Η εκπαιδευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι επιδράσεις της στην ελληνική εκπαιδευτική πολιτική: η περίπτωση των κοινωνικών σπουδών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (1993-2006)

Abstract

The dissertation examines the modernization of Greek Secondary Education, which occurred between the years of 1993 and 2006, as a convergence process of the Greek system of education to the European educational standards. The main research question is the influence of EU discourses and policies οn the reformation of Greek Curriculum, the content of Social Studies in Secondary Education and the in-service training schemes of Social Studies teachers. The thesis emphasizes on the process of constructing New Social Studies Curricula and writing New School Books and instructional materials for General Lower and Upper Secondary Education (Gymnasion and Lykeion) which was financed by EU funds, allocated through the 1st and 2nd Operational Programs for Education and Initial Vocational Training (EPEAEK) of the European Community Support Framework Programs. The research methods used were mainly the qualitative ones, and more specifically the content and discourse analysis. The research confirmed the main of the hypotheses tested that there were identifiable influences on: (a) The planning process of Greek educational policies, in the framework of the two EU financed Operational Programs, and specifically on the reformation of Greek Curricula for Secondary Education (b) The construction of the New Curricula and New instructional material (mainly students’ and teachers’ books) for Secondary Education, especially concerning issues relevant to the European Union, its institutions, policies and dimensions. (c) The programs for in-service training of Secondary School teachers on the issues concerning the EU, and especially the introduction of a European dimension in Greek education. According to the conclusions of the dissertation, the introduction of “European dimension” in Secondary Education Social Studies Curricula has been a major project with various political, scientific and educational dimensions.

Η μελέτη αναφέρεται στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έλαβε χώρα κατά την περίοδο 1993-2006 και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο σύγκλισης του εθνικού εκπαιδευτικού μας συστήματος προς τα ευρωπαϊκά πρότυπα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε). Ο βασικός ερευνητικός προβληματισμός της διατριβής είναι η αναζήτηση και ο βαθμός επίδρασης του «λόγου» και των πολιτικών της γνώσης της Ε.Ε. στη μεταρρύθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών, στο περιεχόμενο των σχολικών εγχειριδίων των Κοινωνικών Σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών κατά την περίοδο 1993-2006 στη χώρα μας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη διαμόρφωση νέων Προγραμμάτων Σπουδών (Ε.Π.Π.Σ/ Δ.Ε.Π.Π.Σ-Α.Π.Σ) και τη συγγραφή νέων βιβλίων στη Γενική εκπαίδευση (Λύκειο, Γυμνάσιο) με χρηματοδότηση από το 1ο και 2ο ΕΠΕΑΕΚ στο πλαίσιο των δύο (Β΄ και Γ΄) Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης. Για την υλοποίηση της έρευνας και την εξαγωγή των συμπερασμάτων επελέγησαν κυρίως ο ποιοτικές μέθοδοι έρευνας και ειδικότερα η Ανάλυση περιεχομένου. Σε σχέση με τις υποθέσεις της έρευνας επιβεβαιώνεται ότι υπήρξαν επιδράσεις: α. Στον σχεδιασμό της ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής στο πλαίσιο των ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΙΙ και ειδικότερα στη μεταρρύθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Ε.Π.Π.Σ, Δ.Ε.Π.Π.Σ.). β. Στη δημιουργία των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (Α.Π.Σ.) των μαθημάτων Κοινωνικών Σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στη συγγραφή των αντίστοιχων σχολικών εγχειριδίων, όσον αφορά την παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των θεσμών, των πολιτικών αλλά και των διαστάσεων αυτής. γ. Στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα την εισαγωγή της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης η εισαγωγή της ευρωπαϊκής διάστασης στα προγράμματα των Κοινωνικών Σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποτέλεσε ένα σύνθετο και πολυσχιδές εγχείρημα με ποικίλες πολιτικές, επιστημονικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις και αποτελέσματα. Ως μείζονα αιτήματα από την έρευνα προέκυψαν μεταξύ άλλων, η κριτική αξιολόγηση των πολιτικών της γνώσης, η βελτίωση των Προγραμμάτων Σπουδών, η ποιοτική αναβάθμιση των σχολικών εγχειριδίων με σκοπό την ουσιαστική μελέτη και εμβάθυνση μαθητών σε ουσιώδη ζητήματα της Ε.Ε., η ανάγκη συστηματικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα που αφορούν την Ε.Ε.