Κοινωνικός εκφοβισμός και οι φιλικές σχέσεις παιδιών και εφήβων: διαστάσεις φύλλου και εθνο-πολιτισμικής προέλευσης

Abstract

The aim of the present doctoral thesis is to investigate the role of friendship quality and its positive and negative features in peer victimization, during childhood and adolescence. The sample consisted of 985 primary and secondary students from urban and rural areas of Central Macedonia, Greece. Data analysis showed that: a) school friendship is important to children. Having good friends affects children’s behavior, b) age and ethnicity has a positive effect on social victimization, c) gender, age and ethnicity affects children’s help-seeking behaviors and helping behaviors, when victimized at school, d) certain aspects of close friendship predict certain types of social victimization. Loneliness, showing concern, participating in common activities and stressful feelings and reactions towards the closest friend, predict, under the effect of gender, age and ethnicity, social victimization and prove the complexity of the relationship between friendship and social victimization in the school context.

Η παρούσα διατριβή έχει στόχο να διερευνήσει το ρόλο της φιλίας και των ποιοτικών της διαστάσεων, θετικών και αρνητικών, στη θυματοποίηση στο σχολικό περιβάλλον κατά την περίοδο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Στην έρευνα συμμετείχαν 985 μαθητές και μαθήτριες σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αστικών και αγροτικών περιοχών της Κεντρικής Μακεδονίας. Από τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι : α) η σχολική φιλία έχει εξέχουσα θέση στη ζωή των παιδιών και των εφήβων και επηρεάζει τις συμπεριφορές τους, β) η ηλικία και η διαφορετικότητα ως προς την εθνο-πολιτισμική προέλευση επηρεάζουν σημαντικά το βαθμό θυματοποίησης στο σχολείο, γ) το φύλο, η ηλικία και η εθνο-πολιτισμική προέλευση συντελούν στη διαμόρφωση συγκεκριμένων συμπεριφορών αναζήτησης και παροχής υποστήριξης από και προς φίλους σε συνθήκες θυματοποίησης, δ) συγκεκριμένες διαστάσεις της πιο οικείας σχολικής φιλίας, προβλέπουν την έκθεση του μαθητή και της μαθήτριας στις ποικίλες εκφάνσεις του κοινωνικού εκφοβισμού. Η μοναξιά, η έκφραση ενδιαφέροντος στο πλαίσιο της πιο στενής φιλικής σχέσης, η εμπλοκή των μαθητών και μαθητριών σε κοινές σχολικές δραστηριότητες καθώς και αρνητικές σκέψεις και στάσεις στο πλαίσιο της πιο οικείας φιλικής σχέσης σε συνδυασμό με το φύλο, την ηλικία και την εθνο-πολιτισμική προέλευση προβλέπουν το βαθμό θυματοποίησης και αποδεικνύουν πόσο σύνθετη καθίσταται η σχέση της φιλίας με τη θυματοποίηση και την εκδήλωση του κοινωνικού εκφοβισμού στο σχολείο.