Επίδραση των συρόμενων αλιευτικών εργαλείων στην μακροπανίδα του βενθικού διαχωριστικού στρώματος

Abstract

The use of bottom fishing gears in the fishing grounds of the continental shelf and upper margin, where most fishing activities are concentrated, can cause long-term and large-scale perturbations to the marine ecosystem and alter the composition and the biogeochemical processes of the surface sediments, patterns of biodiversity, functioning and productivity of both benthic and pelagic systems. The aim of this study was to investigate the benthic boundary layer macrofauna in the continental shelf of Heraklion Bay (Crete, Greece) as well as bottom fishing gear effects on this particular macrofauna. Sampling of these often highly mobile animals, which live on or very close to the sediment-water interface -where the passage of bottom fishing gears takes place- is not easy. Even the combined use of all the classical types of sampling gears gives no adequate assessment of the composition of the benthic boundary layer macrofauna of soft bottoms. A new sampling device has been constructed (Towed Trawl Simulator Sledge version 2, TTSS2) to simulate the disturbance of the seabed caused by the passage of otter trawl groundropes over the sediment surface. The device has been used both to simulate the event and to collect simultaneously the small macrofaunal organisms found in the plume of the sediments thus disturbed. A welldefined and distinct fauna (mainly Crustacea), which was found in the plume of resuspended sediment behind the groundrope, consists of small-sized epibenthic and hyperbenthic animals (<20 mm) as well as meso- and macro-zooplanktonic organisms (>0.5 mm). Most of these organisms also perform, with varying amplitude, intensity and regularity, seasonal or daily vertical migrations above the seabed. Despite the fact that the benthic boundary layer macrofauna collected by the TTSS2 remains intact, the exposure and stress of these organisms may increase their vulnerability to predators. 209

Η χρήση συρόµενων επί του βυθού αλιευτικών εργαλείων στα αλιευτικά πεδία της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας και ανώτερης κατωφέρειας, όπου κυρίως συγκεντρώνεται η αλιευτική δραστηριότητα, προκαλεί χρόνιες και µεγάλης κλίµακας διαταραχές στο θαλάσσιο οικοσύστηµα που µπορεί να έχουν επιπτώσεις στη σύσταση και τις βιογεωχηµικές διεργασίες των επιφανειακών ιζηµάτων, καθώς και στη βιοποικιλότητα, τη λειτουργία και την παραγωγικότητα του βενθικού και πελαγικού συστήµατος. Στόχος αυτής της µελέτης ήταν η διερεύνηση της ποιοτικής και ποσοτικής σύνθεσης της µακροπανίδας του βενθικού διαχωριστικού στρώµατος της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας του Κόλπου του Ηρακλείου και παράλληλα η εκτίµηση της επίδρασης συρόµενων αλιευτικών εργαλείων βυθού στην συγκεκριµένη πανίδα. Οι οργανισµοί αυτοί βρίσκονται πάνω ή πολύ κοντά στη διαχωριστική επιφάνεια νερού-ιζήµατος που κατά κύριο λόγο διαταράσσεται εξαιτίας της δράσης συρόµενων αλιευτικών εργαλείων. H συνδυασµένη εφαρµογή δειγµατοληπτικών µεθόδων κλασσικού τύπου δεν επιτρέπει την επαρκή εκτίµηση της ποιοτικής και ποσοτικής σύστασης της µακροπανίδας του βενθικού διαχωριστικού στρώµατος και εποµένως την µελέτη της επίδρασης της αλιευτικής δραστηριότητας στη ζώνη αυτή. Για τους παραπάνω λόγους αναπτύχθηκε ένας νέος δειγµατολήπτης τύπου ελκήθρου (TTSS2), ο οποίος έχει τη δυνατότητα προσοµοίωσης της ανατάραξης του ιζήµατος που προκαλείται από το κατώτερο πρόσθιο τµήµα του διχτυού της τράτας, γνωστό και ως «γραντί µολυβιού», και ταυτόχρονης συλλογής των οργανισµών που διαταράσσονται και βρίσκονται εκτεθειµένοι στο αιωρούµενο ίζηµα. Οι οργανισµοί που συλλέγονται µε το TTSS2 (κυρίως Καρκινοειδή) είναι µικρού µεγέθους επιβενθικοί και υπερβενθικοί οργανισµοί (<20 mm) καθώς επίσης µεσο- και µακρο- ζωοπλαγκτονικοί οργανισµοί (>0.5 mm), τα περισσότερα είδη των οποίων εκτελούν νυχθηµερινές ή εποχικές µετακινήσεις διαφορετικής έκτασης, έντασης και συχνότητας. Παρά το γεγονός ότι η µακροπανίδα του βενθικού διαχωριστικού στρώµατος που συλλέγεται µε τη χρήση του TTSS2 βρίσκεται σε σχετικά ακέραιη κατάσταση, η έκθεση και ο εκτοπισµός τους που προκαλείται προσωρινά από την ανατάραξη τους από το