Φυσικο-επιστημονική γνώση: ανάλυση του μετασχηματισμού της στον ελληνικό ιστοχώρο

Abstract

Σκοπός της έρευνας είναι η καταγραφή του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζεται η Φυσικο-επιστήμη στις ιστοσελίδες του παγκόσμιου ιστού πληροφοριών με ελληνικό περιεχόμενο (Greek-World Wide Web G-WWW) και εκλαϊκευμένη επιστήμη. Μια τέτοια παρουσίαση περιγράφεται και αναλύεται πλήρως με τη διερεύνηση τεσσάρων θεματικών κατευθύνσεων. Η πρώτη θεματική κατεύθυνση αφορά στα τυπικά στοιχεία των ιστοσελίδων και στα τυπικά στοιχεία των άρθρων που φιλοξενούνται στους ιστοχώρους που μελετήθηκαν. Η δεύτερη θεματική κατεύθυνση αφορά στα γνωσιακά στοιχεία των άρθρων, δηλαδή στα στοιχεία που περιγράφουν την εσωτερική λειτουργία και δημιουργούν την εικόνα της Φυσικο-επιστήμης όπως αυτή προβάλλεται στις ιστοσελίδες του G-WWW. Η τρίτη θεματική κατεύθυνση αφορά στα στοιχεία του γραπτού εκφραστικού κώδικα και η τέταρτη θεματική κατεύθυνση αφορά στα στοιχεία του απεικονιστικού εκφραστικού κώδικα. Τα κύρια ερευνητικά ερωτήματα της παρούσας διατριβής είναι: ποιο το πλήθος και είδος των διαφορετικών πληροφοριών (εικόνες, ήχοι, βίντεο, διαφημίσεις, υπερσύνδεσμοι, άλλα άρθρα κ.λ.π.) που φιλοξενούνται, ποιος ο βαθμός προβολής και ποιος ο βαθμός πρόσβασης των ιστοσελίδων του G-WWW. Ποιος γράφει, τι γράφει, για ποιόν γράφει και πώς γράφει εκλαϊκευμένη επιστήμη στο Διαδίκτυο. Η Φυσικο-επιστήμη (τα κείμενα και οι εικόνες που τα πλαισιώνουν) στο Διαδίκτυο υπηρετεί την επιστήμη ή το δημόσιο πεδίο; Ποιος κλάδος από τις Φυσικο-επιστήμες (Χημεία, Βιολογία, Γενική Φυσική, Κοσμολογία κ.λ.π.) έχει ενσωματώσει περισσότερο, στην παρουσίασή του στον G-WWW, αρχεία πολυμέσων και ποιος προβάλλεται περισσότερο ή ποιος έχει καλλίτερη προσβασιμότητα. Οι απαντήσεις στα παραπάνω κεντρικά ερευνητικά ερωτήματα θα μας επιτρέψουν να σκιαγραφήσουμε με ρεαλιστικό τρόπο την εικόνα της Φυσικο-επιστήμης στο διαδίκτυο και, επομένως, να αρχίσουμε να κατανοούμε, στηριγμένοι στην εμπειρική έρευνα και όχι στις γνώμες που γεννάει η διαίσθηση, τους βαθύτερους λόγους των προβλημάτων που σχετίζονται με τη δημόσια κατανόηση των Φυσικών Επιστημών. Ακόμα θα πάρουμε απαντήσεις για το αν στο Διαδίκτυο η Φυσκο-επιστήμη παρουσιάζεται όπως στα σχολικά εγχειρίδια και άρα να εξαχθούν συμπεράσματα για το αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διδακτικούς, εκπαιδευτικούς ή άλλους λόγους. Η αποτύπωση των ιστοσελίδων του διαδικτύου έγινε με ένα εργαλείο δοκιμασμένο στα σχολικά εγχειρίδια και στον Τύπο αλλά προσαρμοσμένο για ιστοχώρους και άρθρα ιστοσελίδων, εισάγοντας καινοτόμες μεταβλητές, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο ένα πρωτοεμφανιζόμενο εργαλείο για την ανάλυση ιστοσελίδων. Για να δημιουργήσουμε το δείγμα της έρευνας προσπελάστηκαν 8020 ιστοσελίδες, ανήκουσες σε 7820 διαφορετικούς ιστόχωρους, αποτυπώνοντας πλήρως την παρουσία της Φυσικο-επιστήμης στον παγκόσμιο ιστό πληροφοριών με ελληνικό περιεχόμενο. Η καταγραφή των τιμών των 63 μεταβλητών του εργαλείου ανάλυσης για τις 290 κατάλληλες ιστοσελίδες που βρέθηκαν δίνει ένα πρώτο και πλήρες στιγμιότυπο της παρουσίας της Φυσικο-επιστήμης στον παγκόσμιο ιστό πληροφοριών με ελληνικό περιεχόμενο. Τα συμπεράσματα από την παρούσα έρευνα είναι ποικίλα και εκτείνονται στο σχετικό κεφάλαιο σε μια έκταση 30 σελίδων, οι δε προτάσεις για περαιτέρω έρευνα ανοίγουν νέους ερευνητικούς ορίζοντες για τη δημόσια κατανόηση της επιστήμης.