Η εικόνα των ελληνιστικών ηγεμόνων μέσα από αναθήματα και νομισματικά ευρήματα στην ηπειρωτική Ελλάδα

Abstract

The key- question of the study is where, why and for which reason the image of the hellenistic rulers was shown, especially to the people of the mainland Greece. The special conditionsof the age and te area are discussed. We see that this happened through monuments, which were officially dedicated by cities, Assemblies and individuals . We meet these monuments in the center of the cities (especially in the agora or on the acropolis) and more often in the panhellenic sanctuaries, like Olympia and Delphi. The study is based on published archaeological material. Compared to other recently published studies , like that of H. kotsidu (2000), it gives a new view to the material and its analysis, as it examines both monuments and coins. The concentration on mainland Greece has the aim to show the difference from the classical period and teh treadition which the old city - states had. It should be stressed that the best part of the sculpture and the monuments generally does not exist today. All the information we have comes from literature, inscriptions and achaeological remains. So the best part of the study is based on inscribed bases of statues and information from Pausanias' work. To these only a small number of sculpture and new found material is added. (for example the head of a female statue from metro-excavations - Cycladic Museum 4154). For methodological reasons the material has been organized in an extensive catalogue with detailed descriptions (monuments and coins are represented apart for practical reasons) There are also EXCEL tablets organized for ever dynasty, ruler and area. The conclusion of the study is that there is no direct combination between sculpure and coin, although in some cases we have the same ruler on monuments and coins (for example Ptolemy III, who had many coins with his image in Peloponnese and a statue at Sparta (Sparta Museum 5366). The main conclusion of this study in that Greek people of mainland Greece show the image of hellenistic rulers, although those lived far away from Greece. The image of the ruler was presented through monuments, especially in the sanctuaries and through the small, but official made image on the coins. We should note that these coins were often the salary for military services.

Κύριο θέμα της εργασίας είναι το πώς, πού, με ποιες αφορμές και με ποια μέσα γινόταν γνωστή η εικόνα των ηγεμόνων της ελληνιστικής εποχής στους Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η εικόνα του ηγεμόνα προβαλλόταν κυρίως μέσω των μνημείων, τα οποία ανέθεταν επισήμως οι πόλεις ή και συγκεκριμένα πρόσωπα σε χώρους όπως η αγορά, η ακρόπολη ή κάποιο ιερό της πόλεως. Τέτοιου είδους ανδριάντες έχουμε συνήθως στα μεγάλα πανελλήνια ιερά, όπου υπήρχαν αναθήματα πόλεων και ιδιωτών. Η παρούσα εργασία διαφέρει από την πρόσφατη μελέτη της Χ. Κοτσίδου, ως προς τον άξονα της μελέτης, ο οποίος στην εργασία αυτή είναι η εικόνα του ηγεμόνα και πώς αυτή προβαλλόταν και όχι μόνο το θέμα των τιμών ή της ευεργεσίας. Επίσης στην παρούσα εργασία προστίθενται τα νομίσματα, τα οποία δεν μελετώνται από την Κοτσίδου και περιορίζεται το ενδιαφέρον στο χώρο της σημερινής ηπειρωτικής Ελλάδας. Από το υλικό που συγκεντρώθηκε, το οποίο αποτελείται από αναφορές για ανδριάντες στις πηγές, από επιγραφές σε βάσεις μνημείων και από θραύσματα μνημείων λίγα στοιχεία έχουμε για τη μορφή των ίδιων των έργων. Η ανασύσταση των ιδίων των μνημείων στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δύσκολη ή ανέφικτη. Για λόγους μεθοδολογικούς, συντάχθηκε κατάλογος κατά δυναστείες και ηγεμόνες και κατά γεωγραφική θέση. Δημιουργήθηκαν επίσης και πίνακες ΕXCEL με τα σχετικά στοιχεία. ΄Οπου υπήρχαν οι σχετικές πληροφορίες, έγινε προσπάθεια σύνδεσης των πληροφοριών για τα μνημεία και τα νομίσματα με ιστορικά δεδομένα. Μελετώντας και συγκρίνοντας το υλικό, συμπεραίνουμε ότι δεν μπορεί στις περισσότερες των περιπτώσεων να γίνει κάποιος άμεσος συσχετισμός ανάμεσα στα έργα της γλυπτικής και τα νομίσματα. Η εξήγηση είναι προφανής, λόγω της διαφορετικής κλίμακας και λειτουργίας των νομισμάτων και των γλυπτών. Συχνά όμως, τα νομισματικά πορτραίτα είναι η μόνη πηγή να γνωρίσουμε την εικόνα του ηγεμόνα και αποτελούν συγκριτικό υλικό για την ταύτιση των γλυπτών. Τα νομίσματα μπορούν να μας δώσουν μια εικόνα για το πώς γινόταν γνωστή η εικόνα ενός ηγεμόνα στον απλό Έλληνα, συνήθως στον μισθοφόρο, ο οποίος πληρωνόταν με τα νομίσματα κάποιου ηγεμόνα. Πρόκειται για μια εικόνα τυποποιημένη αλλά και πιο επίσημη από αυτήν των γλυπτών. Το νόμισμα επίσης σχετίζεται περισσότερο με την καθημερινή ζωή και τις συναλλαγές και λιγότερο με την πολιτική μιας πόλης ή ενός Κοινού απένταντι στον ηγεμόνα.