Οι λειτουργίες του Φραγκίσκου Λεονταρίτη: ανάλυση και συγκριτική μελέτη σε σχέση με τις εξάφωνες και οκτάφωνες λειτουργίες της περιόδου με έμφαση στους συνθέτες της βαυαρικής αυλής κατά την ηγεμονία του δούκα Αλβέρτου Ε’

Abstract

Με την έρευνα του Νικόλαου Παναγιωτάκη κατά τη δεκαετία του 1980 αναδύθηκαν πλέον πολυάριθμες λεπτομέρειες για τη ζωή του, έως τότε απλά καταχωρημένου σε κάποια λεξικά μουσικής Κρητικού συνθέτη του 16ου αιώνα, Φραγκίσκου Λεονταρίτη. Ο Λεονταρίτης, γεννημένος το αργότερο το 1520 και όντας μέλος στις χορωδίες του Αγίου Μάρκου της Βενετίας αλλά και της αυλής του Μονάχου, άφησε πίσω του ένα σχετικά μικρό σε ποσότητα, αν και όχι σε ποιότητα, διασωζόμενο έργο στον τομέα της θρησκευτικής μουσικής, ενώ μόλις 6 μαδριγάλια (4 σωζόμενα ολόκληρα) και 2 ναπολιτάνες στον τομέα της κοσμικής μουσικής. Οι 3 λειτουργίες του και οι τουλάχιστον 2 συλλογές μοτέτων του1 μαζί με ένα μεμονωμένο μοτέτο τυπωμένο από τον εκδοτικό οίκο του Girolamo Scotto το 15672 (συνολικά 48 μοτέτα, λαμβάνοντας υπόψη ως ενιαίες συνθέσεις τα μοτέτα με πολλά μέρη) αποτελούν μία συνθετική ποσότητα θρησκευτικών συνθέσεων αρκετών ελασσόνων, αλλά όχι απαραίτητα στερουμένων ενδιαφέροντος, συνθετών του 16ου αιώνα. Οι λειτουργίες του φαίνεται να είναι έργα του πρώτου μισού της δεκαετίας του 1560, οι δύο συλλογές μοτέτων του τυπώθηκαν το 1564 και το 1566 αντίστοιχα (εμπεριέχοντας κάποιες παλαιότερες συνθέσεις ακόμη και από το 1554), ενώ τα μαδριγάλια και οι ναπολιτάνες, (με εξαίρεση το μαδριγάλι Ditene, o Dei del cielo, που τυπώθηκε το 1561) τυπώθηκαν σε συλλογές των ετών 1566 και 1567. Τίθεται λοιπόν εύλογα το ερώτημα, γιατί σχεδόν όλα τα έργα του εμφανίζονται σε έντυπη μορφή, αφ’ ότου ο ίδιος έφτασε τουλάχιστον τα 40 του χρόνια. Eεδομένου ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η χρηματοδότηση των εκδόσεων γινόταν είτε από τους ίδιους τους συνθέτες, είτε μέσω χορηγιών από πάτρωνες των συνθετών, είναι πιθανό έργα του της περιόδου κατά την οποία βρισκόταν στη Βενετία, όντας πιο άγνωστος τότε συνθέτης, να μην τυπώθηκαν για οικονομικούς λόγους. Είναι επίσης πιθανό, ένας μεγάλος αριθμός των μοτέτων των δύο συλλογών να είχαν συντεθεί παλαιότερα και να συμπεριλήφθηκαν στις συλλογές όταν αυτές τυπώθηκαν κατά τη δεκαετία του 1560. Οπωσδήποτε τα μοτέτα της πρώτης του συλλογής Petrus oves domini pavit, Arsit amore phrigii sydonia και Huc deus adsit hymen3 ανήκουν στην παραπάνω περίπτωση καθώς το πρώτο συνετέθη για την ανάρρηση του Pietro Francesco Contarini στην πατριαρχία στις 7-10-