Ανοσοϊστοχημική διερεύνηση της έκφρασης και της πιθανής διαγνωστικής - προγνωστικής σημασίας των δεικτών ενεργοποιητής του πλασμινογόνου, μεταλλοπρωτεϊνάση-1, καθεψίνη D και μεταλλοθειονίνη στους επιθηλιακούς όγκους της ωοθήκης: καλοήθεις, οριακούς, κακοήθεις

Abstract

Ovarian carcinoma is the fourth cause of all cancer deaths among women and the leading cause of death from a gynaecologic cancer. The vast majority of epithelial ovarian carcinomas are diagnosed in post-menopausal women, and the median age at diagnosis is 63 years. Since the late 1970s there has been little change in incidence or mortality rates. However, a statistically significant increase in 5-year survival rates has been seen (36% in 1970 versus 50% in 1994). This improvement in survival is attributed to the results of more effective platinum - based chemotherapy, improvement in surgery, as well as the tremendous explosion that has been made towards the understanding of the molecular mechanisms involved in cancer biology and metastasis. The purpose of the present study was to investigate the immunohistochemical expression of various markers and to elucidate their role in the pathogenesis of ovarian carcinomas and the reby their contribution in the biological behaviour of the tumor. Slides from routinely processed, paraffinembedded tumor blocks from 51 ovarian tumors (20 cystadenomas, 14 borderlinetumors and 17 carcinomas) were investigated immunohistochemically for Plasminogen activator urokinase-type, Matrix Metalloproteinase-1, Cathepsin D and Metallothionein expression. Immunohistochemistry was performed using the avid in biothinimmuno-peroxidase method. The immunohistochemical expression of u-PA was detected in all types of ovarian tumors. Benign tumors expressed low score of u-PA by high percentage; instead, most malignant tumors expressed high score of u-PA. There were no statistically significant differences between u-PA expressionand stage, differentiation or other histological parameters. MMP-1 epxression was stronger in carcinomas both in epithelial or stromalcells. There was an inverse correlation between MMP-1 expression and tumor differentiation. Carcinomas also expressed Cathepsin D immunohistochemically, correlated with benign or borderline tumors. There was also Cathepsin-D detection in stromal cells of malignant tumors associated with the epithelial cell expression. Finally, the study of MT-expression showed statistically significant differences between ovarian tumors. Carcinomas with non-infiltrative implants showed low MT-expression. Our results show that these biological markers correlate to histopathological findings of ovarian tumors and they are involved in the pathogenesis of these tumors through the pathway of invasion and metastasis.

Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί την 4η κατά σειρά αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες και την 1η αιτία θανάτου από γυναικολογικό καρκίνο. Οι περισσότερες περιπτώσεις απαντώνται σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και ο μέσος όρος των ηλικιών είναι τα 63 χρόνια. Από τα τέλη του 1970 έχουν σημειωθεί μικρές μεταβολές στη συχνότητα και στα ποσοστά θνησιμότητας. Παρ’ όλα αυτά, έχει παρατηρηθεί μια στατιστικά σημαντική αύξηση της 5-ετούς επιβίωσης. Από 36% που ήταν το 1970 αυξήθηκε στο 50% το 1994. Τα αποτελέσματα αυτά πιθανόν να οφείλονται σε συνδυασμό παραγόντων όπως η βελτίωση των διαγνωστικών μέσων και των θεραπευτικών μεθόδων(χημειοθεραπεία - χειρουργική αντιμετώπιση) παράλληλα με την αύξηση των γνώσεων για τη βιολογία του κυττάρου του καρκίνου και την καρκινογένεση.Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο ανοσοϊστοχημικός προσδιορισμός διαφόρων βιολογικών δεικτών (u-PA, ΜΜΡ-1, καθεψίνη D και μεταλλοθειονίνη) και η διερεύνηση του ρόλου τους στην αιτιοπαθογένεια και την πρόγνωση του καρκίνου των ωοθηκών. Το υλικό μας αποτελείται από 51 όγκους της ωοθήκης. Αυτά ήταν 20 κυσταδενώματα (10 ορώδους τύπου-10 βλεννώδουςτύπου), 14 όγκοι οριακής κακοήθειας και 17 διηθητικά καρκινώματα (7 ορώδους-θηλώδους τύπου, 5 ορώδους τύπου, 2 βλεννώδους τύπου, 2 ενδομητροειδούς τύπου και ένα ορώδους-εκ διαυγών κυττάρων τύπου). Όλες οι ασθενείς με διηθητικά καρκινώματα χειρουργήθηκαν χωρίς προηγηθείσα χημειοθεραπεία. Εφαρμόσθηκε η μέθοδος αβιδίνης-βιοτίνης-υπεροξειδάσης(ABC) σε τομές παραφίνης. Γενικά η ανοσοϊστοχημική έκφραση του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου ανιχνεύθηκε σ’ όλους τους όγκους της ωοθήκης. Ειδικότερα, οι καλοήθεις παρουσίαζαν σε υψηλά ποσοστά χαμηλή βαθμολογία ενώ οι κακοήθεις εξέφραζαν υψηλή βαθμολογία σε μεγαλύτερα ποσοστά. Συσχέτιση της έκφρασης του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου με άλλες κλασσικές παραμέτρους δεν διαπιστώθηκαν. Η έκφραση της ΜΜΡ-1 στα διηθητικά καρκινώματα ήταν πλέον έντονη από αυτή των υπολοίπων όγκων και συνήθως ακολουθούσε αυτή των στρωματικών κυττάρων του όγκου. Στους κακοήθεις όγκους παρατηρήθηκε ανάστροφη συσχέτιση της έκφρασης αυτής με τη διαφοροποίηση του όγκου.Τα διηθητικά καρκινώματα εξέφραζαν επίσης έντονη ανοσοχρώση των νεοπλασματικών κυττάρων καθεψίνη D, συγκριτικά με τους οριακούς ή τους καλοήθεις όγκους. Ανάλογα ήταν και τα ευρήματα της έκφρασης των σίρωματικών κυττάρων των διαφόρων όγκων. Τέλος, κατά τη μελέτη της έκφρασης της μεταλλοθειονίνης, βρέθηκε κάποια ένδειξη σχέσης μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών των όγκων(κακοήθων-οριακών-καλοήθων). Σημειώνεται ότι στα καρκινώματα με μη διηθητικές εμφυτεύσεις παρατηρήθηκε χαμηλή έκφραση της ΜΤ. Συνοπτικά φαίνεται ότι η δραστηριότητα αυτών των παραγόντων συσχετίζεται με την ιστοπαθολογική εικόνα των όγκων της ωοθήκης και ότι αυτοί εμπλέκονται μέσω του μηχανισμού της διήθησης και μετάστασης στην αιτιοπαθογένεια του καρκίνου των ωοθηκών.