Κλινικοί δείκτες και χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ως προγνωστικοί παράγοντες για την εμφάνιση ψυχικής καταπόνησης σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα

Abstract

Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic, debilitating disease characterized by inflammation of joint tissues, persistent pain, functional disability, stiffness and fatigue. RA is one of the most wide spread of the rheumatic diseases with a prevalence of 0.5-1.0%. It is more common amongst females with a sex ratio of 3:1 and usually manifests between the ages of 40 and 60. The precise cause of RA is undetermined and the individual prognosis is unpredictable. Moreover, RA follows an unknown course of exacerbations and remissions. These aspects of the disease can have a significant impact on the daily life of the patients, since they have to deal with a potentially uncontrollable longterm condition that may affect almost all aspects of their physical, psychological and social functioning. Pain, physical disability and loss of valued activities can lead to a lack of perceived control and create feelings of anxiety and depression. Psychological distress in general, and especially depressive symptoms appear to be elevated in patients with RA. Although most patients seem to adjust well to apparent changes imposed by the disease and find an acceptable level of well being, a number of studies estimate that the prevalence of psychological distress in RA patients varies from 14 to 46%. Clinical measures such as disease activity, pain and physical disability have been related to anxiety and depression, but the nature of these relationships still remains unclear. Moreover, rheumatoid arthritis has a significant impact on patients’ quality of life. While join pain, deformity, and loss of function are clearly related to patients’ disability, it is less clear why do people with similar disease severity levels or activity limitations report differences in disability status and quality of life. It is evident that disability is a complex process and the study of psychological contributors to disease outcome could help us to improve our understanding with respect to individual differences in RA patients’ disability and quality of life. Although it is known that psychological distress is an independent predictor of health-related quality of life (HRQOL) in RA even after adjustment for severity of arthritis and physical disability, the role of personality traits in relation to HRQOL is less clear, partly because of difficulties with the definition of “personality”. Several personality variables and their complex interaction, however, seem to play a significant role in a disease process. The purpose of the preliminary study was to investigate the psychiatric manifestations, personality traits and ego mechanisms of defence possibly involved in the onset, course and prognosis of RA in Greek patients. In the basic study we aimed to test the specific hypothesis that, in arthritis patients, personality variables, namely defensive styles, hostility and sense of coherence, are independent correlates of psychological distress. We also tested whether these personality variables act as mediators or moderators in the disablement process model either alone or in conjunction with other disease-related variables, which are associated with physical health-related quality of life. Twenty-two unselected RA outpatients with illness duration less than one year consecutively participated in the preliminary study. In the cross-sectional study 168 out of the 214 eligible patients agreed to participate in the study (response rate: 78.5%). Clinical and self-report data were collected with the following eight self-report instruments: 1. The General Health Questionnaire-28 (GHQ-28) 2. Τhe Symptom Check List-90 Revised (SCL-90-R) 3. The Defence Style Questionnaire (DSQ) 4. The Life Style Index (LSI) 5. The Inventory of Interpersonal Problems (IIP-40) 6. The Zuckerman-Kuhlman Personality Questionnaire (ZKPQ) 7. The Sense of Coherence (SOC) 8. The Hostility and Direction of Hostility Questionnaire (HDHQ) 9.

Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (RA) είναι μια χρόνια συστηματική νόσος, που προσβάλλει κυρίως τον αρθρικό υμένα, με αποτέλεσμα βλάβη των αρθρώσεων και των οστών. Η νόσος, αν μείνει αθεράπευτη, έχει σοβαρότατες επιπλοκές, όχι μόνο από το σκελετικό αλλά και από άλλα όργανα και συστήματα. Η ΡΑ εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες, σε αναλογία 3:1, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας κυμαίνεται από 40-60 ετών. Η αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη, υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιος λοιμώδης παράγοντας, σε ένα γενετικά προδιαθετημένο άτομο που φέρει το "ρευματοειδή επίτοπο" είναι υπεύθυνος για την έναρξη της νόσου. Οι ασθενείς παραπονούνται για πρωινή δυσκαμψία και οίδημα των χεριών. Άλλες φορές η νόσος συνοδεύεται από συστηματικά ενοχλήματα, όπως μυϊκή αδυναμία, πόνο, καταβολή, δυσκαμψία, δεκατική πυρετική κίνηση και απώλεια βάρους. Η κλινική πορεία της νόσου ποικίλλει. Συνήθως χαρακτηρίζεται από συνεχιζόμενες εξάρσεις και υφέσεις στο 70% των περιπτώσεων και σε ένα μικρό ποσοστό η νόσος είναι πολύ σοβαρή με εξωαρθρικές εκδηλώσεις, συστηματική αγγειίτιδα, σχεδόν συνεχή έξαρση και ανθεκτικότητα στις θεραπευτικές παρεμβάσεις. Η εμπειρία μιας μακροχρόνιας και απρόβλεπτης ασθένειας, όπως η ΡΑ, έχει σημαντικές συνέπειες στην καθημερινή ζωή των ασθενών, καθώς μπορεί να επηρεάσει όλες τις πτυχές της σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής τους λειτουργικότητας. Ο πόνος, η σωματική ανικανότητα και η απώλεια αγαπημένων δραστηριοτήτων μπορεί να οδηγήσει στην αίσθηση απώλειας του ελέγχου και εν συνεχεία στην εμφάνιση άγχους και κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, η συχνότητα της κατάθλιψης εμφανίζεται αυξημένη στους ασθενείς με ΡΑ. Ενώ η πλειοψηφία των ασθενών δείχνει να προσαρμόζεται καλά στις νέες συνθήκες που επιβάλλει η νόσος, ένας αριθμός μελετών εκτιμά ότι η συχνότητα της ψυχικής καταπόνησης στους ασθενείς με ΡΑ κυμαίνεται από 14% έως 46%. Παρόλο που η συσχέτιση μεταξύ της κατάθλιψης, του πόνου και της λειτουργικής ανικανότητας είναι αναμφίβολη, η αιτιολογική κατεύθυνση μεταξύ αυτών των παραγόντων δεν είναι εύκολο να επιβεβαιωθεί. Ένας σημαντικός αριθμός ερευνών έχει ασχοληθεί με το διαφορετικό ρυθμό της σωματικής έκπτωσης των ασθενών μελετώντας τους κλινικούς, κοινωνικο-δημογραφικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, οι οποίοι επιδρούν μακροπρόθεσμα. Ειδικότερα, οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι κλινικοί παράγοντες όπως η δραστηριότητα της νόσου, η ευαισθησία των αρθρώσεων και ο πόνος αποτελούν προγνωστικούς παράγοντες της σωματικής δυσλειτουργίας. Αρκετές από τις έρευνες οι οποίες είτε μελέτησαν πρόσφατη, είτε μακροχρόνια διάρκεια νόσου προκύπτει ότι σημαντικός προάγγελος της μελλοντικής ανικανότητας ήταν η αρχική λειτουργική ανικανότητα. Η μελέτη της συμβολής των ψυχοκοινωνικών παραγόντων στη διαδικασία ανάπτυξης της αναπηρίας θα βοηθήσει στην κατανόηση αυτής της πολύπλοκης διεργασίας, η οποία επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών με ΡΑ. Παρόλο που είναι γνωστό ότι η ψυχική καταπόνηση αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα της σχετικής με τη σωματική υγεία Ποιότητας Ζωής των ασθενών (HRQOL) με ΡΑ, ο ρόλος των χαρακτηριστικών προσωπικότητας στην Ποιότητα Ζωής είναι λιγότερο ξεκάθαρος. Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και η σύνθετη αλληλεπίδραση αυτών, φαίνεται ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία ανάπτυξης της αναπηρίας.