες που είχαν προπόνηση από τις ημέρες που δεν είχαν προπόνηση. Το 80.3% των νεαρών αθλητών ποδοσφαίρου είχε κανονικό ΔΜΣ, ενώ το 19.7% του δείγματος ήταν υπέρβαροι και παχύσαρκοι. Ως προς την αερόβια ικανότητά τους, οι νεαροί αθλητές ποδοσφαίρου είχαν κατά μέσο όρο 48.39 ± 4.35 ml kg-1 min-1, με τους αθλητές μεγαλύτερης ηλικίας να έχουν μεγαλύτερη VO2max σε σχέση με τους αθλητές μικρότερης ηλικίας. Τέλος, βρέθηκαν διαφορές στη VO2max λόγω της θέσης που ανέφεραν ότι αγωνίζονται, με τους κεντρικούς να έχουν μεγαλύτερη αερόβια ικανότητα σε σχέση με τους επιθετικούς, τους αμυντικούς και τους τερματοφύλακες, ενώ δεν βρέθηκαν διαφορές στη ΦΔ και τις τιμές του ΔΜΣ λόγω της θέσης που ανέφεραν ότι αγωνίζονται οι νεαροί αθλητές ποδοσφαίρου.Τα αποτελέσματα της 5ης έρευνας έδειξαν ότι το παρεμβατικό πρόγραμμα Ενδυνάμωσης του Κλίματος Ομάδας δια μέσου σεμιναρίων σε προπονητές ποδοσφαίρου (n = 44 ομάδα παρέμβασης, n = 31 ομάδα ελέγχου) είχε σημαντική θετική επίδραση στις μεταβλητές του Προσανατολισμού στη Δουλειά, των Σχέσεων με τους Άλλους, του Ενδυναμωτικού Κλίματος Ομάδας, της Ευχαρίστησης και της Αυτόνομης ρύθμισης της Παρακίνησης, ενώ δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές επιδράσεις του προγράμματος στον Προσανατολισμό στο Εγώ, την Αυτονομία, την Αντιλαμβανόμενη Ικανότητα και το Αποδυναμωτικό Κλίμα Ομάδας.Τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας έδειξαν ότι το παρεμβατικό πρόγραμμα Ενδυνάμωσης του Κλίματος Ομάδας που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα δεν είχε σημαντική επίδραση στην αντικειμενικά καταγεγραμμένη ΜΕΦΔ, την Πρόθεση και τον Αντιλαμβανόμενο Έλεγχο Συμπεριφοράς των νεαρών αθλητών ποδοσφαίρου για συμμετοχή σε ήπια, μέτρια και έντονη ΦΔ.Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που απορρέουν από την παρούσα διατριβή είναι τα εξής: 1) Η συμμετοχή των παιδιών και των εφήβων στο άθλημα του ποδοσφαίρου μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην αύξηση της ΦΔ και στην εκπλήρωση του κριτηρίου της συμμετοχής σε ΜΕΦΔ για τουλάχιστον 60 λεπτά ανά ημέρα, 2) Οι μεταβλητές της Πρόθεσης, του Αντιλαμβανόμενου Ελέγχου Συμπεριφοράς, της Αυτονομίας, της Αντιλαμβανόμενης Ικανότητας, των Σχέσεων με τους Άλλους, του Προσανατολισμού στη Δουλειά και του Ενδυναμωτικού Κλίματος Παρακίνησης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες ερμηνείας της ποιότητας ζωής των νεαρών αθλητών ποδοσφαίρου και εμμέσως και της φυσικής δραστηριότητάς τους, εφόσον εξασφαλίζουν την παραμονή των παιδιών στον αθλητισμό, 3) Η εφαρμογή του παρεμβατικού προγράμματος Ενδυνάμωσης του Κλίματος Ομάδας (PAPA Project) μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής των νεαρών αθλητών ποδοσφαίρου. Με βάση τα παραπάνω, προτείνεται το πρόγραμμα Ενδυνάμωσης του Κλίματος Ομάδας να επεκταθεί σε όλο το παιδικό ποδόσφαιρο και οι ερευνητές να αναπτύξουν, να εφαρμόσουν και να αξιολογήσουν το συγκεκριμένο καινοτόμο παρεμβατικό πρόγραμμα και σε άλλα ομαδικά αθλήματα.