Τα Βενθονικά τρηματοφόρα ως δείκτες περιβαλλοντικής υγείας των ολοκαινικών παράκτιων οικοσυστημάτων: οι περιπτώσεις του Ευβοϊκού, Θερμαϊκού κόλπου και των ακτών της Ξάνθης

Abstract

Benthic foraminiferal composition of sedimentary successions during the last 7500 years, was investigated, in the present thesis, from boreholes drilled in three coastal areas of the Aegean Sea (Thermaikos, Evoikos gulf and Thrace coasts), in combination with the study of modern ecosystems in the same areas. Basic aim was to establish benthic foraminifera as environmental health proxies of Holocene coastal ecosystems, which was accomplished with taxonomy, the definition of the assemblage's composition in different environments and the use of several micropaleontological indices. The quantitative analysis of foraminiferal fauna enabled separation into three different groups (Group A: closed lagoon assemblage, Group B: open lagoon assemblage, Group C: deeper marine environment assemblage). The evolution of Alykes Kitros and Lafrouda Thrace coastal plains show a similar trend, with an open lagoonal fauna in the lower part, transitional upwards to closed lagoonal conditions. This environmental change has taken place after 6500 cal yr BP in Alykes Kitros and around 3000 cal yr BP at Lafrouda Thrace. The benthic communities of Vravron Attica borehole sediments seem to represent continuously an open lagoon/shallow marine environment from 4700 to 400 cal yr BP, which turned afterwards to an oligoaline to fresh water marsh. In South Evoikos gulf before 5000 years, the transition from open lagoon/shallow marine conditions to deeper marine environment took place, related to the sea level rise. The deeper marine conditions remain stable until today.

Στα πλαίσια της διδακτορικής διατριβής μελετήθηκε η σύνθεση της πανίδας των βενθονικών τρηματοφόρων σε ιζηματογενείς ακολουθίες κατά τα τελευταία 7500 χρόνια, από πυρήνες ιζήματος τριών περιοχών του Αιγαίου (Θερμαϊκός, Ευβοϊκός κόλπος και ακτές Ν. Ξάνθης), σε συνδυασμό με την καταγραφή των σύγχρονων οικοσυστημάτων στην ίδια περιοχή. Κύριος στόχος υπήρξε ο καθορισμός των βενθονικών τρηματοφόρων ως δεικτών περιβαλλοντικής υγείας Ολοκαινικών παράκτιων οικοσυστημάτων, που επιτεύχθηκε με τη συστηματική ταξινόμηση, τον προσδιορισμό της σύνθεσης των συναθροίσεων σε διάφορα περιβάλλοντα και τη χρήση μιας σειράς περιβαλλοντικών δεικτών. Η ποσοτική ανάλυση της πανίδας των τρηματοφόρων επέτρεψε τον διαχωρισμό τριών ομάδων (Ομάδα Α: συνάθροιση κλειστής λιμνοθάλασσας, Ομάδα Β: συνάθροιση ανοιχτής λιμνοθάλασσας, Ομάδα C: συνάθροιση βαθύτερου θαλάσσιου περιβάλλοντος). Η εξέλιξη των περιοχών Αλυκές Κίτρους και Λαφρούδα Θράκης εμφανίζουν παρόμοια τάση, καθώς παρουσιάζουν μια προοδευτική ακολουθία από πανίδα ανοιχτής λιμνοθάλασσας σε συνθήκες κλειστής λιμνοθάλασσας. Αυτή η περιβαλλοντική αλλαγή έλαβε χώρα μετά τα 6500 cal yr BP στις Αλυκές Κίτρους και περίπου στα 3000 cal yr BP στη Λαφρούδα Θράκης. Στην περιοχή της Βραυρώνας Αττικής αναπτύχθηκε ένα περιβάλλον ανοιχτής λιμνοθάλασσας/ρηχής θάλασσας με συνεχή εισροή γλυκών υδάτων από τα 4700 έως τα 400 cal yr BP, το οποίο κατόπιν εξελίχθηκε σε ένα ολιγόαλο έως γλυκού νερού έλος. Στον νότιο Ευβοϊκό κόλπο καταγράφεται πριν από περίπου 5000 χρόνια η μεταβολή από συνθήκες ανοιχτής λιμνοθάλασσας/ρηχής θάλασσας σε συνθήκες βαθύτερης θάλασσας, σχετιζόμενες με την άνοδο της στάθμης θάλασσας, που παραμένουν σταθερές μέχρι σήμερα.