Αξιολόγηση βιωσιμότητας ειδικών τουριστικών προϊόντων: η περίπτωση της Λέσβου

Abstract

In recent years, the question of the contribution of special and alternative forms of tourism in the sustainable development of destinations has emerge as a crucial theme in the international literature. On the one hand, the model of mass tourism is questioned and, on the other hand, the emergence of special forms of tourism is proposed as an alternative developmental prospect, not only for the ‘classic’ 3S destinations, but also for the ‘new’ ones that have different tourist attractions. In order to be considered that a tourism form contributes to the sustainable development of a destination, it is essential that it is efficient and profitable. Therefore, an analytical tool, which helps in the planning of local tourist policy and in decision-making is necesary. This happens, on the one hand, through the determination of the performance of tourist products and, on the other, through the assessment of their impacts on the destinations. In this thesis, a methodology for the measurement and evaluation of the performance of tourist products in a destination in proposed. The application of this methodology is presented through the analysis of a case study in which various tourist products are compared with mass tourism as far as their performance is concerned and their differences from mass tourist products as well as the factors that influence their performance are determined. The case study concerns the island of Lesvos and the products of mass 3S tourism, conference tourism, religious tourism and birdwatching.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται συχνά λόγος στη διεθνή βιβλιογραφία για τις ειδικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού (Ε.Ε.Μ.Τ.) και για την συμβολή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη των προορισμών υποδοχής τουριστών. Έτσι, από την μία πλευρά υπάρχει η συνεχώς διευρυνόμενη αμφισβήτηση σχετικά με τη συμβολή του μαζικού τουρισμού παραλίας στη βιώσιμη ανάπτυξη των παράκτιων και νησιωτικών προορισμών και από την άλλη πλευρά υπάρχει η ανάδυση των Ε.Ε.Μ.Τ. ως εναλλακτική αναπτυξιακή προοπτική, τόσο για τους «κλασσικούς» προορισμούς των 3S, όσο και για «νέους» που έχουν διαφορετικά τουριστικά θέλγητρα. Κρίσιμο λοιπόν θεωρείται το ερώτημα της συνεισφοράς των νέων αυτών μορφών στην τοπική βιώσιμη ανάπτυξη. Για να θεωρηθεί ότι μία μορφή τουρισμού συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη ενός προορισμού, είναι απαραίτητο αυτή η μορφή να είναι αποδοτική. Προκειμένου να αξιολογηθεί η βιωσιμότητα των τουριστικών προϊόντων απαραίτητο είναι ένα εργαλείο ανάλυσης, το οποίο βοηθάει στο σχεδιασμό της τοπικής τουριστικής πολιτικής και στη λήψη αποφάσεων. Αυτό γίνεται μέσα από τον προσδιορισμό αφενός της απόδοση των μορφών αυτών και αφετέρου των επιπτώσεων που αυτές έχουν στον προορισμό που τις φιλοξενεί. Στην παρούσα διατριβή προτείνεται μια μεθοδολογία μέτρησης και αξιολόγησης των αποδόσεων των διαφορετικών τουριστικών προϊόντων στους προορισμούς. Η εφαρμογή της μεθοδολογίας αυτής γίνεται μέσα από την ανάλυση μίας περίπτωσης μελέτης στην οποία συγκρίνονται ως προς την απόδοσή τους διαφορετικά ειδικά τουριστικά προϊόντα με τον μαζικό τουρισμό παραλίας, προσδιορίζονται οι διαφορές τους και οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση των τουριστικών προϊόντων. Η περίπτωση μελέτης αφορά στο νησί της Λέσβου και τα προϊόντα του μαζικού τουρισμού παραλίας, του συνεδριακού τουρισμού, του προσκυνηματικού τουρισμού και του τουρισμού παρατήρησης πουλιών.