Διακειμενικότητα και χαρακτήρες στο μυθιστορηματικό έργο της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου (1976-2008)

Abstract

The present work is a systematic study and a thorough analysis of literary characters in the novels of Loty Petrovic-Androutsopoulou – author of children’s literature – from 1976 to 2008. This study is based on a) specific theories which are discussed in the theoretical part and b) the author’s intertextual interventions. After a general introduction to the social, literary and educational reality in Greece, after the Dictatorship, and a presentation of the writer’s life and work, a general approach to literature is attempted, emphasising on children’s literature. An approach to the Greek novel for children and adolescents and its most important representatives and works from 1974 to 2008 is attempted, too. This time period was chosen because children’s literature flourished after the Dictatorship. Loty’s Petrovic-Androutsopoulou novels, which are the focus of the present study, belong to a fictional cycle which began in 1976 with the novel Mikros adelfos and was completed in 2008 with I Profitia tou kokkinou krasiou. In the novels of this cycle the reader learns about the characters. He can also see them in subsequent novels, as they get older and mature. It is exactly the reason why Petrovic’s novels have the general characterization of “Bildungsroman”, in other words “novel of adolescence”. This type of novel is examined in the theoretical part of the present work. An important element in Loty’s Petrovic novels is also the intertextuality and the separate intertextual references that are noticed in her work. Many important thematical approaches are noticed in her novels, too. The other novels which are examined are: Gia tin alli patrida (1978), Sto tsimentenio dasos (1981), Zitite micros (1982), Spiti gia pente (1987), Lathos, Kirie Noiger! (1989), Tragoudi gia tris (1992), Giousouri stin tsepi (1994), Kanarini kai menta (1996), Pios tha grapsi gia to skilo mas? (1999), To mystirio tou kalokairinou Agiovasili (2000), Ta terata tou lofou (2002), O kokkinos thymos (2004), Ena aggelaki sta Exarheia (2006).

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία συστηματική μελέτη και ενδελεχή ανάλυση των λογοτεχνικών χαρακτήρων στα μυθιστορήματα της συγγραφέως παιδικής λογοτεχνίας, Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, από το 1976 ως το 2008, με βάση συγκεκριμένες θεωρίες – οι οποίες εξετάζονται στο θεωρητικό μέρος της εργασίας –και τις διακειμενικές παρεμβάσεις της συγγραφέως. Μετά από μία γενική εισαγωγή στην κοινωνική, λογοτεχνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα στην Ελλάδα, από τη Μεταπολίτευση και ύστερα, και μία παρουσίαση της ζωής και του έργου της συγγραφέως, επιχειρείται μία γενική προσέγγιση της λογοτεχνίας, με έμφαση στην παιδική λογοτεχνία, του ελληνικού παιδικού-εφηβικού μυθιστορήματος και τους σημαντικότερους εκπροσώπους του και τα έργα τους, από το 1974 ως το 2008. Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος επιλέχτηκε, καθώς από τη Μεταπολίτευση και ύστερα σημειώνεται ιδιαίτερη άνθηση στην παιδική λογοτεχνία με συγκεκριμένες θετικές εξελίξεις σε όλα τα είδη της και ιδιαίτερα στο μυθιστόρημα. Τα μυθιστορήματα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου που απασχόλησαν την παρούσα εργασία, ανήκουν σε έναν μυθιστορηματικό κύκλο, ο οποίος ξεκινάει το 1976 με τον Μικρό αδελφό και ολοκληρώνεται το 2008 με την Προφητεία του κόκκινου κρασιού, όπου ο αναγνώστης γνωρίζει τους ήρωες τους οποίους βλέπει και στα επόμενα μυθιστορήματα, καθώς αυτοί εξελίσσονται ηλικιακά και πνευματικά. Είναι αυτό ακριβώς το σημείο που δίνει στα μυθιστορήματα της Πέτροβιτς τον γενικό χαρακτηρισμό Bildungsroman, δηλαδή μυθιστόρημα ενηλικίωσης, για το οποίο επιχειρείται μία γενική προσέγγιση, στο θεωρητικό μέρος της εργασίας. Σημαντικό στοιχείο ακόμη στα συγκεκριμένα έργα της συγγραφέως αποτελεί η διακειμενικότητα, ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερο κεφάλαιο της διατριβής, και στη συνέχεια σημειώνονται τα διακείμενα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στα μυθιστορήματά της. Αναφέρονται επίσης οι βασικές θεματολογικές προσεγγίσεις των υπό μελέτη μυθιστορημάτων. Τα υπόλοιπα μυθιστορήματα που ερευνώνται είναι: Για την άλλη πατρίδα (1978), Στο τσιμεντένιο δάσος (1981), Ζητείται μικρός (1982), Σπίτι για πέντε (1987), Λάθος Κύριε Νόιγκερ! (1989), Τραγούδι για τρεις (1992), Γιούσουρι στην τσέπη (1994), Καναρίνι και μέντα (1996), Ποιος θα γράψει για το σκύλο μας; (1999), Το μυστήριο του καλοκαιρινού Αγιοβασίλη (2000), Τα τέρατα του λόφου (2002), Ο κόκκινος θυμός (2004), Ένα αγγελάκι στα Εξάρχεια (2006).