Μελέτη διαταραχών της αναπνοής στον ύπνο και διάφορες οφθαλμολογικές παθήσεις

Abstract

Aim The current study aimed to indicate the presence of all eventual ophthalmic conditions in possible apneic patients.Patients-methods This randomized control study included 135 subjects (mean age of 47 years, max 85 and min 16) that were recruited from the Respiratory Medicine Clinic of the University Hospital of Larissa assessed for suspicion of apnea during sleep. Patients with a systemic disease associated to an ophthalmic condition were excluded. We also excluded patients that did not cooperate during the ophthalmologic examination.The subjects were divided to two groups once the diagnosis of sleep apnea syndrome (SAS) was made at the Respiratory Medicine Clinic: group A included SAS patients and group B was the control group. The presence of ophthalmic conditions and their relationship to apnea and obesity were examined.Results The study presents a lid laxity evaluation method and the relationship between apnea, obesity and several ocular pathologies.Apnea or obesity do not have an impact to visual acuity (p>0,05). There was a statistically significant positive relationship between apnea and blepharitis (p<0,05) whereas obesity did not seem to pay a role in the presence of blepharitis when compared to normal subjects (p>0,05).It is clear from our results that hyperelasticity was related to obesity (p<0,05) and that obesity and apnea may lead to lid laxity (p<0,05). Floppy eyelid syndrome (FES) and red eye syndrome were mainly related to SAS (p<0,05) and not obesity (p>0,05). Both apnea and obesity were related to keratitis and break up time (p<0,05).Apnea was highly associated to hypertony (p<0,05) and glaucoma (p<0,05) whereas the same was not confirmed for obesity (p>0,05) in contrast to previous studies. Also in contrast to previous study, we did not found a statistically significant relationship between low tension glaucoma in apnea (p>0,05) or obese patients (p>0,05). Similarly, no statistically significant relationship was found between apnea and visual field abnormalities (p>0,05). The current study did not found a positive association between apnea and obesity to trichiasis, lid edema, entropion, ectropion, uveitis, cataract, keratoconus, vitreous conditions, macular diseases or optic nerve edema as well as corneal endothelial cell from abnormalities. Schirmer test abnormalities were not related to apnea (p>0,05). On the contrary they were related to obesity.Finally, retinal vascular alteration did not seem to relate to apnea (p>0,05) or obesity (p>0,05) but astigmatism had a statistically significant difference when related to apnea (p<0,05).Conclusion A 60% of the patients evaluated at any Respiratory Unit for respiratory disturbances during sleep suffer from obstructing sleep apnea syndrome. 86% of them are obese or with elevated BMI and 88% are male.Apnea is related to blepharitis, lid laxity, FES, red eye syndrome, keratitis, BUT disturbances, ocular hypertony, glaucoma and astigmatism.On the contrary, no relation was found between apnea and visual acuity reduction, trichiasis, lid edema, entropion, ectropion, keratoconus, vitreous conditions, macular diseases or optic nerve edema, corneal endothelial cell from abnormalities, Schirmer test abnormalities, low tension glaucoma, visual field defects or retinal vascular damage.Nowadays more ocular diseases related to apnea are becoming known. Early diagnosis of apnea and its ocular involvement can offer to our patients a better quality of life.

