Creating a sustainable Europe: the role of the European Union structural funds

Abstract

The aim of this research project is to examine the effectiveness of the structural funds in assisting the transition of the European Union (EU) toward sustainable development. Specifically, the study examines how cohesion policy has responded to the sustainable development imperative and to the requirement of environmental integration.EU cohesion policy seeks to ensure that the benefits from the integration process are distributed equitably across different groups and regions, through its main financial instruments, the structural funds. The questions that the research project addresses are: 1) how have the structural funds addressed sustainable development and especially its environmental pillar? and 2) why have the structural funds been applied in the way that they have, and to what extent has their application supported the realization of sustainable development? The research explores whether the EU’s governance system can effectively respond to changes in policy priorities.Having established that the regulatory framework of cohesion policy has incrementally integrated environmental considerations, this project undertakes a comparative case study of the application of the structural funds in Greece, Ireland, Portugal, and Hungary. Specifically, the research traces the evolution of environmental integration in programmes co-funded by the EU in these four member states over several programming periods. The examination benefits from a synthesis of theoretical perspectives on the evolution of the EU. The case studies demonstrate that while attention to the environment has increased slightly over the years, integration of the environment into programme objectives and funding priorities of the countries examined has been gradual, modest, and at times counterproductive to environmental sustainability. Spending allocation, especially direct environmental investments, has remained largely unchanged. The study concludes that missing links in the multi-level governance of the EU can explain the ineffectiveness of the EU in supporting the transition to sustainable development.This research project provides evidence that the EU must expand its efforts to incorporate environmental concerns into cohesion policy if it is to achieve its stated sustainability objectives. By understanding the lessons learned, the findings could contribute to a more rapid and also more responsible transition to a sustainable future for Europe.

Στόχος του παρόντος ερευνητικού έργου είναι να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των διαρθρωτικών ταμείων στην ενίσχυση της μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προς μια αειφόρο ανάπτυξη. Ειδικότερα, η μελέτη εξετάζει πώς η πολιτική συνοχής έχει ανταποκριθεί στην επιταγή της αειφόρου ανάπτυξης και την υποχρέωση της περιβαλλοντικής ενσωμάτωσης. Η πολιτική συνοχή της ΕΕ επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι τα οφέλη της διαδικασίας ολοκλήρωσης διανέμονται δίκαια μεταξύ διαφορετικών ομάδων και περιφερειών μέσω των κύριων χρηματοδοτικών εργαλείων, των διαρθρωτικών ταμείων. Οι ερωτήσεις που θέτει το παρόν ερευνητικό έργο είναι: 1) πώς έχουν αντιμετωπίσει τα διαρθρωτικά ταμεία την αειφόρο ανάπτυξη και ειδικά τον περιβαλλοντικό της πυλώνα; και 2) γιατί έχουν εφαρμοστεί τα διαρθρωτικά ταμεία με τον τρόπο που έχουν εφαρμοστεί και κατά πόσο αυτή η εφαρμογή υποστηρίζει την πραγματοποίηση της αειφόρου ανάπτυξης; Η έρευνα διερευνά αν το σύστημα διακυβέρνησης της ΕΕ μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις αλλαγές των πολιτικών προτεραιοτήτων. Έχοντας διαπιστώσει ότι το κανονιστικό πλαίσιο της πολιτικής συνοχής έχει σταδιακά ενσωματώσει περιβαλλοντικά ζητήματα, η έρευνα προχωρά σε μια συγκριτική μελέτη περίπτωσης της εφαρμογής των διαρθρωτικών ταμείων στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ουγγαρία. Συγκεκριμένα, η έρευνα σκιαγραφεί την εξέλιξη της περιβαλλοντικής ενσωμάτωσης στα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα στα τέσσερα αυτά κράτη μέλη στη διάρκεια αρκετών προγραμματικών περιόδων. Η εξέταση ωφελείται από μια σύνθεση των θεωρητικών προοπτικών για την εξέλιξη της ΕΕ. Οι μελέτες περίπτωσης φανερώνουν ότι ενώ έχει αυξηθεί ελαφρώς η προσοχή στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια των ετών, η ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στους στόχους των προγραμμάτων και στις χρηματοδοτικές προτεραιότητες στις χώρες που εξετάστηκαν ήταν σταδιακή, μέτρια, και μερικές φορές αντίθετη με την προοπτική της περιβαλλοντικής αειφορίας. Η κατανομή των δαπανών, ειδικότερα των άμεσων περιβαλλοντικών επενδύσεων, έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ελλιπείς σύνδεσμοι στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση της ΕΕ μπορούν να εξηγήσουν την αναποτελεσματικότητα της ΕΕ στην υποστήριξη της μετάβασης προς την αειφόρο ανάπτυξη. Το παρόν ερευνητικό έργο παρέχει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για να ενσωματώσει τα περιβαλλοντικά θέματα στην πολιτική συνοχής αν πρόκειται να επιτύχει τους δεδηλωμένους στόχους της για αειφόρο ανάπτυξη. Κατανοώντας τα διδάγματα, τα ευρήματα της έρευνας μπορούν να συμβάλουν σε μια πιο γρήγορη και πιο υπεύθυνη μετάβαση προς ένα βιώσιμο μέλλον για την Ευρώπη.