Διαταραχές επαναπόλωσης του μυοκαρδίου σε διαβητικά και μη διαβητικά άτομα με προχωρημένη νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε αιμοδιάλυση

Abstract

The presence and the severity of cardiac autonomic neuropathy (CAN) correlateswith prolonged duration of corrected QT interval (QTc) in diabetics without nephropathy.CAN and prolonged QTc interval is frequent in end-stage renal disease (ESRD) patients.Left ventricle (LV) function abnormalities are common in ESRD patients and contributeto the increased morbidity and mortality rates of these patients.There is no data in the literature on the association between presence and severityof CAN and QT interval prolongation in ESRD patients. Thereby, we studied 134patients with estimated glomerular filtration rate less than 20ml/min/1,73m2 and 48healthy controls, matched for age and gender.Evaluation of CAN was done with classic Ewing and Clarke tests, using acomputer-aided examination devise (VariaCardio TF4). QT interval was measured in astandard 12-lead ECG and QTc interval was calculated with the Bazett’s formula.The frequency of CAN was almost 4-fold higher in ESRD patients, comparing tocontrols, but patients in heamodialysis (HD) were not different with non-heamodialysispatients (non-HD). The diabetic subjects had significantly higher frequency of CAN(83,0% vs 46,8%, Ρ<0,001), comparing to non-diabetics.QTc interval duration was significantly longer in ESRD patients comparing tocontrols (399,4 ± 28,7 vs 368,1 ± 26,7 msec, respectively, Ρ<0,001). Dispersion of QTcinterval (QTcd) showed a trend for longer duration in ESRD patients. Neither of these242parameters was different between HD and non-HD patients. In contrary, diabetics hadsignificantly prolonged QTc (408,9 ± 33,1 vs 393,5 ± 24,0 msec, P=0,003) and QTcd(67,2 ± 27,2 vs 49,0 ± 24,0 msec, P<0,001), than non-diabetics. The QTc interval, as wellas QT and QTc dispersion (QTd and QTcd) were significantly prolonged in patients withCAN. The presence and the severity of CAN were correlated significantly with durationof QTc interval, but the correlation was not independent of other confounding factors.Presence of diabetes was the most important determinant of cardiac repolarizationprolongation as it was the independent predictor of QTd (with α- or β-blockers use aswell) and QTcd duration, in ESRD patients. There was also a significant but notindependent correlation between diabetes status with QTc interval. Moreover, diabeteswas the major determinant of the presence and the severity of CAN in these patients,representing an original finding of this thesis.From the LV function indexes, only ejection fraction of LV was correlatedsignificantly positive with QTc interval duration (P=0,045) and QTcd duration (P=0,002),but in multivariable analysis after controlling for confounding factors these associationdid not remain significant.