Σκοπός Σκοπός της μελέτης ήταν να ερευνήσει την ύπαρξη οφθαλμικών παθήσεων σε ασθενείς με υποψία άπνοιαςΥλικό-μέθοδος Αυτή η τυχαιοποιημένη μελέτη περιλαμβάνει 135 ασθενείς (μέση ηλικία τα 47 έτη, max 85 και min 16). Διεξήχθη από τον Δεκέμβριο του 2001 έως τον Αύγουστο του 2004. Αφορά ασθενείς που παραπέμφθηκαν στα εξωτερικά ιατρεία της πνευμονολογικής κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας από διάφορες ειδικότητες του νοσοκομείου, αλλά και από ιδιώτες ιατρούς με υποψία άπνοιας στον ύπνο, υποβλήθηκαν σε οφθαλμολογική εξέταση και στη συνέχεια σε μελέτη ύπνου. Η οφθαλμολογική εξέταση έλαβε χώρα στα εξωτερικά ιατρεία της Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής και η μελέτη ύπνου στο εργαστήριο μελέτης ύπνου της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής. Ασθενείς οι οποίοι έπασχαν από συστηματικές παθήσεις συνδεόμενες με γνωστό οφθαλμολογικό ιστορικό αποκλείστηκαν από την μελέτη. Επίσης αποκλείστηκαν ασθενείς που η συνεργασία τους ήταν κακή κατά την διάρκεια της οφθαλμολογικής εξέτασης. Μετά το πέρας της μελέτης ύπνου και με τη λήψη των αποτελεσμάτων οι ασθενείς διαχωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα περιελάμβανε τους έχοντες άπνοια και η δεύτερη τους ασθενείς χωρίς άπνοια (φυσιολογικό δείγμα). Καινοτόμο γεγονός αποτελεί το ότι η παρούσα μελέτη προσπαθεί να συσχετίσει άπνοια, οφθαλμικές παθήσεις και παχυσαρκία.Αποτελέσματα Από μόνη της η άπνοια ή η παχυσαρκία δεν μπορούν να οδηγήσουν σε έκπτωση οπτικής οξύτητας (p>0,05), αλλά ο συνδυασμός τους ίσως. Υπάρχει υψηλή συσχέτιση μεταξύ άπνοιας και βλεφαρίτιδας (p<0,05). Για την παρουσία υψηλής συχνότητας βλεφαρίτιδας στους απνοϊκούς υπεύθυνη είναι η άπνοια και όχι η παχυσαρκία. Οι παχύσαρκοι έχουν μια μεγαλύτερη πιθανότητα για ανάπτυξη βλεφαρίτιδας (p>0,05) έναντι των ΚΒΣ, αλλά όχι στατιστικώς σημαντική. Η μελέτη παρουσιάζει επιπλέον μια μέθοδο αξιολόγησης της παθολογικής ελαστικότητας του βλεφάρου και θεωρεί ότι το σύνδρομο χαλαρού βλεφάρου κατ’ ουσία είναι το μετέπειτα στάδιο της βλεφαροχάλασης. Είναι σαφές από τα αποτελέσματα της τρέχουσας μελέτης ότι η υπερελαστικότητα είναι συνδεδεμένη με την παχυσαρκία (p<0,05) και δείχνει ότι η παχυσαρκία από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε βλεφαροχάλαση, όπως και η άπνοια, (p<0,05) με άγνωστο μηχανισμό δράσης. Μολονότι υπάρχει σημαντικός αριθμός παχύσαρκων ασθενών με FES (Floppy eyelid syndrome), είναι προφανές ότι το FES σχετίζεται περισσότερο με το SAS (sleep apnea syndrome), (p<0,05) από ό,τι με την παχυσαρκία (p>0,05). Σε αντίθεση με λίγες ξένες δημοσιεύσεις, η παρούσα μελέτη δε βρήκε ότι υπάρχει σε απνοϊκούς ασθενείς υψηλή παρουσία τριχίασης, αδιευκρίνιστου οιδήματος βλεφάρων, εντρόπιου, εκτρόπιου, ιριδοκυκλίτιδας, καταρράκτη, κερατόκωνου, διαταραχών στο υαλοειδές, διαταραχών στην ωχρά, οιδήματος οπτικής