Βρυοφυτική χλωρίδα της Ελλάδας: φυτογεωγραφική και οικολογική έρευνα των βρυοφύτων στο υδάτινο σύστημα του ποταμού Άνω Αλιάκμονα (Δυτική Μακεδονία)

Abstract

The Thesis presents the results of a bryophyte study along the aquatic system of the Ano Aliakmonas River (Western Macedonia Division, west Northern Greece). A total of 101 bryophyte taxa are reported; 12 hepatics and 89 mosses, all new reports for the study area. Among them Brachythecium mildeanum (Schimp.) Schimp. ex Milde and Mnium lycopodioides Schwaegr. are new taxa for Greece. Also, 24 taxa are for the first time reported for the North-Central and Pindos floristical regions in Greece. The Chorological spectrum and Life Strategy Patterns of the collected taxa are presented. The inventory of the bryophyte flora in Greece, reported a total of ca 750 taxa for Greece (4 Anthocerotophyta, ca 155 Marchantiophyta, ca 590 Bryophyta); the taxa represent ca 39% of the number of bryophytes in Europe. Correspondingly, the data for the bryophyte flora of Northern Greece (where the study area is located), reported ca 547 taxa (2 hornworts, ca 105 liverworts, ca 440 mosses). Additionally, the (ecological) indicator values of the collected taxa were used to characterize the study area (Continentality, Temperature, Reaction, Light and Moisture indicator values). The distribution of the collected taxa known as substratum specialists was also reported (lime indicators, nutrient availability indicators - eutrophication indicators, bioindicators of water pollution and air quality, hemerophilous species). The niche position and niche breadth for the collected taxa were determined (ADE-4 and Outlying Mean Index analysis). Finally, an inventory on the data concerning conservation status and protection of bryophytes in Greece reported the related to bryophytes Legislation, the species included in the Red Data Book of European Bryophytes that are reported for Greece, and problems - threats for the taxa of the Thesis floristic catalog as well as for the study area.

Στη διατριβή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα βρυοφυτικής έρευνας στο υδρογραφικό δίκτυο του ποταμού Άνω Αλιάκμονα (Δυτική Μακεδονία). Καταγράφηκαν 101 βρυοφυτικά taxa (12 ηπατικά, 89 φυλλόβρυα), όλα νέες αναφορές για την περιοχή έρευνας. Μεταξύ αυτών δύο νέα taxa για την Ελλάδα τα: Brachythecium mildeanum (Schimp.) Schimp. ex Milde και Mnium lycopodioides Schwaegr., καθώς και 24 taxa νέες αναφορές για τις φυτογεωγραφικές περιοχές της Βόρειο-Κεντρικής Ελλάδας και της Πίνδου. Αναλύεται το χωρολογικό φάσμα και η κατανομή των στρατηγικών ζωής των ειδών. Παράλληλα συγκεντρώθηκε και καταγράφηκε η βρυοφυτική χλωρίδα της Ελλάδας, και ιδιαίτερα της Βόρειας Ελλάδας όπου ανήκει γεωγραφικά η περιοχή έρευνας του Άνω Αλιάκμονα. Καταγράφηκαν ca 750 taxa (4 κερασφόρα, ca 155 ηπατικά, ca 590 φυλλόβρυα) για την Ελλάδα (ca 39% βρυοφυτικών taxa της Ευρώπης). Αντίστοιχα για τη Βόρεια Ελλάδα καταγράφηκαν ca 550 taxa (2 κερασφόρα, ca 105 ηπατικά, ca 440 φυλλόβρυα). Τα taxa του χλωριδικού καταλόγου χρησιμοποιήθηκαν ως δείκτες για τον οικολογικό χαρακτηρισμό των θέσεων συλλογής, καθώς και της ευρύτερης περιοχής έρευνας (ως προς το βαθμό ηπειρωτικότητας, τις συνθήκες θερμοκρασίας, φωτός, υγρασίας, οξύτητας υποστρώματος). Καταγράφηκε η εξάπλωση στην περιοχή έρευνας ειδών δεικτών υποστρώματος (δεικτών ασβεστίου, διαθεσιμότητας θρεπτικών - ευτροφισμού, ρύπανσης και καθαρότητας των υδάτων, αέριας ρύπανσης και ανθρωπογενούς επίδρασης). Έγινε διερεύνηση των οικοθέσεων των ειδών του χλωριδικού καταλόγου (ADE-4, και τη μέθοδο Outlying Mean Index). Τέλος, καταγράφηκαν τα δεδομένα που αφορούν το καθεστώς προστασίας των βρυοφύτων της Ελλάδας, αλλά και ειδικότερα οι απειλές - προβλήματα για τα taxa του χλωριδικού καταλόγου καθώς και για συγκεκριμένα ενδιαιτήματα στην περιοχή έρευνας.