Σημασία των επιπέδων των ενεργοποιημένων αποπτωτικών κασπασών ορού σε ασθενείς με HBeAg αρνητική χρόνια ηπατίτιδα Β με ή χωρίς θεραπεία

Abstract

Background/Aim: The significance of the apoptotic caspase-generated K-18 fragment levels in HBeAg-negative chronic HBV infection and the effect of CHB treatment on hepatocyte apoptosis has not been evaluated. We investigated the association of K-18 fragment levels with the severity of liver injury and the changes in serum levels of the apoptotic caspase-generated fragments of K-18 in HBeAg-negative CHB patients under nucleos(t)ide analogue(s). Methods: We included 115 treatment-naive consecutive chronic HBV patients. 46 patients with CHB received lamivudine or adefovir monotherapy for ≥12 months. Of the 42 lamivudine treated patients, 23 developed virological breakthroughs and received add-on adefovir therapy for ≥12 months. Levels of K-18 fragments (U/L) were measured blindly in stored serum samples using the M30-Apoptosense ELISA Kit. All patients with CHB were submitted to a pre-treatment liver biopsy. Results: K-18 fragment levels were significantly lower in 53 inactive carriers than in 62 CHB patients (P<0.001). The receiver operating characteristic curve showed excellent diagnostic accuracy (c-statistic: 0.87) for differentiating inactive carriers from CHB patients. In the later group, serum levels of K-18 fragment correlated positively with ALT (r=0.54, P<0.001), AST (r=0.50, P<0.001), viraemia (r=0.42, P=0.026) and grading score (r=0.43, P<0.001) but not with fibrosis or steatosis (P>0.05). During initial therapy, the median serum K-18 fragment levels were significantly reduced from baseline [280 (149-2461)] to 6 months [164 (110-454), P<0.001)] and from 6 to 12 months [145 (113-280), P=0.031]. K-18 fragment levels increased at breakthroughs [187 (137-1063] compared to last previous visits [145 (118-389), P=0.015] but remained lower than baseline (P=0.036). Changes of K-18 fragment levels correlated positively with changes of ALT, AST and HBV DNA from baseline to 6 or 12 months of initial therapy. In patients with breakthroughs, K-18 fragment levels had only a trend for decline from adefovir addition mainly to 12 months [198 (124-1219) vs 156 (122-878), P=0.055]. Conclusions: Serum levels of K-18 fragments are strongly associated with the presence of liver injury in patients with HBeAg-negative chronic HBV infection and they seem to be a very useful marker for the differentiation between the inactive HBV carrier state and HBeAg-negative CHB. Serum levels of K-18 fragments decrease significantly during oral antiviral therapy in HBeAg-negative CHB in parallel with the improvements in ALT, AST and HBV-DNA levels. They increase again during breakthroughs and improve after an effective rescue therapy perhaps at a slower rate compared to the initial therapy.

