Η συμβολή των γνωστικών στρατηγικών της περίληψης και της γραφικής αναπαράστασης δομής κειμένου στη βελτίωση της κατανόησης και της χρήσης των στρατηγικών: ένα πρόγραμμα παρέμβασης σε Έλληνες φοιτητές στο μάθημα της αγγλικής ως ξένης γλώσσας

Abstract

Research goals The current study explored the impact of summarizing and discourse structure graphic organizer strategy instruction on EFL (English as a Foreign Language) university students’ text comprehension and strategy use. Besides the main research goal, i.e. the assessment of the effectiveness of the teaching intervention, the study also sought to determine the following: the effect of the level of English proficiency (high, middle or low) on the above measures as well as the potential transfer of the procedural knowledge involved in the application of the strategy of summarizing to the strategy of discourse structure graphic organizers and vice versa. Method The study used a pretest-posttest experimental design, with the participants being students from different departments of the University of Macedonia, Thessaloniki. Three groups were formed: experimental group 1 (n=161) was taught the strategy of summarizing, experimental group 2 (n=169) was taught the strategy of discourse structure graphic organizers while the control group (n=161) was taught the regular semester material. During the pretest phase, all students participated in the following tests: an English placement test designed to place students in rank order according to their language level, a test assessing the students’ summarizing skill and a test assessing their skill in the completion of discourse structure graphic organizers. Upon the writing of the summary and the completion of the graphic organizers, a multiple choice text was administered to the students to investigate their reading comprehension. During the intervention which consisted of eight, 90-minute sessions, the two strategies were taught through material that was developed by the researcher for this purpose. In the posttest phase, the same tests with those in the pretest phase were administered, in order for the effectiveness of the intervention to be assessed. Results The results testify to the effectiveness of the intervention, as the students in the experimental groups performed significantly better on text comprehension and on strategy use than the students in the control group. Additionally, the transfer of the procedural knowledge involved in the learning of the two strategies was observed for both directions, i.e. from the strategy of summarizing to the strategy of the graphic organizers and vice versa. Regarding the effect of the level of English proficiency, the most significant finding was that all language levels of experimental group 2 benefited from the graphic organizer instruction in terms of text comprehension. However, only the higher language level of the experimental group 1 benefited from the corresponding summarizing instruction. Conclusions and contribution of the study The current study is the first large-scale study with Greek EFL university students that provides evidence for the effectiveness of comprehension strategy instruction and, more specifically, for the instruction of summarizing and discourse structure graphic organizers. Moreover, the study provides answers to research questions for which there has been very little investigation so far, such as the effect of the English language level on text comprehension and strategy use and the positive transfer of learning from one strategy to the other. All these findings point to the significance of the direct and explicit instruction of specific comprehension strategies and have potential pedagogical implications. Finally, the study contributes with the development of original intervention material, different for each experimental group.

