Εθισμός των εφήβων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο: ψυχιατρικά συμπτώματα και διαταραχές ύπνου

Abstract

Σκοπός. Η έρευνα αποτελεί την πρώτη Ελληνική επιδημιολογική μελέτη του πληθυσμού των εφήβων που κάνουν υπερβολική χρήση των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και του Διαδικτύου και αναζητά τη συσχέτιση αυτής με κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά, ψυχιατρικά συμπτώματα και την αϋπνία. Στα πλαίσια των προθέσεων της συγκεκριμένης έρευνας, είναι και η ανεύρεση του επιπολασμού του εθισμού των εφήβων στο Διαδίκτυο στην Ελλάδα. Μεθοδολογία. Η επιλογή του συνολικού δείγματος έγινε με ενστρωματωμένη τυχαιοποιημένη δειγματοληψία. Αναφορικά με το δείγμα, η ενστρωμάτωση έγινε ανά βαθμίδα εκπαίδευσης (Γυμνάσιο, Λύκειο) και ανά πόλη (Λάρισα, Βόλος, Τρίκαλα, Καρδίτσα), αναλογικά προς τον αριθμό των τμημάτων. Πρόκειται για έρευνα επιδημιολογική, συγχρονική ενός σταδίου. Στην έρευνα, οι έφηβοι που επιλέγονται είναι ηλικίας 12 έως 18 ετών. Χρησιμοποιήθηκαν τα εξής πέντε ερωτηματολόγια : α)ερωτηματολόγιο δημογραφικών χαρακτηριστικών του εφήβου, β)ερωτηματολόγιο γενικής ψυχοπαθολογίας Symptom Checklist -90-R, γ) η κλίμακα αϋπνίας Αθηνών, δ)η κλίμακα μέτρησης του εθισμού των εφήβων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (Κ.Ε.ΕΦ.Υ) και ε)η κλίμακα YDQ για τον εθισμό στο διαδίκτυο. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2006, μετά από έγκριση του ΥΠΕΠΘ (21-9-05, α.π 96024/Γ2), τον Σεπτέμβριο του 2005. Το συνολικό δείγμα των εφήβων της έρευνας αποτελείται από 2195 άτομα. Αποτελέσματα. Η χρήση Η.Υ εντοπίζεται στο 78.6% (1726) του συνολικού δείγματος με ηλικία έναρξης 11.14±2.33 και ηλικιακό εύρος από τριών έως 17 ετών, ενώ ο μέσος όρος των ετών χρήσης του Η.Υ είναι 4.18±2.33. Στα αγόρια η ηλικία έναρξης αρχίζει νωρίτερα 10.87±2.47 έτη, ενώ στα κορίτσια αργότερα 11.43±2.13 έτη. Η χρήση Η.Υ μεταξύ των δύο φύλων εμφανίζει υπεροχή υπέρ των αγοριών. Ο εθισμός στο διαδίκτυο (πάνω από 5 θετικά κριτήρια στο YDQ) παρατηρείται στο 5.8% του γενικού μαθητικού εφηβικού πληθυσμού της Θεσσαλίας, στο 8.3% των εφήβων χρηστών του διαδικτύου και στο 11% των χρηστών που κάνει εβδομαδιαία χρήση. Oι εθισμένοι στη χρήση του διαδικτύου όπως καθορίζεται από την κλίμακα εθισμού YDQ, εμφανίζουν τον υψηλότερο μ.ο στα συμπτώματα σε όλες τις υποκλίμακες αλλά και τις συνολικές κλίμακες του SCL-90-R στατιστικά σημαντικά όταν συγκρίνονται, με εκείνους που δεν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο (p<0.001) και με τους ήπιους χρήστες του διαδικτύου (p<0.001), ενώ στη σύγκριση με τους μέτριους χρήστες του διαδικτύου δεν υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές εκτός της υποκλίμακας του φοβικού άγχους(p<0.05) και της γενικής κλίμακας της έντασης των θετικών συμπτωμάτων P.S.D.L. Oι εθισμένοι στους Η/Υ και το διαδίκτυο εμφανίζουν στατιστικά σημαντικά (p<0.001) υψηλότερο μ.ο. στη συνολική βαθμολογία της κλίμακας αϋπνίας, όταν συγκρίνονται, με εκείνους που δεν τα χρησιμοποιούν, με τους ήπιους και τους μέτριους χρήστες. Συμπεράσματα. Σήμερα που οι νέες Τεχνολογίες εισβάλλουν στην ανθρώπινη καθημερινότητα προσελκύοντας ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στη χρήση τους, η επίδρασή τους δεν θα πρέπει να θεωρείται αμελητέα. Είναι σημαντικό πλέον οι κλινικοί γιατροί να συμπεριλαμβάνουν, κατά τη διάρκεια της λήψης του ιστορικού των ασθενών τους, ερωτήσεις αναφορικά με τη σχέση τους με τις Νέες Τεχνολογίες και να αναγνωρίζεται η επίδραση αυτών στον τρόπο ζωής τους.