Σκοπός: Η σημασία των επιπέδων των αποπτωτικών θραυσμάτων κυττοκερατίνης 18 (Κ-18) στον ορό των ασθενών με χρόνια HBV λοίμωξη και η μεταβολή τους σε ασθενείς με HBeAg-αρνητική χρόνια ηπατίτιδα Β (ΧΗΒ) υπό αντιική αγωγή δεν έχει διερευνηθεί. Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης των επιπέδων ορού των θραυσμάτων Κ-18 με τη βαρύτητα της ηπατικής βλάβης στους ασθενείς με HBeAg-αρνητική χρόνια ΧΗΒ και η μεταβολή τους στους ασθενείς με HBeAg-αρνητική ΧΗΒ υπό αγωγή με νουκλεοσ(τ)ιδικά ανάλογα. Υλικό-Μέθοδοι: Συμπεριλήφθηκαν 115 διαδοχικοί ασθενείς με HBeAg-αρνητική χρόνια HBV λοίμωξη. 46 ασθενείς με ΧΗΒ έλαβαν λαμιβουδίνη (Αρ.=42) ή αντεφοβίρη (Αρ.=4) για ≥12 μήνες. Ιολογική διαφυγή παρατηρήθηκε σε 23/42 ασθενείς υπό λαμιβουδίνη, οι οποίοι τέθηκαν σε θεραπεία συνδυασμού με λαμιβουδίνη και αντεφοβίρη για ≥12 μήνες. Τα επίπεδα των θραυσμάτων K-18 (U/L) μετρήθηκαν τυφλά σε δείγματα ορού με M30-Apoptosense ELISA Kit. Όλοι οι ασθενείς με ΧΗΒ υποβλήθηκαν σε προ θεραπείας βιοψία ήπατος. Αποτελέσματα: Τα επίπεδα των αποπτωτικών θραυσμάτων Κ-18 είναι αυξημένα και σημαντικά υψηλότερα στους 62 ασθενείς με HΒeAg αρνητική ΧΗΒ συγκριτικά με αυτά των 53 χρόνιων ανενεργών φορέων του HBV (P<0.001), προσφέροντας άριστη διαγνωστική ακρίβεια (περιοχή κάτω από την ROC καμπύλη: 0.87) για τη διαφορική διάγνωση των δύο αυτών ομάδων ασθενών. Στους ασθενείς με ΧΗΒ τα επίπεδα των αποπτωτικών θραυσμάτων Κ-18 παρουσίασαν θετική συσχέτιση με τα επίπεδα ALT (r=0.54, P<0.001), AST (r=0.50, P<0.001), ιαιμίας (r=0.42, P=0.026) καθώς και με το βαθμό νεκροφλεγμονώδους δραστηριότητας (r=0.43, P<0.001) αλλά όχι με το βαθμό ίνωσης ή στεάτωσης (P>0.05) του ηπατικού παρεγχύματος. Κατά την αρχική μονοθεραπεία, τα διάμεσα επίπεδα των θραυσμάτων Κ-18 μειώθηκαν σημαντικά από 280 (149-2461) σε 164 (110-454) στους 6 μήνες (P<0.001) και επιπλέον σε 145 (113-280) στους 12 μήνες θεραπείας (P=0.031). Οι μεταβολές των επιπέδων θραυσμάτων Κ-18 είχαν σημαντική θετική συσχέτιση με τις μεταβολές των ALT, AST και HBV-DNA ορού στους 6 ή 12 μήνες θεραπείας. Τα διάμεσα επίπεδα των θραυσμάτων K-18 αυξήθηκαν στην ιολογική διαφυγή [187 (137-1063)] συγκριτικά με τα προ διαφυγής επίπεδα [145 (118-389), P=0.015], αλλά παρέμειναν χαμηλότερα από τα προ θεραπείας επίπεδα (P=0.036). Στους ασθενείς με διαφυγή, τα επίπεδα των θραυσμάτων K-18 παρουσίασαν τάση μείωσης κυρίως μετά τους 12 μήνες από την προσθήκη αντεφοβίρης [198 (124-1219) έναντι 156 (122-878), P=0.055]. Συμπεράσματα: Τα επίπεδα ορού των αποπτωτικών θραυσμάτων Κ-18 παρουσιάζουν σημαντική συσχέτιση με την ενεργότητα της ηπατικής νόσου στους ασθενείς με HBeAg-αρνητική ΧΗΒ και φαίνονται να αποτελούν ένα πολύ χρήσιμο ορολογικό δείκτη για τη διαφοροποίηση των ασθενών αυτών από τους χρόνιους ανενεργούς φορείς του HBV. Η αποπτωτική δραστηριότητα των κασπασών στο ήπαρ μειώνεται σημαντικά στην HBeAg-αρνητική ΧΗΒ υπό αντιική αγωγή, παράλληλα με τη βελτίωση των τιμών των ALT, AST και HBV-DNA ορού. Αυξάνεται ξανά στην ιολογική διαφυγή και βελτιώνεται μετά από θεραπεία διάσωσης, σε μικρότερο όμως βαθμό συγκριτικά με την αρχική θεραπεία.