Η κίνηση των ιδεών στη Γαλλία και η απήχησή της σε Έλληνες καλλιτέχνες που έζησαν σε αυτή τη χώρα κατά την περίοδο 1950-1970

Abstract

Το ζήτημα που πραγματεύομαι συνδέεται με την κοινωνική, πολιτική, οικονομική και καλλιτεχνική πραγματικότητα στην Ελλάδα και στη Γαλλία της περιόδου 1950-1970 και ασχολείται με την αλληλεπίδραση της κίνησης των ιδεών στο έργο τεσσάρων καλλιτεχνών, οι οποίοι ανήκουν σε δύο διαφορετικές γενιές: α) τους Δημήτρη Σακελλαρίδη (1912-2000) και Άννα Κινδύνη (1914-2003) και β) τους Βλάση Κανιάρη (1928) και Παύλο Διονυσόπουλο (1930). Επιχείρησα διεξοδική έρευνα των γαλλικών και ελληνικών ιστορικών, κοινωνικών και εικαστικών τεκταινόμενων στην υπό εξέταση περίοδο και συγκέντρωσα ντοκουμέντα και βιβλιογραφικό υλικό και από τις δύο χώρες. Ακολούθησα τη μέθοδο των συνεντεύξεων από καλλιτέχνες αλλά και κριτικούς Τέχνης, όπως ο διάσημος καθοδηγητής ρευμάτων Pierre Restany, και μελέτησα το κινηματογραφικό υλικό της πρωτοπορίας, στο οποίο απεικονίζονται οι συνθήκες της γαλλικής κοινωνίας. Το βασικό στοιχείο, που επέδρασε στη δημιουργία του έργου των καλλιτεχνών ήταν ο ιστορικός ορίζοντας στις δύο χώρες. Οι καλλιτέχνες μορφοποιούν την εικαστική τους γλώσσα μεταπλάθοντας τα προσωπικά τους βιώματα με βάση το κοινωνικό πλαίσιο και τα ιστορικά δεδομένα της εποχής. Έχουν τη σφραγίδα της Ελλάδας που άφησαν πίσω τους και την εκφράζουν με διαφορετικό τρόπο λόγω των ιδιαίτερων επιρροών. Η Ά. Κινδύνη και ο Δ. Σακελλαρίδης, παρότι έζησαν για μεγάλο διάστημα στη Γαλλία, δεν απομακρύνθηκαν από την αρχική ιδιότυπη εικαστική γραφή τους, που εξακολούθησε να είναι ιδεολογική και να κυριαρχείται από τα βιώματα της Ελλάδας της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου. Αντίθετα, οι Βλάσης Κανιάρης και Παύλος θεμελίωσαν το έργο τους στη σύζευξη της ελληνικής «εμπειρίας» με τα σύγχρονα ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά κινήματα, υποστηρίζοντας ενδιαφέρουσες προτάσεις. Οι καλλιτέχνες της έρευνας άσχετα από το αν υπήρξαν οπαδοί συγκεκριμένων κινημάτων ή ιδεολογικών ρευμάτων, ήταν όλοι τους γνώστες και κοινωνοί της γαλλικής κουλτούρας. Συμπερασματικά η επίδραση των γαλλικών ρευμάτων και ιδεών στην Τέχνη της ελληνικής διασποράς, παρ’ όλο που δεν είναι εμφανής με την πρώτη ματιά, είναι οπωσδήποτε υπαρκτή και σημαντική.

La problématique de la thèse, en relation avec la réalité sociale, politique, économique et artistique en Grèce et en France de 1950 à 1970, traite de l' oeuvre de quatre artistes, qui appartiennent à deux générations différentes : a) Dimitris Sakellaridis (1912-2000) et Anna Kindyni (1914-2003) et b) Vlasis Kaniaris (1928) et Pavlos Dionysopoulos (1930). Pour la réalisation de la recherche, je suis allée vivre à Paris pendant deux ans, faisant en même temps des études à l’ Ecole Nationale Supérieure des Beaux - Arts, où j'ai recueilli du matériel précieux, à partir de documents, entrevues, approches d'artistes et lectures d' oeuvres d'art. Les pensées, les opinions, dont les artistes eux-mêmes m'ont fait part, mais aussi des critiques d'art importants comme le célèbre initiateur de groupes, de tendances et de courants Pierre Restany, ont joué un rôle important dans l’élaboration de mes hypothèses.Indépendamment du fait qu’ils furent ou non des partisans de mouvements ou de courants idéologiques, les artistes de l’étude étaient tous des connaisseurs et des participants de la culture française. L'influence des idées et des courants français sur l'art de la diaspora grecque n’apparaît pas d’une évidence première, mais elle est sans aucun doute existante et importante. L'élément de base qui a influencé la création des artistes de la recherche est l’horizon historique en Grèce et en France. Ils utilisent leur langue figurative sur la base du cadre social et transforment leurs expériences personnelles appuyées sur les données historiques de l'époque. Leur art se comprend sur la base du mouvement des idées qui crée les confrontations et les conflits. Grand nombre d'artistes grecs, comme Vlasis Kaniaris et Pavlos, ont fondé leur oeuvre sur la conjonction de l' "expérience" grecque et des mouvements artistiques européens modernes.