Η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης και η διαχείριση των διαθεσίμων των ασφαλιστικών ταμείων με τη χρήση νευρωνικών δικτύων: η περίπτωση του ΙΚΑ

Abstract

Over the last years, Social Security has been the main focus of serious disputes because of the financial problems which are initially an issue in its operation. These problems are mainly detected in the financial sector deficits and concomitantly in the prevention of this specific institution’s development through improvement of the level of benefits and service to the insured party and the pensioners.The object of this research dissertation is to investigate the nature of the Social Security crisis, its deterioration that came along with the financial crisis and how the management of the available assets contributed to the deterioration of this crisis. The case study of this investigation is the Social Insurance Institute (IKA).The present doctoral dissertation includes the historical evolution, the aims and characteristics of the Social Security System (SSS) in Greece. Also, IKA will be investigated as well as the evolution of the SSS reserve funds and the crisis the institution has suffered before the financial crisis. Moreover, how the financial crisis deteriorated Social Security crisis in Greece, will also be discussed. The research interest of this approach is focused on the emergence of the utilization role of the available SSS capital resources, the reduction or not of the financial crisis and its confinement or not of its losses. The Social Security in EU is inspected, modern developments are presented and a comparison is being attempted between the SSS of our country with other EU countries.Moreover, the management of the assets of SSS in Greece and abroad is being investigated. More specifically, the legal framework of investments and the capital resources management of the insurance fund are discussed. Also, the System assets as well as their performance are being recorded. Lastly, an Artificial Neural Network model is being developed for the valorization of the SSS movable property and it is being compared with the traditional investment choices towards investigating alternative methods of rational and effective utilization of the available capital resources of the insurance funds.Judging by the outcome, the present utilization regime of the available insurance funds is problematic. During financial crisis, not only it failed to ensure employers’ assets but it has also been just a plain observer of the economic developments. A valuation of the spare funds shows great losses in the portfolios of transferable securities of the insurance funds. Even though its valuation is based on accounting, it does not differ greatly from the real evaluation because it is not known when and at what rate the insurance funds will reacquire the losses. At the same time, they could gain benefits from investment deposits as well as securing the portfolio. Spare funds management in several countries of the European Union provides a significant financial support to the social security system [Out of 4 Euros coming into the social security systems of the developed European Union Member States, one euro (1 euro) derives from the spare funds utilization. In Greece, out of four Euros (4 Euros) that are considered assigned revenue, only nine cents derive from the spare funds utilization. More precisely, we will evaluate the management outcomes that will arise from the application of the Artificial Neural Networks to the IKA, which is the biggest social institution, and we will compare its effectiveness level with the current status. The anticipated outcomes of the study will have a positive effect not only on the institution’s spare funds management, but also on the formation of a new managing policy regime. We also expect the upgrading to the role of the trust company managing spare funds of the EDEKT (Asset Management) and the HPMF (Hellenic Pension Mutual Full Management Company S.A) and additionally the transformation of spare funds management from cause of the social security system crisis to cause of contribution to the treatment of the crisis.The aim of this doctoral dissertation is to find out how much the usage of the Artificial Neural Networks can contribute to effective management of the IKA spare funds in contrast to the current utilization of available capitals regime. In order to meet this expectation and testing the thesis hypothesis, the Artificial Neural Networks (A.N.N.) method will be applied. More specifically, an A.N.N. model aiming towards cash management of SSS will be used and the special nature and confinements of the social security reserve will be taken into consideration. In this direction, a model will be built and its architectural structure, training and trading rules will be based on maximizing the output and minimizing the risk. Also, it will secure short term instruments as well as the portfolio in case of market distortions.The thesis will conclude with comparing the results of management methods, a commentary on the results and the final suggestions in order to shape a new management policy regime.

