Αστική διακυβέρνηση: πολεοδομική πολιτική και διαχείριση του χώρου με εφαρμογή στα ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ στην Ελλάδα

Abstract

The core interest of the thesis lies on the research, analysis and assessment of the mechanisms and processes that affect the decision-making and formulation of the final planning outcome during the implementation of urban planning policy in Greece, within the framework of “governance”. The main objective of the thesis is to investigate the way the final urban plan, as the basic planning policy implementation tool, incorporates and composes the various interests and views into the final planning outcome. The main assumptions that are set out concern three main components: a) the range of governance processes that are eventually adopted in relation to the characteristics of the current institutional framework, b) the degree of urban planning policy implementation in relation to the mediation and negotiation processes and c) the opportunities as well as the risks that arise from more decentralised forms of government-management. In order to investigate these assumptions, we formulate more specific questions, which we attempt to answer through a two-level analysis and examination. On the first level, the empirical research allows to draw conclusions regarding the implementation of national urban policy through the General Urban Plans as well as the institutional (formal) participatory procedures and the involved actors. On the second level (two selected Case Studies), the research allows an in-depth analysis and assessment of the informal processes, in addition to that of the formal ones, and of the way through which the various interests are expressed and influence the final outcome of planning or not.

Στο επίκεντρο της διατριβής βρίσκεται η διερεύνηση, η ανάλυση και η αξιολόγηση των μηχανισμών και των διαδικασιών που διέπουν τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση του τελικού προϊόντος του σχεδιασμού κατά την υλοποίηση της πολεοδομικής πολιτικής στην Ελλάδα, υπό το πρίσμα της διακυβέρνησης. Ξεκινώντας από τη βασική επιδίωξη της διατριβής που είναι η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο το τελικό πολεοδομικό σχέδιο ως βασικό εργαλείο άσκησης πολεοδομικής πολιτικής ενσωματώνει και συνθέτει τα επιμέρους συμφέροντα και απόψεις στο τελικό προϊόν του σχεδιασμού, οι υποθέσεις που διατυπώνονται αφορούν τρεις βασικές συνιστώσες: α) το εύρος των διαδικασιών διακυβέρνησης που εν τέλει υιοθετούνται σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του ισχύοντος θεσμικού καθεστώτος, β) το βαθμό υλοποίησης της πολεοδομικής πολιτικής σε συνάρτηση με τις διαδικασίες διαμεσολάβησης και διαπραγμάτευσης και γ) τις ευκαιρίες αλλά και τους κινδύνους που απορρέουν από περισσότερο αποκεντρωμένες μορφές διοίκησης-διαχείρισης. Ο έλεγχος αυτών των υποθέσεων γίνεται με τη διατύπωση ειδικότερων ερωτημάτων, τα οποία επιδιώκεται να απαντηθούν μέσα από την ανάλυση και διερεύνηση των σχετικών ζητημάτων σε δύο επίπεδα. Η εμπειρική έρευνα επιτρέπει στο πρώτο επίπεδο την εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά τόσο με την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής μέσω των ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ όσο και με τις θεσμικά προβλεπόμενες -επίσημες- διαδικασίες συμμετοχής και τους εμπλεκόμενους σε αυτές παίκτες. Στο δεύτερο επίπεδο (δύο επιλεγμένες μελέτες περίπτωσης), η διερεύνηση επιτρέπει επιπλέον την εις βάθος ανάλυση και αξιολόγηση όχι μόνο των επίσημων αλλά και των ανεπίσημων διαδικασιών και του τρόπου μέσω του οποίου εκφράζονται τα διάφορα συμφέροντα και επηρεάζουν (ή όχι) το τελικό προϊόν του σχεδιασμού.