Η ύπαρξη και βαρύτητα της νευροπάθειας του καρδιακού αυτονόμου νευρικούσυστήματος (ΚΑΝΣ) σχετίζεται με την παράταση του διορθωμένου ως προς τηνκαρδιακή συχνότητα διαστήματος QT στο ΗΚΓ (QTc) σε διαβητικά άτομα χωρίςνεφροπάθεια. Τόσο η νευροπάθεια του ΚΑΝΣ, όσο και η παράταση του QTc είναιαρκετά συχνά σε άτομα με χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου (ΧΝΝΤΣ). ιαταραχέςτης λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας (AK) ανευρίσκονται πολύ συχνά σε άτομαμε ΧΝΝΤΣ και σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.Στη βιβλιογραφία δεν υπάρχουν δεδομένα όσον αφορά τη σχέση μεταξύ ύπαρξης καιβαρύτητας της νευροπάθειας του ΚΑΝΣ με την παράταση του διαστήματος QTc σεάτομα με ΧΝΝΤΣ. Έτσι, μελετήθηκαν 134 ασθενείς με εκτιμώμενο ρυθμόσπειραματικής διήθησης μικρότερο των 20ml/min/1,73m2 και 48 υγιείς μάρτυρες πουεξομοιώθηκαν ως προς την ηλικία και το φύλο.Η εκτίμηση της νευροπάθειας του ΚΑΝΣ έγινε σύμφωνα με τις κλασσικέςδοκιμασίες Ewing και Clarke, χρησιμοποιώντας ένα ημι-αυτόματο σύστημα εξέτασης(VariaCardio TF4). Το διάστημα QT μετρήθηκε σε ΗΚΓ ηρεμίας 12 απαγωγών. Το QTcυπολογίστηκε με βάση τον τύπο του Bazett.Η συχνότητα της νευροπάθειας του ΚΑΝΣ ήταν σχεδόν 4 φορές μεγαλύτερηστους ESRD σε σχέση με τους μάρτυρες. Οι αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς (ΑΙΜ) δενδιέφεραν από τους μη-αιμοκαθαιρόμενους (Μ-ΑΙΜ) ως προς τη συχνότητα ή τηβαρύτητα της νευροπάθειας. Σε σχέση με τους μη-διαβητικούς, οι διαβητικοί είχαν240σημαντικά μεγαλύτερη συχνότητα (83,0% έναντι 46,8%, Ρ<0,001) αλλά και βαρύτητανευροπάθειας του ΚΑΝΣ.Η διάρκεια του διαστήματος QTc, ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στουςνεφροπαθείς σε σχέση με τους μάρτυρες (399,4 ± 28,7 έναντι 368,1 ± 26,7 msec,Ρ<0,001). Επίσης, η διασπορά του διαστήματος QTc εμφάνιζε τάση για αυξημένη τιμήστους νεφροπαθείς έναντι των μαρτύρων (55,9 ± 26,1 έναντι 48,7 ± 17,6 msec, Ρ=0,081).Όταν συγκρίθηκαν οι ΑΙΜ με τους Μ-ΑΙΜ, αυτοί δεν διέφεραν σε καμία από τιςπαραπάνω παραμέτρους καρδιακής επαναπόλωσης. Αντίθετα οι διαβητικοί, σε σχέση μετους μη-διαβητικούς, είχαν σημαντικά παρατεταμένο QTc (408,9 ± 33,1 έναντι 393,5 ±24,0 msec, P=0,003) και τη διασπορά του (67,2 ± 27,2 έναντι 49,0 ± 24,0 msec,P<0,001).Οι πάσχοντες από νευροπάθεια του ΚΑΝΣ νεφροπαθείς εμφάνιζαν σημαντικάπαρατεταμένο διάστημα QTc καθώς και τη διάρκεια των διασπορών του QT και QTc(QTd και QTcd), καταδεικνύοντας το σημαντικό κίνδυνο εμφάνισης επικίνδυνωναρρυθμιών σε αυτούς τους ασθενείς. Τόσο η ύπαρξη όσο και η βαρύτητα τηςνευροπάθειας του ΚΑΝΣ σχετιζόταν σημαντικά με τη διάρκεια του QTc, χωρίς όμως ναείναι ανεξάρτητες άλλων συγχυτικών παραγόντων.Η παρουσία σακχαρώδη διαβήτη (Σ) ήταν ο σημαντικότερος παράγονταςπαράτασης της καρδιακής επαναπόλωσης καθώς αποτελούσε την παράμετρο πουκαθόριζε σημαντικά θετικά, και ανεξάρτητα από συγχυτικές παραμέτρους τη διάρκειατου διαστήματος QTd (μαζί με τη λήψη α- ή β-αναστολέων) και τη διάρκεια τουδιαστήματος QTcd. Ο Σ σχετιζόταν θετικά με το διάστημα QTc. Bστόσο η σχέση αυτήδεν παρέμενε ανεξάρτητη από άλλες μεταβλητές. Επίσης, η παρουσία Σ καθόριζεσημαντικά και ανεξάρτητα την εμφάνιση αλλά και τη βαρύτητα της νευροπάθειας τουΚΑΝΣ στους ασθενείς με ΧΝΝΤΣ, που αποτελεί πρωτότυπο εύρημα της παρούσαςδιατριβής.241Από τους δείκτες λειτουργικότητας της ΑΚ, μόνο το κλάσμα εξώθησης της ΑΚσχετιζόταν ισχυρά θετικά τόσο με το διάστημα QTc (Ρ=0,045), όσο και με τη διάρκειατου QTcd (Ρ=0,002). Στην πολυπαραγοντική ανάλυση, καμία από τις παραπάνωσυσχετίσεις δεν παρέμενε σημαντική και ανεξάρτητη από άλλες συγχυτικέςπαραμέτρους.