Η επίδραση της ορμονικής θεραπείας στην ψυχική κατάσταση των εμμηνοπαυσιακών γυναικών

Abstract

The psychological well-being of menopausal women is a matter of debate. The appearance of mild symptoms of anxiety and depression (psychological distress) is rather common during this difficult time of a woman’s life. The administration of Hormone Replacement Treatment (HRT), with estrogen and progesterone has been shown to have a significant positive effect in relieving the vasomotor symptoms of menopause (hot flushes, sweating). Whether this kind of treatment has any effect on the psychological well-being of menopausal women is unclear. To examine the effect that the administration of HRT has on the psychological well-being of Greek menopausal women we followed a group of 216 women, aged 40 to 60, who were randomly chosen from those attending the menopause outpatient clinic of the 1st department of Obstetrics and Gynecology of Athens University. The patients were divided into two groups: the first group consisted of 100 menopausal women on treatment with estrogen and progesterone. The second group consisted of 116 menopausal women not receiving HRT. The women were examined on two different occasions, 6 months apart. For the women’s psychic well-being state five questionnaires were used: A) A questionnaire examining the demographic variable and social characteristics of the patients. B) The Greene Climacteric Scale. C) The Hilditch - menopause - specific quality of life questionnaire. D) The Hamilton Anxiety Scale. E) The CES-D Depression Scale (Center for Epidemiological Study Depression Scale). The data were statistically analyzed with the : t- test or pairs t-test, Mann-Whitney U-test or pairs Wilcoxon -test, x2 - test or McNemar test, multiple regression and Pearson correlation coefficient. From the statistical analysis the results were: The appearance of psychological symptoms in Greek menopausal women is common. Although the appearance of depressive and anxiety symptoms is rather common , there is no increase in the incidence of major depressive disease. In the group of women, not receiving HRT, we found that the incidence of clinically significant anxiety disorder was increased. In Greece, the use of HRT at the menopause is more common in women who have grown up in civil than in rural area, who have a higher educational level and who have a more demanding profession. We found that the high educational level was correlated with a higher quality of life, irrespective of HRT. In the group of women receiving HRT, the high educational level was correlated with fewer anxiety and depressive symptoms. HRT was found to be highly effective in the relief of vasomotor symptoms of menopause. Our findings are in accordance with the findings of many other studies in the literature.

Το θέμα της ψυχικής κατάστασης των γυναικών στην εμμηνόπαυση αποτελεί ένα θέμα συχνά συζητούμενο και πολλές φορές διφορούμενο. Η εμφάνιση συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης αναφέρεται συχνά κατά την κρίσιμη αυτή μεταβατική περίοδο της γυναικείας ζωής. Η λήψη Ορμονικής Θεραπείας έχει αποδεδειγμένα θετική επίδραση ως προς την ανακούφιση από τις αγγειοκινητικές εκδηλώσεις της εμμηνόπαυσης. Η επίδραση όμως της ορμονοθεραπείας στις παραμέτρους της ψυχικής κατάστασης των γυναικών είναι ασαφής. Για την διερεύνηση της επίδρασης της Ορμονικής Θεραπείας στην ψυχική κατάσταση των Ελληνίδων γυναικών στην εμμηνόπαυση, παρακολουθήσαμε και μελετήσαμε ένα δείγμα 216 γυναικών. Οι γυναίκες αυτές ηλικίας 40 - 60 ετών, επελέγησαν τυχαία από τις προσερχόμενες προς εξέταση στο Ιατρείο Εμμηνόπαυσης της Α’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι γυναίκες κατανεμήθηκαν σε δύο ομάδες: η πρώτη ομάδα περιελάμβανε 100 γυναίκες που λάμβαναν Ορμονική Θεραπεία με οιστρογόνα και προγεστερόνη. Η δεύτερη ομάδα περιελάμβανε 116 γυναίκες που δεν λάμβαναν θεραπεία. Οι γυναίκες εκτιμήθηκαν σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους, με μεσοδιάστημα έξι μηνών ανάμεσα στις δύο συνεντεύξεις. Για την εκτίμηση χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο που περιείχε πέντε ενότητες: α. Δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των γυναικών β. Κλίμακα εμμηνόπαυσης Greene (The Greene Climacteric Scale) γ. Κλίμακα Ποιότητας ζωής στην εμμηνόπαυση (Τhe Hilditch menopause-specific quality of life scale) δ. Κλίμακα άγχους (Hamilton Anxiety Scale) ε. Κλίμακα κατάθλιψης (CES-D Scale). Για την εκτίμηση και στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκαν οι στατιστικές μέθοδοι: t - test , το κατά ζεύγη t-test, Mann-Whitney U-test , το κατά ζεύγη Wilcoxon test, x2 - test , το McNemar test, η πολλαπλή παλινδρόμηση (multiple regression) και τέλος οι συντελεστές συσχέτισης Pearson. Από την στατιστική ανάλυση διαπιστώθηκαν τα εξής: Η εμμηνόπαυση στις Ελληνίδες γυναίκες χαρακτηρίζεται από την συχνή εμφάνιση ψυχολογικών και σωματικών συμπτωμάτων που επηρεάζουν δυσμενώς την ψυχική τους κατάσταση. Παρά την σημαντική συχνότητα εμφάνισης ψυχολογικών και σωματικών συμπτωμάτων, με βάση τις αξιόπιστες και επιστημονικά αποδεκτές κλίμακες που χρησιμοποιήθηκαν δεν στοιχειοθετείται κλινικά σημαντική ψυχική νόσος, με εξαίρεση την ομάδα γυναικών που δεν λαμβάνει Ορμονική Θεραπεία, όπου διαπιστώνεται κλινικά σημαντική αγχώδης συνδρομή. Ορμονική Θεραπεία στην Ελλάδα λαμβάνουν κυρίως γυναίκες που έχουν μεγαλώσει σε αστικές περιοχές, που έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και επάγγελμα αυξημένης ευθύνης. Το υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, ανεξάρτητα από την λήψη ή μη ορμονοθεραπείας, σχετίζεται με καλύτερη ποιότητα ζωής στην εμμηνόπαυση. Στην ομάδα γυναικών που λαμβάνουν θεραπεία, το υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης συνδυάζεται με λιγότερα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Η λήψη Ορμονικής Θεραπείας Υποκατάστασης διαπιστώνεται να προσφέρει σημαντικό όφελος ως προς την ανακούφιση από τα αγγειοκινητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Τα ευρήματα αυτά είναι σύμφωνα με μεγάλο μέρος της διεθνούς βιβλιογραφίας