Η κριτική του Max Horkheimer απέναντι στο λογικό θετικισμό μέχρι το 1940, με επίκεντρο τις φυσικές επιστήμες

Abstract

The aim of the thesis is the reconstruction of the debate between Max Horkheimer and Otto Neurath, inside its historical context as well as of the reception of Neurath’s views from Horkheimer and vice versa. The reconstruction is based on the analysis of the most significant texts of the two authors written during the 1930’s. Greatest emphasis is given to the epistemological texts written by Horkheimer and Neurath’s book “empirical sociology”. The direct dialogue and each side’s arguments are thoroughly examined through Horkheimer’s “latest attack on metaphysics” and Neurath’s unpublished answer. The main conclusions are: - The perception of Neurath’s views from Horkheimer is, in general, correct. On the contrary, serious misunderstandings are detected in Neurath’s perception of Horkheimer’s views. - The lack of citation of specific examples from Horkheimer contributed to this confused perception. - Neurath’s answer should be taken as a basis of reconstruction of his views only with great caution. - The lack of special studies on history of science deprived Horkheimer’s critique from essential support.

Στόχος της διατριβής είναι η ανασυγκρότηση της διαμάχης μεταξύ του Max Horkheimer και του Otto Neurath μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο, καθώς και της πρόσληψης των θέσεων του Horkheimer και το αντίστροφο. Η ανασυγκρότηση βασίζεται στην ανάλυση των κυριότερων κειμένων των δύο συγγραφέων, που γράφτηκαν κατά τη δεκαετία του 1930. Μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στα γνωσιοθεωρητικά κείμενα του Horkheimer και στο βιβλίο “εμπειρική κοινωνιολογία” του Neurath. Ο απ’ ευθείας διάλογος και τα επιχειρήματα κάθε πλευράς εξετάζονται λεπτομερώς μέσα από την “νεώτερη επίθεση ενάντια στη μεταφυσική” του Horkheimer και την αδημοσίευτη απάντηση του Neurath. Τα κύρια συμπεράσματα της διατριβής είναι ότι: - Η πρόσληψη των θέσεων του Neurath από τον Horkheimer είναι σε γενικές γραμμές ακριβής. Αντίθετα, εντοπίζονται σοβαρές παρανοήσεις στην πρόσληψη των θέσεων του Horkheimer από τον Neurath. - Η έλλειψη παράθεσης συγκεκριμένων παραδειγμάτων από την πλευρά του Horkheimer συνέβαλλε σε αυτή τη συγκεχυμένη πρόσληψη. - Η απάντηση του Neurath θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με μεγάλη επιφύλαξη προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως βάση ανασυγκρότησης των απόψεών του. - Η έλλειψη ειδικών μελετών γύρω από την ιστορία της επιστήμης στέρησε την κριτική του Horkheimer από μια σημαντική υποστήριξη.