Η Κοινωνική Ασφάλιση κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών βρίσκεται στο επίκεντρο σοβαρών αμφισβητήσεων, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που διακρίνουν από πρώτη άποψη τη λειτουργία της. Τα προβλήματα αυτά εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στην ύπαρξη των χρηματοοικονομικών ελλειμμάτων και συνακόλουθα στην παρεμπόδιση της ανάπτυξης του συγκεκριμένου θεσμού με τη βελτίωση κυρίως, του επιπέδου των παροχών του και του επιπέδου εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων. Το αντικείμενο της ερευνητικής εργασίας είναι η διερεύνηση του χαρακτήρα της κρίσης της κοινωνικής ασφάλισης, η επιδείνωση της κρίσης που επήλθε με την οικονομική κρίση και πώς η διαχείριση των διαθεσίμων περιουσιακών στοιχείων συνέβαλε στην επιδείνωση αυτής της κρίσης. Περίπτωση μελέτης αυτής της διερεύνησης αποτελεί το ΙΚΑ. Η διδακτορική διατριβή περιλαμβάνει την ιστορική εξέλιξη, τους σκοπούς και τα χαρακτηριστικά του Συστήματος της Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ) στην Ελλάδα. Επίσης μελετάται το ΙΚΑ, η εξέλιξη των αποθεματικών κεφαλαίων του ΣΚΑ, και η κρίση στην οποία είχε περιέλθει ο θεσμός πριν την οικονομική κρίση, καθώς επίσης και πώς η οικονομική κρίση επιδείνωσε την κρίση της Κοινωνικής Ασφάλισης στην Ελλάδα. Το ερευνητικό ενδιαφέρον αυτής της προσέγγισης συνίσταται στην ανάδειξη του ρόλου της αξιοποίησης των διαθεσίμων κεφαλαίων του ΣΚΑ, στην άμβλυνση ή όχι της χρηματοοικονομικής του κρίσης και στον περιορισμό ή όχι των ελλειμμάτων του. Γίνεται επισκόπηση της Κοινωνικής Ασφάλισης στην ΕΕ, παραθέτονται οι σύγχρονες εξελίξεις και επιχειρείται μία σύγκριση του ΣΚΑ της χώρας μας με χώρες της ΕΕ.Επίσης, μελετάται η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του ΣΚΑ τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Πιο συγκεκριμένα, περιγράφεται το νομοθετικό πλαίσιο των επενδύσεων, η διαχείριση των κεφαλαίων των ασφαλιστικών ταμείων και πραγματοποιείται μια καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων του Συστήματος καθώς και των αποδόσεων που επέφεραν.Τέλος, αναπτύσσεται ένα μοντέλο Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων για την αξιοποίηση της κινητής περιουσίας του ΣΚΑ και γίνεται σύγκριση με τις παραδοσιακές επενδυτικές επιλογές στην προοπτική διερεύνησης εναλλακτικών μορφών ορθολογικής και αποτελεσματικής αξιοποίησης των διαθεσίμων κεφαλαίων των ασφαλιστικών ταμείων. Το σημερινό καθεστώς αξιοποίησης των διαθεσίμων των ταμείων είναι, εκ του αποτελέσματος προβληματικό. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης όχι μόνο δεν έχει διαφυλάξει την περιουσία των εργαζομένων αλλά είναι απλός παρατηρητής των οικονομικών εξελίξεων. Η αποτίμηση των διαθεσίμων, εμφανίζει μεγάλες απώλειες στα χαρτοφυλάκια των κινητών αξιών των ταμείων, που αν και λογιστική δεν διαφέρει πολύ από την πραγματική διότι δεν γνωρίζουμε πότε τα ταμεία θα επανακτήσουν τα ‘χαμένα’ και σε ποιο ποσοστό. Παράλληλα θα μπορούσαν εκτός από τη διασφάλιση του χαρτοφυλακίου να αποκομίσουν οφέλη από τις επενδύσεις των καταθέσεων . Η διαχείριση των διαθεσίμων σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρει σημαντική χρηματοδοτική ενίσχυση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης (Στα 4 ευρώ έσοδα στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης των ανεπτυγμένων Κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ένα ευρώ (1 ευρώ) προέρχεται από την αξιοποίηση των διαθεσίμων. Στην Ελλάδα στα τέσσερα ευρώ (4 ευρώ) έσοδα τα εννέα λεπτά προέρχονται από την αξιοποίηση των διαθεσίμων). Πιο συγκεκριμένα, θα εκτιμήσουμε τα αποτελέσματα της διαχείρισης που θα προκύψουν από την εφαρμογή των Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων στο μεγαλύτερο ασφαλιστικό φορέα το ΙΚΑ και θα συγκρίνουμε το επίπεδο της αποτελεσματικότητας με την υπάρχουσα κατάσταση. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της μελέτης θα έχουν θετική επίδραση τόσο στη διαχείριση των διαθεσίμων του Οργανισμού, όσο και στη διαμόρφωση ενός νέου καθεστώτος διαχειριστικής πολιτικής. Προσδοκούμε επίσης την αναβάθμιση στο ρόλο της εταιρίας διαχείρισης των διαθεσίμων των ασφαλιστικών οργανισμών ΕΔΕΚΤ και ΑΕΔΑΚ, και επιπρόσθετα τη μετατροπή της διαχείρισης από αίτιο κρίσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης σε αίτιο συμβολής στην αντιμετώπιση της κρίσης. Ο σκοπός της εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής είναι κατά πόσο η χρήση Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματική διαχείριση των διαθεσίμων του ασφαλιστικού Ταμείου του ΙΚΑ σε αντιδιαστολή με το σημερινό καθεστώς αξιοποίησης των διαθεσίμων κεφαλαίων. Για την επίτευξη της κεντρικής αυτής επιδίωξης και τον έλεγχο των υποθέσεων εργασίας της διατριβής, θα εφαρμοστεί η μέθοδος των Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων (ΤΝΔ). Πιο συγκεκριμένα θα χρησιμοποιηθεί ένα μοντέλο ΤΝΔ το οποίο προσανατολίζεται στη διαχείριση των ρευστών διαθεσίμων στου ΣΚΑ λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς της αξιοποίησης των αποθεματικών της Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην κατεύθυνση αυτή θα κατασκευασθεί ένα μοντέλο του οποίου η αρχιτεκτονική δομή, η εκπαίδευση και οι επενδυτικοί κανόνες (trading rules) που θα το συνθέτουν θα στηρίζονται στη μεγιστοποίηση της απόδοση και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου, την ασφάλεια των επενδυτικών τοποθετήσεων και την άμεση διασφάλιση του χαρτοφυλακίου σε περιπτώσεις στρέβλωσης της αγοράς. Η διατριβή ολοκληρώνεται με τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των μεθόδων διαχείρισης , τη διατύπωση των αποτελεσμάτων που προέκυψαν και τις προτάσεις με σκοπό στη διαμόρφωση νέου καθεστώτος διαχειριστικής πολιτικής.