Ψυχολογική διερεύνηση της συμπτωματολογίας <<φάντασμα μέλος>> σε μαστεκτομηθείσες

Abstract

Εισαγωγή: Το «φάντασμα μαστός» αφορά στην αίσθηση της συνεχιζόμενης παρουσίας του μαστού, που έχει ακρωτηριασθεί με την εγχείρηση της μαστεκτομής. Έχει υποτεθεί ότι μπορεί να αντιπροσωπεύει μια πολύπλοκη, ψυχολογική αντίδραση στη μαστεκτομή, αλλά οι μελέτες που αφορούν το «φάντασμα μαστό» είναι περιορισμένες σε αριθμό και προς το παρόν δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με το φαινόμενο αυτό. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εκτιμήσει τη συχνότητα εμφάνισης του «φαντάσματος μαστού» και τα κλινικά του χαρακτηριστικά, και να ελέγξει την πιθανότητα συσχέτισης του «φαντάσματος μαστού» με παραμέτρους της ψυχοπαθολογίας και διαστάσεις της προσωπικότητας. Περαιτέρω ελέγξαμε την πιθανότητα διαγνωστικοί και θεραπευτικοί παράμετροι του καρκίνου του μαστού, στοιχεία από το γυναικολογικό ιστορικό, αλλά και η προηγούμενη αισθητηριακή εμπειρία του μαστού να σχετίζονται με το «φάντασμα μαστό». Εκτιμήθηκαν οι πιθανοί παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση ή εξαφάνιση του «φαντάσματος», η υποκειμενική επίπτωση του στη ζωή των γυναικών και η σχέση του με την σεξουαλική και αισθηματική ζωή μετά τη μαστεκτομή. Μεθοδολογία: 105 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε μαστεκτομή, λόγω μη μεταστατικού καρκίνου του μαστού συμμετείχαν στη μελέτη. Οι γυναίκες απάντησαν σε δομημένο ερωτηματολόγιο, που συντάχθηκε ειδικά για τις ανάγκες της μελέτης. Επιπλέον οι ασθενείς συμπλήρωσαν μια σειρά από αυτοσυμπληρούμενες ψυχομετρικές κλίμακες, και συγκεκριμένα: το Symptom Checklist 90-R, το ερωτηματολόγιο προσωπικότητας του Eysenck, την κλίμακα κατάθλιψης του Zung, το ερωτηματολόγιο άγχους State-Trait Anxiety Inventory, τον δείκτη υποχονδρίασης του Whiteley και το ερωτηματολόγιο αποπροσωποποίησης αποπραγματοποίησης του Dixon. Τα ιστορικά ασθενείας ελέγχθηκαν σε σχέση με τα διαγνωστικά και θεραπευτικά δεδομένα της κακοήθους νόσου των ασθενών. Το δείγμα διακρίθηκε σε δύο ομάδες: γυναίκες που είχαν την εμπειρία του «φαντάσματος μαστού» είτε επώδυνου, είτε όχι και στην ομάδα των γυναικών που δεν είχαν ποτέ την εμπειρία του «φαντάσματος». Τα δεδομένα μοντελοποιήθηκαν με λογαριθμιστική ανάλυση παλινδρόμησης, με τη χρήση της επιλογής διαδοχικής αφαίρεσης με κριτήριο αφαίρεσης το p=0,10. Όλες οι στατιστικές δοκιμασίες ήταν αμφίπλευρες και η στατιστική σημαντικότητα τέθηκε στο επίπεδο του 0,05. Αποτελέσματα: 24 γυναίκες (22,9%) ανέφεραν την ύπαρξη «φαντάσματος μαστού». Στην πλειονότητα των περιπτώσεων το «φάντασμα μαστός» βιωνόταν σε ολόκληρο το μαστό, με τις ιδιότητες σχήματος (88,9%), μεγέθους (76,5%) και βάρους (64,7%)του φυσιολογικού μαστού, ενώ δεν είχε σημαντική επίπτωση στην καθημερινή ζωή των γυναικών. Το «φάντασμα μαστός» εντοπιζόταν σε ολόκληρο το μαστό στο 50% των ασθενών και μόνο στη θηλή του μαστού στο 29,2%. Στην πολυμεταβλητή λογαριθμιστική ανάλυση παλινδρόμησης, βρέθηκε ότι οι παράγοντες που συσχετίζονταν θετικά με το «φάντασμα μαστό» ήταν η κλίμακα κατάθλιψης του Zung, η ηλικία και η απουσία διηθητικού στοχείου στην ιστολογική εξέταση. Συγκεκριμένα οι γυναίκες με «φάντασμα μαστό» είχαν στατιστικά σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία στην κλίμακα κατάθλιψης του Zung, είχαν δηλαδή περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα σε σχέση με γυναίκες που δεν είχαν «φάντασμα μαστό». Οι γυναίκες που είχαν ηλικία μεγαλύτερη από 66 έτη ήταν 79% λιγότερο πιθανό να έχουν «φάντασμα μαστό» σε σύγκριση με τις γυναίκες που ήταν ηλικίας μικρότερης των 51 ετών, και οι ασθενείς με μη διηθητικό (in situ) καρκίνο του μαστού, ήταν σημαντικά πιθανότερο να εμφανίσουν το φαινόμενο του «φαντάσματος» σε σχέση με ασθενείς που είχαν διηθητικό καρκίνο. ...........