Η έννοια και η αξία της ιδιοκτησίας: μια κριτική προσέγγιση των κυρίαρχων αντιλήψεων περί της ιδιοκτησίας και μια αξιολόγησή της στο φως των σύγχρονων εξελίξεων

Abstract

Σκοπός του παρόντος είναι να προσεγγίσει κριτικά και συστηματικά τις κύριες αντιλήψεις περί της ιδιοκτησίας, και να την αξιολογήσει ως θεσμό, κυρίως, στο φως των σύγχρονων εξελίξεων που αυτή γνωρίζει. Κάθε θεσμός έχει ένα σημαντικό ηθικό περιεχόμενο, όσο κι αν αυτό συχνά περνάει απαρατήρητο. Οι περισσότεροι θεωρούμε ότι ηθικά αποτιμήσιμες είναι οι ηθελημένες πράξεις. Για παράδειγμα, το δίκαιο και το άδικο, ό,τι περιεχόμενο κι αν τους αποδίδεται, αποδυναμώνονται σημαντικά, όταν αναφέρονται σε ακούσιες ενέργειες. Πέρα όμως από τις δίκαιες και άδικες πράξεις, υπάρχουν, επίσης, δίκαιοι και άδικοι θεσμοί ή συνθήκες, που τα μεμονωμένα άτομα σπάνια και ελάχιστα μπορούν να επηρεάσουν. Εν τούτοις, ενώ μια ατομική πράξη έχει έναν σχετικά περιορισμένο αριθμό αποδεκτών, οι δίκαιοι ή άδικοι θεσμοί επηρεάζουν άμεσα όλους όσους ζουν και πράττουν μέσα σε αυτούς, δηλαδή, ολόκληρη την κοινωνία. Έτσι, ακόμη και οι χειρότερες ατομικές πράξεις δείχνουν ασήμαντες μπροστά στα δεινά που επέφερε σε αμέτρητους ανθρώπους η δουλοκτησία, για παράδειγμα. Θεωρούμε λοιπόν, ότι είναι, από ηθική άποψη σημαντικό να εξετάζουμε με κριτικό βλέμμα τους κυρίαρχους θεσμούς κάθε κοινωνίας. […]