Συμβολή στη μελέτη της αντικειμενικότητας της εκτίμησης του ύψους της φατνιακής ακρολοφίας με τη χρήση του λειτουργικού προγράμματος Denta - Scan σε ασθενείς που εξετάζονται σε αξονικό τομογράφο

Abstract

Implant planning requires the acquisition of cross-sectional images to estimate the available bone support. Software was developed to produce virtual panoramic and cross-sectional images by reformatting axial CT slices. Computed tomography is regarded as the modality of choice for detailed planning prior to the surgery itself. Computed tomography does not replace a series of imaging studies but complements them with images which cannot be produced by them. No single radiographic procedure provides ideal images for all steps in implant planning process. The dentist who is contemplating impants for his patients must be able to categorize the imaging options available for pre-surgical planning by their availability, cost, radiation dose, accuracy and other advantages and disadvantages. Dental panoramic tomography creates a very useful overview of the patient’s maxillary and mandibular dentition. Conventional tomography (Scanora) is ideal for evaluation of a single implant site. If the entire jaw is to be imaged and in the case of more complicated surgery computer tomography is the modality of choise. The purpose of this paper was to evaluate the objectivity of the estimation of the dental alveolus crest bone height, when Denta-Scan program is used in patients examined with computed tomography. On the whole, 51 patients and 59 partially edentulous jaws were examined. During the examination the patients had a silicon bite-block containing a known dimension aluminium object. This object was parallel to the alveolar crest bone in the oral cavity. The width of the object was measured in the cross-sectional reformatted images. The measurements were carried out by means of compasses in the scale of the radiographic film. They were performed by two examiners who measured twice each. The reliability of each and the agreement between them were measured. It was demonstrated that slight breathing and swallowing movements affect the sharpness of the image which in turn affects the measurement accuracy. The importance of personal examiner intervention in measurement accuracy was shown. What was also shown was the disadvantage of the measuring method itself on the radiographic film as regarding the plane of 1/10 of millimeter. The upper limit error for Denta-Scan cross-sectional reformatted images was estimated at 0,2 mm. The measurement accuracy is not affected by the kind of jaw (maxillary or mandibular) but by the edentulous areas. It presents a statistically significant error in the posterior areas rather than in anterior areas. It was established from the results that the reformatted images are perpenticular to the plane designated by the curve drawn to the axial slice and not to the surface of alveolar crest. That is why the choice of the points the curve crosses, are of critical importance.

Ο υπολογισμός του διαθέσιμου οστικού υποστρώματος κατά τον προγχει­ρητικό έλεγχο για τοποθέτηση εμφυτευμάτων απαιτεί τη λήψη τομών κάθετων στην ακρολοφία. Η αξονική τομογραφία με τα ειδικά λειτουργικά προγράμματα ανασύν­θεσης τομών κάθετων στη φατνιακή ακρολοφία αποτελεί την πιο αξιόπιστη απει­κονιστική μέθοδο για τον προσδιορισμό της θέσης των διαφόρων ανατο­μικών μορίων και τον υπολογισμό του διαθέσιμου οστού. Η αξονική τομογραφία δεν καταργεί τις υπόλοιπες απεικονιστικές μεθό­δους, αλλά τις συμπληρώνει με εικόνες που δεν μπορούν να προκύψουν από αυτές. Το άριστο διαγνωστικό μέσο δεν είναι η αξονική τομογραφία, αλλά η σω­στή ιεράρχηση των διαφόρων εξετάσεων και η ορθή κλιμάκωσή τους, αξιολο­γώντας ανάλογα το διαγνωστικό κέρδος, την επιβάρυνση από την ακτινοβολία, την ακρίβεια των μετρήσεων, το πόσο προσβάσιμη είναι η κάθε μέθοδος, το οικονομικό κόστος και μια σειρά άλλα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Η πανοραμική ακτινογραφία είναι η ενδεικνυόμενη ως αρχική εξέταση για τη συλλογή πληροφοριών. Η συμβατική τομογραφία προτείνεται για τον προεγχειρητικό έλεγχο περιοχών περιορισμένης νωδότητας. Η αξονική τομογραφία προτείνεται για τον έλεγχο περιοχών εκτεταμένης νωδότητας ή σε σύνθετα περιστατικά γναθοπροσωπικής χειρουργικής αντιμετώ­πισης που θα αποκατασταθούν με εμφυτεύματα. Σκοπός της ερευνητικής αυτής εργασίας ήταν η συμβολή στη μελέτη της αντικειμενικότητας της εκτίμησης του ύψους της φατνιακής ακρολοφίας με τη χρήση του λειτουργικού προγράμματος Denta-Scan σε ασθενείς που εξετάζονται σε αξονικό τομογράφο. Για το σκοπό αυτό εξετάστηκαν 51 ασθενείς και συνολικά 59 γνάθοι μερικής νωδότητας. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης οι ασθενείς έφεραν εντός της στοματικής κοιλότητας bite-block σιλικόνης που συγκρατούσε παράλληλα και σ’ επαφή με τη φατνιακή απόφυση, πλακίδιο αλουμινίου γνωστών διαστάσεων. Στις κάθετες τομές ανασύνθεσης μετρήθηκε το πλάτος του πλακιδίου με διαβήτη ακριβείας επί της κλίμακας που εμφανίζεται στο φιλμ. Οι μετρήσεις έγι­ναν από δύο βαθμολογητές, οι οποίοι βαθμολόγησαν από δύο φορές ο καθένας. Μετρήθηκε η αξιοπιστία και η συμφωνία των βαθμολογητών για το σύνολο του δείγματος και για τον κάθε ασθενή χωριστά. Καταδείχθηκε ότι οι ανεπαίσθητες κινήσεις αναπνοής και κατάποσης επηρεάζουν τη σαφήνεια της εικόνας, η οποία με τη σειρά της επιδρά στην ακρί­βεια των μετρήσεων. Καταδείχθηκε η καθοριστική σημασία της προσωπικής παρέμβασης του εξεταστή στην ακρίβεια των μετρήσεων και η αδυναμία της ίδιας της μεθόδου μέτρησης επί του ακτινογραφικού φιλμ σε επίπεδο δεκάτων του χιλιοστού. Το άνω όριο σφάλματος για τις τομές ανασύνθεσης του Denta-Scan υπολογίστηκε στα 2 εκ. του χιλιοστού (0,2 mm). Η μετρική ακρίβεια του προγράμματος δεν έδειξε να επηρεάζεται από το είδος της γνάθου (άνω ή κάτω) αλλά από την περιοχή νωδότητας, παρουσιά­ζο­ντας στατιστικά μεγαλύτερο σφάλμα στις οπίσθιες περιοχές (+18,6 εκ. του χιλιο­στού) απ’ ότι στις πρόσθιες (+2,3 εκ. του χιλιοστού). Από τα αποτελέσματα, τέλος, διαπιστώθηκε ότι οι τομές ανασύνθεσης είναι κάθετες στο επίπεδο που ορίζει η καμπύλη που χαράσσουμε στην εγκάρσια τομή αναφοράς και όχι στην επιφάνεια της φατνιακής ακρολοφίας, γι’ αυτό και η επιλογή των σημείων από τα οποία διέρχεται είναι κρίσιμης σημασίας.