Ερευνητικοί στόχοι Η παρούσα διατριβή εξέτασε τη συμβολή της διδασκαλίας των γνωστικών στρατηγικών της περίληψης και των γραφικών αναπαραστάσεων δομής κειμένου στην ενίσχυση της κατανόησης κειμένων και στη βελτίωση της εφαρμογής των δύο στρατηγικών, στα πλαίσια του μαθήματος των Αγγλικών για Ακαδημαϊκούς Σκοπούς. Επιπλέον ερευνητικοί στόχοι ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του παράγοντα της γλωσσομάθειας στη διαμόρφωση των τελικών αποτελεσμάτων, ο προσδιορισμός των γλωσσικών επιπέδων (χαμηλό, μεσαίο και υψηλό) που ωφελήθηκαν περισσότερο από την παρέμβαση και η τυχόν μεταβίβαση της μάθησης μεταξύ των δύο στρατηγικών. Μεθοδολογία της έρευνας Για τη διερεύνηση των παραπάνω στόχων εφαρμόστηκε το κλασσικό πειραματικό σχέδιο των ερευνών παρέμβασης. Κατά την αρχική εξέταση, οι φοιτητές / τριες όλων των ομάδων εξετάστηκαν με μια σειρά έργων που αφορούσαν: α. τη διερεύνηση του γλωσσικού τους επιπέδου ως προς την Αγγλική γλώσσα β. τη διερεύνηση της ικανότητας συγγραφής περίληψης. γ. τη διερεύνηση της ικανότητας κατανόησης της δομής του κειμένου, μέσω της συμπλήρωσης γραφικών αναπαραστάσεων δομής κειμένου. Παράλληλα, ελέγχθηκε η κατανόηση των κειμένων που δόθηκαν στους φοιτητές μέσω τεστ πολλαπλών επιλογών. Κατά την παρέμβαση, η οποία είχε διάρκεια 8 ακαδημαϊκά δίωρα, διδάχτηκαν οι στρατηγικές της περίληψης και των γραφικών αναπαραστάσεων δομής κειμένου, βάσει διδακτικού υλικού το οποίο αναπτύχθηκε από την ερευνήτρια. Κατά την τελική εξέταση δόθηκαν τα ίδια έργα με αυτά της αρχικής εξέτασης για να διαπιστωθεί η ενδεχόμενη μεταβολή στην επίδοση των ατόμων. Οι συμμετέχοντες ήταν 491 φοιτητές τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, οι οποίοι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: την πειραματική ομάδα 1 (n=161) που διδάχτηκε τη στρατηγική της περίληψης, την πειραματική ομάδα 2 (n=169) που διδάχτηκε τη στρατηγική των γραφικών αναπαραστάσεων δομής κειμένου και την ομάδα ελέγχου (n=161) που διδάχτηκε την ύλη του εξαμήνου.Αποτελέσματα Τα αποτελέσματα κατέδειξαν την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας στις δύο στρατηγικές. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ενίσχυση της κατανόησης και τη βελτίωση στη χρήση της κάθε στρατηγικής για την αντίστοιχη ομάδα που τη διδάχτηκε. Παράλληλα, διαπιστώθηκε η μεταβίβαση της μάθησης μεταξύ των δύο στρατηγικών και η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της στρατηγικής της περίληψης, η οποία οδήγησε σε ισχυρότερη μεταβίβαση της μάθησης. Ως προς τα γλωσσικά επίπεδα, το σημαντικότερο εύρημα είναι ότι όλα τα γλωσσικά επίπεδα ωφελήθηκαν από τη διδασκαλία των γραφικών αναπαραστάσεων δομής κειμένου στην κατανόηση του κειμένου ενώ, αντίστοιχα, μόνο το υψηλό γλωσσικό επίπεδο από τη διδασκαλία της περίληψης. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι ο παράγοντας της γλωσσομάθειας δεν επηρέασε την εικόνα των αποτελεσμάτων, γεγονός που επίσης συνηγορεί υπέρ της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης. Συμπεράσματα και αποτίμηση της συμβολής της διατριβής Μέσω της παρούσας διατριβής προάγεται η επιστημονική γνώση στον τομέα της διδασκαλίας των στρατηγικών κατανόησης σε Έλληνες φοιτητές της Αγγλικής ως ξένης γλώσσας. Παράλληλα, η έρευνα συμβάλλει, με την παραγωγή πρωτότυπων και πρωτογενών ευρημάτων, σε τομείς οι οποίοι έχουν διερευνηθεί πολύ λίγο μέχρι τώρα, όπως είναι η μεταβίβαση της μάθησης, η επίδραση του παράγοντα της γλωσσομάθειας και ο ρόλος του γλωσσικού επιπέδου. Επιπλέον συμπεράσματα αφορούν τη στρατηγική την οποία θα μπορούσαμε να επιλέξουμε προς διδασκαλία, ανάλογα με τους εκάστοτε διδακτικούς μας στόχους και τη σημασία της εστιασμένης διδασκαλίας σε συγκεκριμένες στρατηγικές κατανόησης. Τέλος, η παρούσα έρευνα συμβάλλει με την παραγωγή πρωτότυπου εκπαιδευτικού υλικού διδακτικής παρέμβασης, διαφορετικού για κάθε ομάδα.