Πολιτικές πρόσβασης και διάθεσης του ψηφιακού περιεχομένου βιβλιοθηκών

Abstract

In this Ph.D. thesis, the access and availability policies (policies from now on) of libraries’ digital content are examined in relation to specific factors, which according to bibliography, affect them. The factors refer to acquisition method, intellectual property, content type, digital content creation type and library type. The intellectual property and policies relation is examined in different countries worldwide. The electronic theses and dissertations, is the case study selected for analyzing the relation of policies and content type. Alternative access policies for such content are proposed. The national and academic libraries worldwide, is the core for the policies and library type’s relation analysis. The questionnaire, the personal observation and the study of the relevant literature are the methods used for collecting the research data. Generalized rules in relation to the factors are extracted for the libraries’ followed policy practices. The absence of an appropriate model for national and academic libraries’ digital content is ascertained. Two flexible access and reproduction policy models for national and academic libraries’ digital content are proposed. The models contain simplified policy rules, resulted from libraries’ common policy practices, supplemented by alternative policy proposals. Each model results in a decision tree, which proposes alterative and flexible access and reproduction policy routes according to the factors, digital content creation type, acquisition method and intellectual property that apply on each case. The proposing policy models and the decision trees that result in, hope to be helpful in resolving the policy problem. Additionally, they may constitute useful tools (guides) in forming the policies and managing the national and academic libraries’ digital information (content

Στη διδακτορική διατριβή, εξετάζονται οι πολιτικές πρόσβασης και διάθεσης (στο εξής βλ. πολιτικές) του ψηφιακού περιεχομένου βιβλιοθηκών, σε σχέση με συγκεκριμένους παράγοντες, που, όπως έχει επισημανθεί στη διεθνή βιβλιογραφία, τις επηρεάζουν. Οι παράγοντες, αφορούν, στη μέθοδο πρόσκτησης, στην πνευματική ιδιοκτησία, στον τύπο περιεχομένου, στον τύπο προέλευσης ψηφιακού περιεχομένου και στον τύπο βιβλιοθήκης. Εξετάζεται η σχέση πνευματικής ιδιοκτησίας και πολιτικών σε διάφορες χώρες παγκόσμια. Οι ηλεκτρονικές μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, είναι η μελέτη περίπτωσης που επιλέγεται για την ανάλυση της σχέσης πολιτικών και τύπου περιεχομένου. Προτείνονται εναλλακτικές πολιτικές πρόσβασης για τέτοιου είδους περιεχόμενο. Οι εθνικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες παγκόσμια, αποτελούν το σημείο αναφοράς για την ανάλυση της σχέσης πολιτικών και τύπου βιβλιοθήκης. Το ερωτηματολόγιο, η προσωπική παρατήρηση και μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας, είναι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή των στοιχείων της έρευνας. Εξάγονται κάποιοι γενικευμένοι κανόνες αναφορικά με τις ακολουθούμενες πρακτικές των βιβλιοθηκών στο θέμα των πολιτικών και σε συνάρτηση με τους παράγοντες. Διαπιστώνεται η απουσία ενός ενδεδειγμένου μοντέλου πολιτικών για το ψηφιακό περιεχόμενου των εθνικών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Προτείνονται δύο ευέλικτα μοντέλα πολιτικών πρόσβασης και αναπαραγωγής για το ψηφιακό περιεχόμενο των εθνικών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών αντίστοιχα. Τα μοντέλα, περιέχουν απλοποιημένους κανόνες πολιτικών, που προκύπτουν από τις κοινές πρακτικές των βιβλιοθηκών, οι οποίοι συμπληρώνονται από εναλλακτικές πολιτικές προτάσεις. Το κάθε μοντέλο, καταλήγει σε ένα δέντρο αποφάσεων, το οποίο προτείνει εναλλακτικούς και ευέλικτους δρόμους πολιτικών πρόσβασης και αναπαραγωγής ανάλογα με τους παράγοντες, τύπο προέλευσης ψηφιακού περιεχομένου, μέθοδο πρόσκτησης και πνευματική ιδιοκτησία, που ισχύουν σε κάθε περίπτωση. Τα προτεινόμενα μοντέλα και τα δέντρα αποφάσεων στα οποία καταλήγουν, φιλοδοξούν να συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος των πολιτικών. Επίσης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία (οδηγούς) για τη χάραξη πολιτικών και τη διαχείριση της ψηφιακής πληροφορίας (ψηφιακού περιεχομένου) των εθνικών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Από την περίληψη θα ληφθούν υπ’ όψη μόνο οι πρώτοι 2500 χαρακτήρες μαζί με τα κενά (~450 λέξεις). Η περίληψη πρέπει να περιλαμβάνει τον στόχο, τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα - συμπεράσματα της διατριβής.