Κοινωνική πολιτική και περιφερειακή ανάπτυξη: περιφερειακές ανισότητες ως προς την κατανομή των πόρων της δημόσιας δευτεροβάθμιας περίθαλψης στην Ελλάδα

Abstract

The purpose of this thesis is to explore and identify the inequalities and divergences in the distribution and the profitability of the resources of the NHS in hospital care, through the correlation between the demand for health care services and the offered resources (manpower, biomedical technology, building infrastructure, etc.). Methodological Framework: The NHS’ public hospitals was the basic test unit of this thesis. The activity of all hospitals in the 13 regions of the country was investigated (123 hospitals), excluding the psychiatric hospitals that were not included in this study due to their particularities, as well as the military hospitals and Aretaeio Hospital due to lack of evidence. The methodology of this study is based on:a) the calculation of the optimal allocation of health care units in the NHS through the utilization of a multicriteria model of Regional Resource Allocation in Hospital Care based on the criteria:demand and utilization of health care services by age group and sexpopulation health statuscoverage of health care services b) the assessment of nursing activity in the NHS hospitals, through operational and financial performance indicators.Results: Based on the multicriteria model of Regional Resource Allocation in Hospital Care it becomes evident that the public hospitals in the Region of Attica -always in relation to the expressed demand and the epidemiological profile of the population- are underfunded and are substantially below the optimal allocation, and this deficit in monetary terms is estimated in 0.5 billion EUR annually. Indeed, if it was technically feasible to calculate the actual population treated by the hospitals in the Region of Attica instead of the population that lives in the region, then it is certain that this "deficit", and consequently the actual deviation in funding, would be even greater. This is an especially important finding because until today there is a widespread perception that in the capital there is an over-concentration of available resources compared to the other regions. On the other hand, the majority of the country’s regions, and especially the Regions of Crete and Epirus which indeed treat almost exclusively the population living in the area, seem to be over-funded annually by 123 mil. € and 100 mil. € respectively. Analysis of the data also shows that regional inequalities regard both the distribution of employees (mainly medical and nursing), and the distribution of biomedical technology equipment. In conjunction with the above, an important fact that is extracted from this study is the significant divergences in the operational and financial performance indicators between hospitals. These divergences, even by taking account the size of the hospital, are so important and it is imperative that the Greek health system should take immediate action for the optimal reallocation of available, underutilized, resources and for the systematic control and monitoring of the hospitals activity. Finally it should be noted that after analyzing 123 hospitals of the National Health System it has become evident that the hospitals with greater bed capacity have better indicators of nursing activity (occupancy, average length of stay, etc.) and economic efficiency (cost per inpatient, daily cost of hospitalization, etc.).

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να διερευνήσει και εντοπίσει την ανισότητες και αποκλίσεις τόσο ως προς την κατανομή όσο και ως προς την αποδοτικότητα των πόρων του ΕΣΥ στη νοσοκομειακή περίθαλψη μέσα από τη συσχέτιση της ζήτησης υπηρεσιών υγείας με τους προσφερόμενους πόρους (ανθρώπινο δυναμικό, βιοϊατρική τεχνολογία, κτιριακές υποδομές κ.λπ.). Μεθοδολογία: Βασική μονάδα εξέτασης της παρούσας έρευνας αποτέλεσε το δημόσιο νοσοκομείο του ΕΣΥ στις 13 Περιφέρειες της χώρας (123 νοσοκομεία), με εξαίρεση τα ψυχιατρικά νοσοκομεία, τα οποία, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν, δεν έχουν συμπεριληφθεί στην παρούσα έρευνα, καθώς επίσης και τα στρατιωτικά νοσοκομεία και το Αρεταίειο λόγω έλλειψης στοιχείων. Η μεθοδολογία της παρούσας διατριβής βασίζεται:I) Στον υπολογισμό της βέλτιστης κατανομής των μονάδων υγείας του ΕΣΥ μέσα από την αξιοποίηση ενός πολυκριτηριακού μοντέλου Περιφερειακής Κατανομής Πόρων Νοσοκομειακής Περίθαλψης II) στην αξιολόγηση της νοσηλευτικής δραστηριότητας των νοσοκομείων του ΕΣΥ μέσα από δείκτες λειτουργικής και οικονομικής αποδοτικότητας.Αποτελέσματα: Με βάση το πολυκριτηριακό μοντέλο Περιφερειακής Κατανομής Πόρων Νοσοκομειακής Περίθαλψης προκύπτει ότι οι δημόσιες νοσοκομειακές μονάδες της Περιφέρειας Αττικής –σε συνάρτηση πάντα και με την εκφρασμένη ζήτηση αλλά και το επιδημιολογικό προφίλ του πληθυσμού- υποχρηματοδοτούνται και υπολείπονται σημαντικά από τη βέλτιστη κατανομή, έλλειμμα το οποίο σε χρηματικούς όρους προσεγγίζει τα 0,5 δις ευρώ ετησίως. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα καθώς μέχρι σήμερα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η αντίληψη της υπερσυγκέντρωσης διαθέσιμων πόρων στην πρωτεύουσα σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες. Αντίθετα, η πλειοψηφία των περιφερειών της χώρας, και ιδιαίτερα οι Περιφέρειες Κρήτης και Ηπείρου, που μάλιστα εξυπηρετούν σχεδόν αποκλειστικά τον πληθυσμό ευθύνης τους, φαίνεται να υπερχρηματοδοτούνται ετησίως με €123 εκ. και €100 εκ. αντίστοιχα. Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει επίσης ότι οι περιφερειακές ανισότητες αφορούν τόσο την κατανομή του απασχολούμενου προσωπικού (κατά βάση ιατρικού και νοσηλευτικού) όσο και την κατανομή του εξοπλισμού βιοϊατρικής τεχνολογίας. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, ένα επίσης σημαντικό στοιχείο που εξάγεται από την παρούσα έρευνα είναι οι σημαντικές αποκλίσεις που παρατηρούνται στους δείκτες λειτουργικής και οικονομικής αποδοτικότητας μεταξύ των νοσοκομειακών μονάδων. Οι αποκλίσεις αυτές, σταθμισμένες μάλιστα με το μέγεθος του νοσοκομείου, είναι τόσο σημαντικές που φαίνεται επιτακτική η ανάγκη του ελληνικού υγειονομικού συστήματος να προχωρήσει άμεσα σε ενέργειες, αφενός, βέλτιστης ανακατανομής των διαθέσιμων –μη αξιοποιήσιμων– πόρων και, αφετέρου, συστηματικού ελέγχου και παρακολούθησης της δραστηριότητας των μονάδων υγείας.