Οι απαρχές του χριστιανικού προσκηνύματος: αναζητήσεις και μεταμορφώσεις

Abstract

The central aim of this study is the beginnings of the Christian pilgrimage to its consolidation and mainly the role of the personal experience in the development of this phenomenon. I searched firstly the early incentives that could guide in a holy journey. The second theme was how the journey, as a procedure, constituted an integral piece of the pilgrimage and the third subject was the consequences that such a holy journey could have in those who attempted it. I found out that a pilgrim faced the practical issues of the journey very differently from the other travelers. He gave to them a reverential character. The pilgrims followed the same habits when they visited a holy place or a holy person. Furthermore, there were some deeper and more emotional subjects that guided the faithful to a pilgrimage. Our sources reveal that often the pilgrim had experienced a strong regret, such as a death of a close person, fear or anguish. In these cases the pilgrimage could function as consolidation. Such a journey could transform someone to an active person in the ecclesiastical cases. At the same time the pilgrim could be available to research, to criticize the persons of the church or to see the monastic communities as a heaven on earth. However, pilgrim could become somebody by reading the pilgrimage histories and doing by this way an alternative pilgrimage.

Θέμα της μελέτης είναι τα χριστιανικά προσκυνήματα από τις απαρχές έως την εδραίωσή τους και κυρίως ο ρόλος των προσωπικών βιωμάτων στην ανάπτυξη του φαινομένου. Αναζήτησα τα πρώιμα κίνητρα που οδηγούσαν σε ένα τέτοιο ταξίδι, πριν αυτό καταστεί συνήθεια και συρμός, τη λειτουργία του ίδιου του ταξιδιού ως κομμάτι της διαδικασίας του προσκυνήματος και τις συνέπειες που μπορούσε να έχει ένα τέτοιο ταξίδι σε αυτούς που το επιχειρούσαν. Διαπίστωσα πως κάθε προσκυνητής αντιμετώπιζε τα πρακτικά ζητήματα του ταξιδιού πολύ διαφορετικά από τους υπόλοιπους ταξιδιώτες και έδινε σε αυτά έναν συμβολικό και ευλαβικό χαρακτήρα. Όλοι σχεδόν οι προσκυνητές ακολουθούσαν κοινές πρακτικές στις επισκέψεις τους σε αγίους τόπους και ανθρώπους. Διαπίστωσα ακόμη πως υπήρχαν κάποια βαθύτερα κι πιο ψυχικά θέματα που οδηγούσαν τους πιστούς σε ένα προσκύνημα. Οι πηγές μας αποκαλύπτουν πως συχνά ο προσκυνητής είχε βιώσει μια έντονη εμπειρία λύπης, όπως θάνατο, φόβο ή αγωνία και αναζητούσε στο ταξίδι την απάλυνση του πόνου και την παραμυθία. Συχνά ένα τέτοιο ταξίδι μεταμόρφωνε έναν απλό πιστό σε άνθρωπο δραστήριο στα εκκλησιαστικά πράγματα με αποδοχή από τους υπόλοιπους πιστούς για την ανάληψη κάποιας σοβαρής θέσης. Ταυτόχρονα, ο πιστός μέσα από ένα τέτοιο ταξίδι μπορούσε να έχει και διάθεση για έρευνα ή να ασκεί κριτική στο χώρο της Εκκλησίας, ενώ συχνά έβλεπε τις μοναστικές κοινότητες ως επίγειο παράδεισο. Προσκυνητής όμως μπορούσε να γίνει κάθε αναγνώστης των προσκυνηματικών ιστοριών. Πραγματοποιούσε μέσα από την ανάγνωση ένα εναλλακτικό προσκύνημα, που προϋπέθετε μόνο εσωτερική μετατόπιση.