Αποτίμηση αξίας διατήρησης του υγρότοπου της λίμνης Βόλβης με τη μέθοδο της εξαρτημένης αξιολόγησης

Abstract

Wetlands are special types of water bodies, which play an important role at both a local and an international level. In 1971, in Ramsar, Iran, over 100 countries signed a treaty, thereby agreeing to protect certain unique wetlands of international importance. The Koronia-Volvi wetland is one of the 11 Greek wetlands that are included in the Treaty. The present study aims to evaluate and calculate the non-use value of the wetland of Lake Volvi and the area surrounding it, using the contingent valuation method. The practice of converting non-use values into monetary values is quite common nowadays. The underlying rationale is that considering a numerical figure for non-use values allows us not to underestimate the total economic value of wetlands during the decision making process. Various countries, including the EU, are starting to incorporate this practice into their legislation, upgrading it from a simple exercise to a fundamental obligation for planners and decision makers. A survey was conducted within the municipalities surrounding Lake Volvi, so as to record the values and beliefs of residents, their knowledge regarding the state of the local environment and the demographic profile of the population and to relate these parameters to their willingness to pay to preserve the environmental quality of the area. The mean annual willingness to pay was estimated to be approximately 19 € per household, and it is mostly influenced by the bid amount, age and education level. Question clarity, knowledge of the environmental quality status, the significance that environmental protection has for each respondent and proximity to the lake all have a positive effect on the willingness to pay, whereas the need for acceptance by family and friends has a negative effect. Strangely enough, it was found that income has a very low effect on willingness to pay, which, however can be explained by the fact that there are very small differences in household incomes in the area.

Οι υγρότοποι αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία υδάτινων όγκων, με πολύ σημαντική προσφορά τόσο στο παγκόσμιο όσο και στο τοπικό επίπεδο. Υπάρχουν υγρότοποι που, λόγω της μοναδικότητας των στοιχείων που τους αποτελούν, έχουν χαρακτηριστεί παγκόσμιας σημασίας με τη συνθήκη που υπέγραψαν στο Ramsar του Ιράν το 1971 περισσότερα από 100 κράτη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Ο υγρότοπος Κορώνειας – Βόλβης είναι ένας από τους 11 υγρότοπους της Ελλάδας που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία και συμπεριλαμβάνονται στη Συνθήκη. Η παρούσα διατριβή εφαρμόζει τη μέθοδο της εξαρτημένης αξιολόγησης για να μετρήσει την αξία μη-χρήσης του υγρότοπου της λίμνης Βόλβης και της περιοχής γύρω από αυτή (δηλαδή την αξία της προσφοράς του υγρότοπου που δε συμμετέχει στην οικονομική αλυσίδα αγοράς - πώλησης). Αυτή η τακτική (η μετατροπή άυλων αξιών σε υλικές) βρίσκει μεγάλη εφαρμογή τις τελευταίες δεκαετίες, και το σκεπτικό που βρίσκεται πίσω από αυτήν είναι πως με τον τρόπο αυτό θα απεικονίζεται καλύτερα και δε θα υποτιμάται η συνολική αξία των φυσικών πόρων στις οικονομοτεχνικές μελέτες και γενικότερα στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Το σκεπτικό αυτό έχει ήδη αρχίσει να ενσωματώνεται και στη νομοθεσία διαφόρων κρατών, μεταξύ των οποίων και η Ευρωπαϊκή Ένωση, και αποτελεί πλέον όχι μόνο κοινή πρακτική, αλλά και υποχρέωση όσων ασχολούνται με έργα ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου στους δήμους που εφάπτονται της λίμνης Βόλβης, η οποία είχε ως στόχο να καταγράψει τις αξίας και τις πεποιθήσεις των κατοίκων, την αντίληψή τους σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος της περιοχής τους και το δημογραφικό τους προφίλ και να διαπιστώσει πώς αυτά συνδέονται με τη διάθεση του καθενός να πληρώνει ένα ποσό σε διμηνιαία βάση για τη διατήρηση του περιβάλλοντος του υγρότοπου. Βρέθηκε ότι η μέση ετήσια διάθεση για πληρωμή ανά νοικοκυριό είναι περίπου 19 € και ότι αυτή η διάθεση επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από το ποσό που καλείται κάποιος να πληρώσει και, στη συνέχεια, από την ηλικία και το επίπεδο της εκπαίδευσης. Τέλος, βρέθηκε ότι η σαφήνεια των ερωτήσεων, η γνώση της κατάστασης, η σημασία που έχει η προστασία του περιβάλλοντος και η εγγύτητα στη λίμνη επηρεάζουν θετικά τη διάθεση για πληρωμή, ενώ, αντίθετα, η ανάγκη για αποδοχή από τους γύρω την επηρεάζει αρνητικά. Έκπληξη αποτέλεσε η διαπίστωση ότι το εισόδημα επηρεάζει ελάχιστα τη διάθεση για πληρωμή, γεγονός που, ωστόσο, μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο ύψος των εισοδημάτων των νοικοκυριών της περιοχής.