Η χρήση ποδοκυτταρικών δεικτών στην πρώιμη διάγνωση της διαβητικής νεφροπάθειας

Abstract

Background: Diabetes mellitus (DM) is a chronic illness characterized by impairedmetabolism of carbohydrates, fat and protein secondary to a deficiency in secretionand/or action of insulin. Diabetic kidney disease (DKD) is a major complication of DM and many of these patients develop end-stage renal disease. Albuminuria has traditionallybeen used for the diagnosis and classification of DKD. Podocyte injury plays a crucial role in the pathogenesis and progression of DKD. Therefore, we investigated whether patients with DM and normoalbuminuria present podocyte markers in urine suggestive of early podocyte injury.Methods: We studied 80 patients with type 2 DM who were examined at the DiabetesClinic of the University Hospital of Heraklion, Crete, from January to June 2011.Exclusion criteria were (1) history of renal disease, (2) history of micro ormacroalbuminuria, (3) presence of urinary infection, (4) known duration of DM <1year and (5) use of nephrotoxic medication. We also studied 50 non-diabeticcontrols. All the subjects were categorized according to their urinary podocyte marker profile into 2 groups, those with only synaptopodin mRNA presence (synaptopodin only group) and those with nephrin and/or podocin mRNA presence in addition to synaptopodin in their urine (nephrin and/or podocin group).Results: Nine diabetic patients and 11 controls had increased urinary albumin excretion (UAE) on enrolment and, therefore, were not included in analysis. Among 71 normoalbuminuric patients with type 2 DM and 39 non-diabetic controls, synaptopodin mRNA was detected in the urine of all the diabetics and controls. The presence of nephrin and/or podocin mRNA in urine was more frequent among DM patients compared to controls (53.5 vs. 30.8%, respectively; p = 0.022). Binary logistic regression analysis revealed that the only significant predictor of the presence of nephrin and/or podocin mRNA in urine was the presence of DM (OR 2.59, 95% CI 1.14–5.91, p = 0.024, adjusted for all risk factors). A strong correlation between nephrin and podocin urinary mRNA levels was noted (r = +0.796, p < 0.001).Conclusion: Overall, this study demonstrated the presence of podocyte markers in the urine of normoalbuminuric diabetic patients. Nephrin and podocin mRNA is more prevalent in diabetic patients with normal UAE compared to controls, and this may reflect early podocyte injury. DM was the only significant determinant of their presence in urine of this population. Synaptopodin mRNA was uniformly detected in all the subjects independent of their DM status and, thus, synaptopodin is unsuitable for the diagnosis of podocyte injury. Therefore, it appears of particular importance to prospectively evaluate normoalbuminuric diabetic patients with urinary nephrin and/or podocin mRNA and identify a potential increased risk of DKD and if early treatment, for example, with angiotensin-converting enzyme inhibitors may retard the development of renal injury.

Εισαγωγή: Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από χρόνια υπεργλυκαιμία και διαταραχή του μεταβολισμού υδατανθράκων, λίπους και πρωτεΐνης ως αποτέλεσμα ανεπαρκούς έκκρισης ή/και δράσης ινσουλίνης (1).Η διαβητική νεφρική νόσος (ΔΝΝ) είναι μια από τις σημαντικότερες επιπλοκές του ΣΔ. Ο ΣΔ είναι η κύρια αιτία της χρόνιας νεφρικής νόσου (ΧΝΝ) ενώ σημαντικό ποσοστό των ασθενών θα αναπτύξει τελικού σταδίου νεφρική νόσο. Η αυξημένη απέκκριση πρωτεΐνης και συγκεκριμένα λευκωματίνης στα ούρα (λευκωματινουρία) έχει αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο στη διάγνωση και παρακολούθηση της ΔΝΝ. Ωστόσο, η λευκωματινουρία έχει σοβαρούς περιορισμούς ως διαγνωστικός δείκτης της ΔΝΝ σε πρώιμο στάδιο όπου τυχόν θεραπευτικές παρεμβάσεις θα μπορούσαν να αναστρέψουν μέρος της νεφρικής βλάβης. Μέθοδοι:Μελετήσαμε 80 ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 από το Μεταβολικό εξωτερικό ιατρείο του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου. Κριτήρια αποκλεισμού αποτέλεσαν i) η παρουσία χρόνιας νεφρικής νόσου, ii) ιστορικό λευκωματινουρίας, iii) ενεργός λοίμωξη του ουροποιητικού, iv) λήψη νεφροτοξικών φαρμάκων και iv) η πρόσφατη έναρξη ΣΔ (<1 έτος). Η υπέρταση, η καρδιαγγειακή νόσος και υπερλιπιδαιμία δεν απετέλεσαν κριτήρια αποκλεισμού. Η ομάδα ελέγχου αποτελούνταν από 50 μη διαβητικά άτομα με αντίστοιχα κριτήρια αποκλεισμού. Πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις ανθρωπομετρικές, βιοχημικές, ενώ ποσοτικοποιήθηκαν τα επίπεδα mRNA τριών ποδοκυτταρικών μορίων στα ούρα με real-time PCR. Αποτελέσματα:Εννέα διαβητικοί ασθενείς και 11 μάρτυρες φάνηκε είχαν αυξημένα επίπεδα λευκωματινουρίας και δε συμπεριλήφθηκαν στην τελική ανάλυση. mRNA συναπτοποδίνης ανιχνεύθηκε στα ούρα όλων των διαβητικών και μαρτύρωνΤα επίπεδα mRNA νεφρίνης ήταν υψηλότερα στα άτομα με ΣΔ από ότι στην ομάδα ελέγχου (p = 0.035). Το ίδιο ίσχυε και για την ποδοσίνη όμως η σχέση ήταν μόνο οριακά σημαντική (p = 0.058). Τα επίπεδα mRNA συναπτοποδίνης δε διέφεραν μεταξύ ασθενών και μαρτύρων. Η ανίχνευση mRNA νεφρίνης και/ή ποδοσίνης στα ούρα φάνηκε να είναι συχνότερη στην ομάδα των διαβητικών σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (53.5 vs. 30.8%, αντίστοιχα, p = 0.022). Από τη δυαδική λογιστική ανάλυση παλινδρόμησης προέκυψε ότι η παρουσία του ΣΔ ήταν ο μόνος σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας της παρουσίας νεφρίνης και / ή ποδοσίνης στα ούρα με τους διαβητικούς να έχουν 2.6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάζουν mRNA νεφρίνης και/ή ποδοσίνης στα ούρα.Συμπεράσματα:Οι ασθενείς με ΣΔ και νορμολευκωματινουρία εμφανίζουν συχνότερα mRNA νεφρίνης και ποδοσίνης στα ούρα σε σχέση με τους μη διαβητικούς και πιθανά αυτό να οφείλεται σε πρώιμη ποδοκυτταρική βλάβη. Η παρουσία mRNA συναποτοποδίνης ήταν ομοιογενής στον πληθυσμό και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ειδικός δείκτης. Η προοπτική παρακολούθηση αυτών των ασθενών είναι σημαντική ώστε να προσδιοριστεί η προγνωστική σημασία των ευρημάτων ως προς την ανάπτυξη ΔΝΝ και ο ρόλος πρώιμων φαρμακευτικών παρεμβάσεων.