θηλής (NAION, καλοήθη ενδοκράνια υπέρταση), όπως επίσης διαταραχές της μορφής των ενδοθηλιακών κυττάρων, αλλά ούτε ότι η πιθανή παρουσία αυτών συνδυάζεται με την παχυσαρκία. Οι διαταραχές στο Schirmer test, δε σχετίζονται με την άπνοια (p>0,05). Αντίθετα η παχυσαρκία από μόνη της μπορεί να οδηγήσει πιθανώς σε διαταραχή του Schirmer test. Όσον αφορά στο σύνδρομο ερυθρού οφθαλμού η μελέτη έδειξε ότι σχετίζεται με την άπνοια (p<0,05), αλλά όχι με την παχυσαρκία (p>0,05). Η μελέτη επίσης έδειξε ότι και η παχυσαρκία (p<0,05), αλλά και η άπνοια (p<0,05) από μόνες τους μπορούν να οδηγήσουν έναν ασθενή στην ανάπτυξη στικτής κερατίτιδας ή διαταραχής του χρόνου διάσπασης της προκερατίου δακρυϊκής στιβάδας (p<0,05), (Break Up Time). Η άπνοια έχει υψηλή συσχέτιση και με την υπερτονία (p<0,05) αλλά και το γλαύκωμα (p<0,05), αλλά δε φάνηκε σε αυτό να έχει ρόλο η παχυσαρκία (p>0,05). Αντίθετα με τις διεθνείς δημοσιεύσεις, δε βρέθηκε στατιστικά υψηλή παρουσία γλαυκώματος χαμηλής πίεσης (p>0,05) στους απνοϊκούς ασθενείς ούτε στους παχύσαρκους (p>0,05) σε σχέση με το φυσιολογικό δείγμα. Επίσης δε βρέθηκε συσχέτιση της άπνοιας και διαταραχών στα οπτικά πεδία των ασθενών (p>0,05). Οι διάφορες αλλοιώσεις στα αγγεία του βυθού δε σχετίζονται άμεσα με την άπνοια (p>0,05) αλλά σίγουρα όχι με την παχυσαρκία (p>0,05). Ο αστιγματισμός έχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την άπνοια (p<0,05), αλλά δε φάνηκε σε αυτό να έχει ρόλο η παχυσαρκία.Συμπεράσματα Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που διαμαρτύρονται για διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο τους και απευθύνονται σε ένα εργαστήριο μελέτης του ύπνου πάσχουν από σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο (60%). Οι περισσότεροι από αυτούς είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι (86%). Επίσης στη μεγάλη πλειοψηφία είναι άντρες (88%). Η άπνοια συσχετίζεται με την βλεφαρίτιδα, με την βλεφαροχάλαση, με το FES, το σύνδρομο ερυθρού οφθαλμού, με ανάπτυξη στικτής κερατίτιδας, με διαταραχές του BUT, με την οφθαλμική υπερτονία, με το γλαύκωμα και τον αστιγματισμό. Αντίθετα, δε συσχετίζεται με την απευθείας έκπτωση της οπτικής οξύτητας, με την τριχίαση, με το αδιευκρίνιστο οίδημα βλεφάρων, το εντρόπιο, το εκτρόπιο, την ιριδοκυκλίτιδα, τον καταρράκτη, τον κερατόκωνο, με διάφορες αλλοιώσεις στο υαλοειδές, αλλοιώσεις στην ωχρά κηλίδα, με οίδημα οπτικής θηλής, με βλάβες στην μορφή των ενδοθηλιακών κυττάρων του κερατοειδούς, με διαταραχές στο Schirmer test, με το γλαύκωμα χαμηλής πίεσης, με διαταραχές στα οπτικά πεδία των ασθενών ούτε με βλάβες στα αγγεία του βυθού. Σήμερα οι οφθαλμικές παθήσεις που συνδέονται με την άπνοια γίνονται ολοένα και πιο γνωστές. Η έγκαιρη διάγνωση της άπνοιας και των οφθαλμικών εκδηλώσεων που τη συνοδεύουν θα βοηθήσει στην καλύτερη ποιότητα ζωής του ασθενούς.