Χρήση και κατάχρηση φαρμακολογικών ουσιών από έλληνες αθλητές αγωνιστικού αθλητισμού

Abstract

The purpose of this study was to be informed about the use and overuse of pharmaceuticals by the Greek elite athletes. Our study was based, using a special for this purpose, multiple choice questionnaire, on the answers, self-reported by the athletes, about the amount of pharmaceuticals, used by them during training and before the critical games, to enhance their performances, about the persons and the reasons who motivate them on use and misuse these pharmaceuticals or medical substances, about their knowledge for illicit substances used by athletes and their opinion for the doping-control in sports, about their knowledge for the actions and adverse effects of the pharmaceuticals used by them for athletic purposes. Finally, we tried be informed, for the opinion of the athletes about the ethical or/and unethical of use and misuse of Illicit substances by other athletes and their own behavior with the use of pharmaceuticals in other athletes, as future coaches. The analysis was done by simple statistical methods and the following results were obtained: • the majority of athletes use a great amount of pharmaceuticals (Illicit or not) aiming themselves to enhance their athletic performances, • receive these substances by their coaches or other athletes or other persons or by themselves, • know well their pharmaceutical actions but not very well their adverse effects. Although the majority of the athletes agree with the opinion that is unethical the use of Illicit substances by other athletes, they answer "uncertainly" the question “if you will motivate your athletes, being a future coach, receive pharmaceuticals for enhancing their performances". Our propositions are the following: * Revision by the Greek Government of the athletic model. * More information for the athletes about the usefulness and the adverse effects of the medical substances, used by them for the enhancement of their athletic performances. * More and more doping controls by the national Athletic Federations. * Revision or/and annulation of the law that allows the top athletes, the “entrance" (inscription) in the University.

Σκοπός της διατριβής μας ήταν η διερεύνηση της χρήσης και κατάχρησης των φαρμακολογικών ουσιών από τους Έλληνες πρωταθλητές διαφόρων αθλημάτων. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με την μέθοδο αυτό-απάντησης ερωτηματολογίου, με δυνατότητα απάντησης σε πολλαπλές διασταυρούμενες ερωτήσεις, προκειμένου να καταγράψουμε από τις απαντήσεις των ίδιων των αθλητών, τις φαρμακολογικές ουσίες που λαμβάνουν, με στόχο να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, τους παράγοντες που τους προτρέπουν ή/και χορηγούν αυτές τις ουσίες, τα κίνητρα που λειτουργούν θετικά για την χρήση αυτών των ουσιών, τα αντικίνητρα που λειτουργούν αποτρεπτικά για την μη χρήση απαγορευμένων ουσιών, καθώς και να αποτυπώσουμε την ηθική στάση των αθλητών, έναντι της χρήσης απαγορευμένων φαρμακολογικών ουσιών από αθλητές και την συμπεριφορά τους προς άλλους αθλητές, ως μελλοντικών προπονητών. Στο ερωτηματολόγιο της έρευνάς μας απήντησαν 420 (253 αθλητές και 167 αθλήτριες) αθλούμενοι, του στίβου, της κωπηλασίας, του βόλεϊ, της άρσης βαρών, του ποδοσφαίρου, μπάσκετ, χάντμπολ και κολύμβησης. Τα δεδομένα καταγράφηκαν σε πρόγραμμα Acces και η επεξεργασία των αποτελεσμάτων έγινε με απλή σταστική ανάλυση. Τα αποτελέσματά μας, έδειξαν ότι η πλειοψηφία των αθλητών χρησιμοποιεί σκευάσματα φαρμακολογικών ουσιών, όπως βιταμίνες 69,28%, ηλεκτρολύτες 38,57%, σκευάσματα σιδήρου 20,83%, συμπληρώματα διατροφής 24,28%, σκευάσματα πρωτεϊνών και αμινοξέων 12,86%, "απαγορευμένες ουσίες" 1,90%, "εργογόνες" ουσίες 1,19%, τα περισσότερα χωρίς ιατρική ένδειξη ή/και ιατρική συνταγή, αφού ο γιατρός συμμετέχει στην συνταγογράφηση σε ποσοστό 21,66%. Στην πλειοψηφία τους οι αθλητές λαμβάνουν μόνοι τους τα φαρμακολογικά σκευάσματα που χρησιμοποιούν (35,95%), γνωρίζουν την δράση τους (100%) και τις παρενέργειές τους (35,47%), ενώ αρκετοί δήλωσαν για τον εαυτό τους ημικρανίες, ακμή, βραχνάδα που μας υποψιάζει για χρήση αναβολικών στεροειδών. Ως κίνητρο για την χρήση φαρμακολογικών ουσιών, οι ερωτηθέντες αναφέρουν την επίτευξη "γενικά καλών επιδόσεων" (65,95%) που θα τους προσφέρουν μέσω της διάκρισης χρήματα (20,24%) και εισαγωγή στο ΤΕΦΑΑ (25,24%). Ως αντικίνητρο για την μη χρήση (λήψη) φαρμακολογικών ουσιών, οι ερωτηθέντες ανέφεραν τις "παρενέργειες" (12,38%), τον φόβο της "τιμωρίας" (7,14%), την αποθάρρυνση από τον προπονητή (6,90%), ενώ 50,48% δεν απάντησε. Οι ερωτηθέντες θεωρούν "ανήθικη" την χρήση φαρμακολογικών ουσιών από τους αθλητές (82,61%), αλλά μόνο 35% των ερωτηθέντων απάντησε ότι δεν θα χορηγούσε φαρμακολογικές ουσίες σε άλλους αθλητές, ως προπονητής, 36,66% θα ρωτούσε το γιατρό και 15,67% θα τις χορηγούσαν. Συμπερασματικά, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων αθλητών και αθλητριών κάνει χρήση φαρμακολογικών ουσιών, γνωρίζει την δράση τους και τις παρενέργειές τους, τις λαμβάνουν από μόνοι τους είτε από τον προπονητή τους, με στόχο να πετύχουν διακρίσεις και επιδόσεις που θα τους αποφέρουν χρήματα, εισαγωγή σε ΤΕΦΦΑ ή κοινωνική καταξίωση. Η ηθική τους στάση δείχνει χαλαρή όταν πρόκειται να συμπεριφερθούν ως προπονητές. Προς τούτο απαιτείται, αναθεώρηση του προτύπου του αθλητικού οικοδομήματος από το κράτος σήμερα διαμορφώνει αθλητικά πρότυπα και προσφέρει κίνητρα πανεπιστημιακής διασφάλισης ή επαγγελματικής αποκατάστασης στους αθλητές, επαρκής πληροφόρηση αθλητών, προπονητών, γονέων αθλητών, παραγόντων αλλά και ιατρών, σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν από την χρήση φαρμακολογικών ουσιών από αθλητές, θεσμοθέτηση του μαθήματος "ιατρικής του αθλητισμού" στις ιατρικές σχολές και θέσπιση ιατρικής ειδικότητας, προκειμένου να εκπαιδεύονται οι νέοι γιατροί και να είναι ικανοί να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά στην ενημέρωση και στην αποτροπή των αθλητών από την χρήση φαρμακολογικών ουσιών, χωρίς ιατρική ένδειξη.