Ολοκληρωμένη μεθοδολογία και πληροφοριακό σύστημα υποστήριξης ομαδικών αποφάσεων ταξινόμησης με την χρήση πολυκριτηριακής ανάλυσης: Εφαρμογή στον Τραπεζικό Τομέα

Abstract

Utilization of multicriteria analysis in group decision support has been extended during the last decade, despite the inherent complexity of the field. However, the majority of methodologies focus on choice and ranking problems, while there is no methodology available for classification ones. In addition to methodological lack in theoretical level, there also exists lack in the application domain, especially regarding the design and development of appropriate Group Decision Support Systems (GDSS) for classification problems. Considering the above, as well as relevant needs in the financial domain, the present dissertation focuses on covering both the theoretical and the application lack. More specifically, its research domain lies within the field of small collaborative group decision making for multicriteria classification problems in predefined non ordered categories. In details, NeXClass multicriteria methodology is presented, which is a novel approach and supports classification problems for predefined non ordered categories by a single decision maker. The methodology introduces the definition of categories according to their limits, which is considered as entrance threshold, and the fuzzy inclusion degree, on which classification is based. NeXClass is extended in group setting and the novel methodology NeXClass-G is introduced, which supports classification problems for predefined non ordered categories by a group of decision makers. In NeXClass-G aggregation of individual preferences is executed at the parameter level, which is used as input set for NeXClass. For the aggregation of preferences an operator based on Social Judgment Scheme is introduced, in order to maximize consent. Moreover, for group acceptance on parameters aggregation of opinions is introduced based on WOWA operator with appropriate weight definition, in order to express the majority concept. Satisfaction and acceptance level are calculated by definition of consent indices. Finally, the prototype Group Decision Support Systems (GDSS) NeXClass-GDSS is presented, which supports group decisions in multicriteria classification problems for predefined non ordered categories. Both methodologies (for single decision maker and group), as well as the GDSS have been applied in real world classification problems in banking domain and evaluated. Findings provide strong evidence that methodologies as well as GDSS sufficiently cover the needs and contribute in a positive and prototype way in the field of multicriteria analysis and group decisions in alignment with dissertations' research goals.

Η υιοθέτηση πολυκριτηριακής ανάλυσης για την υποστήριξη ομαδικών αποφάσεων είναι εκτεταμένη, ωστόσο η πλειονότητα των μεθοδολογιών εστιάζει σε προβλήματα επιλογής και ιεράρχησης, ενώ δεν υφίσταται πολυκριτηριακή μεθοδολογία για προβλήματα ταξινόμησης. Παράλληλα, παρατηρείται κενό και στον τομέα ανάπτυξης και εφαρμογής κατάλληλων Συστημάτων Υποστήριξης Ομαδικών Αποφάσεων (ΣΥΟΑ) για προβλήματα ταξινόμησης. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καθώς και τις σχετικές ανάγκες στον εν γένει χρηματοοικονομικό τομέα, η παρούσα διατριβή διαπραγματεύεται την συνεργατική λήψη αποφάσεων από ολιγομελή ομάδα αποφασιζόντων για το υποσύνολο των πολυκριτηριακών προβλημάτων τα οποία αναφέρονται στην προβληματική της ταξινόμησης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η πρωτότυπη πολυκριτηριακή μεθοδολογία NeXClass, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα ταξινόμησης σε προκαθορισμένες μη-διατεταγμένες κατηγορίες από ένα αποφασίζοντα. Η μεθοδολογία εισάγει τον καθορισμό των κατηγοριών με βάση το όριό τους, το οποίο ορίζεται ως κατώφλι εισόδου, και τον ασαφή βαθμό ένταξης, με βάση τον οποίο πραγματοποιείται η ταξινόμηση. Η μεθοδολογία NeXClass επεκτείνεται σε περιβάλλον ομάδας και παρουσιάζεται η πρωτότυπη πολυκριτηριακή μεθοδολογία NeXClass-G η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα ταξινόμησης σε μη-διατεταγμένες κατηγορίες σε περιβάλλον ομάδας. Στην NeXClass-G η σύνθεση των ατομικών προτιμήσεων εκτελείται στο σύνολο των αρχικών παραμέτρων, οι οποίες στην συνέχεια χρησιμοποιούνται ως σύνολο εισόδου για την NeXClass. Για την σύνθεση των τιμών των παραμέτρων εισάγεται τελεστής σύνθεσης ο οποίος βασίζεται στην Θεωρία Συλλογικής Κρίσης με κατάλληλη τροποποίηση ώστε να μεγιστοποιεί την συναίνεση. Επιπλέον, για σημεία στα οποία απαιτείται η αποδοχή της ομάδας ως προς κάποια παράμετρο εισάγεται σύνθεση των απόψεων με την βοήθεια του τελεστή WOWA, με κατάλληλο καθορισμό των βαρών ώστε να εκφράζουν την προσέγγιση της πλειοψηφίας. Το επίπεδο ικανοποίησης και αποδοχής υπολογίζεται με τον ορισμό και μέτρηση σχετικών δεικτών συναίνεσης. Τέλος, παρουσιάζεται το πρωτότυπο πληροφοριακό Σύστημα Υποστήριξης Ομαδικών Αποφάσεων NeXClass-GDSS, το οποίο υποστηρίζει την λήψη αποφάσεων από ομάδες σε προβλήματα ταξινόμησης για προκαθορισμένες μη-διατεταγμένες κατηγορίες. Οι μεθοδολογίες (ατομική και ομαδική) και το ΣΥΟΑ εφαρμόζονται σε πραγματικά προβλήματα ταξινόμησης στον τραπεζικό τομέα και αξιολογούνται σχετικά. Από τα ευρήματα προκύπτει ότι τόσο οι προτεινόμενες μεθοδολογίες όσο και το ΣΥΟΑ καλύπτουν επαρκώς το μεθοδολογικό κενό και συμβάλλουν με θετικό και πρωτότυπο τρόπο στα πεδία της πολυκριτηριακής ανάλυσης και των ομαδικών αποφάσεων εκπληρώνοντας πλήρως τους ερευνητικούς στόχους της διατριβής.