Πολιτικές διατήρησης και προληπτικής συντήρησης βιβλιακού και αρχειακού υλικού

Abstract

This thesis deals with the preservation of the library and archival collections held byGreek libraries and archives. It examines the application of both remedial and preventiveconservation actions and their management through preservation policies. Its aims toprovide a comprehensive documentation of the institutions’ preservation status and theirsupport to preservation actions and to explore the sustainability of these actions and theirfuture development as an integral part of the institutions’ operation, as well as theattitudes and perceptions regarding preservation issues, in order to determine whether amore robust organization of preservation at a regional or national level, is applicable andfeasible.A nationwide research by survey, regarding the preservation status of thecollections of Greek libraries and Archives, was conducted. The survey seeks, to understandand make the institutions’ current preservation actions, policies and overall approachtowards preservation, more transparent. It also charts the current facilities and humanresources available for the realisation of both conservation and preservation activities.The survey consists of two stages, a pilot survey and a main survey. Questionnaireswere used for both surveys. Moreover, semi structured interviews were conducted for aselected number of institutions’ and organizations’ representatives. The main survey’ssample is the Public and Municipal libraries (P.L., M.L.), the Academic Libraries and theGeneral State Archives (G.S.A.). The findings of the research showed that the preservationof library and archival collections in Greece is not performed in a sufficient and sustainablemanner. The deficiencies in preservation actions and planning processes are mainlyattributed to the shortage of resources and guidance. However, preservation actionscurrently undertaken by the institutions along with available trained personnel could play arole of triggering, further development and deepening of preservation in Greek Librariesand Archives.Finally, the research led to the development of a self‐assessment tool, which canhelp institutions focus their activities and functions by assisting them in formulating apreservation policy and roadmaping their actions. Because the tool is based on theinstitutions’ actual needs and status and the survey’s sound results, it’s realism andapplicability is an advantage for adoption.

Η διατριβή αυτή πραγματεύεται το ζήτημα της διατήρησης των συλλογών των βιβλιοθηκώνκαι αρχείων της χώρας, εξετάζοντας την οργάνωση, τη διαχείριση και την εφαρμογήδράσεων προληπτικής και επεμβατικής συντήρησης, στο πλαίσιο λειτουργίας τους. Ηχαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης έχει ως στόχο να εξετάσει την αειφορία τωνδράσεων αυτών, το πλαίσιο στο οποίο διεξάγονται και τις δυνατότητες διαρκούς ανάπτυξηςτης διατήρησης ως βασικής δράσης των φορέων αυτών. Έτσι, αποτιμάται η οργάνωση και ηπροώθηση της διατήρησης των συλλογών εντός των φορέων, αλλά και σε εθνικό επίπεδο,καθώς και η επίδραση της δομής και της λειτουργίας των φορέων στην εφαρμογή δράσεωνδιατήρησης στις συλλογές τους.Η έρευνα πραγματοποιήθηκε καταρχήν σε ένα πιλοτικό στάδιο, μέσωερωτηματολογίου. Στη συνέχεια ακολούθησε η κυρίως έρευνα, μέσω ερωτηματολογίου καισυνεντεύξεων. Το δείγμα της κυρίως έρευνας περιλαμβάνει βιβλιοθήκες και αρχεία τηςχώρας και συγκεκριμένα τέσσερις ομάδες βιβλιοθηκών (δημόσιες, δημοτικές, ακαδημαϊκέςκαι βιβλιοθήκες τραπεζών) και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Η έρευνα οδήγησε στηνανάπτυξη ενός πρωτότυπου εργαλείου αυτο-αξιολόγησης των φορέων της χώρας, πουστοχεύει να τους ευαισθητοποιήσει και να τους βοηθήσει να οργανώσουν τις δράσειςδιατήρησης των συλλογών τους εφαρμόζοντας πολιτικές διατήρησης.Η διατριβή καταλήγει στο ότι η διατήρηση των συλλογών των βιβλιοθηκών και τωναρχείων της χώρας δεν είναι διασφαλισμένη από σθεναρές δομές και οργάνωση, τέτοιαώστε να επιτρέπει την αειφορία των δράσεων που εντάσσονται σε αυτήν. Η έλλειψησχεδιασμού και ανάπτυξης τέτοιων δράσεων, οφείλεται κυρίως στην υφιστάμενη ελλιπήυποστήριξη των φορέων σε πόρους και, σε εθνικό επίπεδο, σε κατευθύνσεις μέσω παροχήςτεχνογνωσίας, προτύπων και οδηγιών. Παρόλα αυτά, οι δράσεις συντήρησης πουεφαρμόζονται σε μεγάλο αριθμό φορέων, αλλά και η απασχόληση εκπαιδευμένων καικαταρτισμένων υπαλλήλων σε θέματα διατήρησης που επηρεάζει την οργάνωση και τηνεφαρμογή δράσεων διατήρησης, είναι παράγοντες που μπορούν να αποτελέσουν τη βάσηκαι το έναυσμα για την πιο βιώσιμη ανάπτυξη δράσεων διατήρησης στους φορείς. Τοεργαλείο αυτό-αξιολόγησης έχει τη δυναμική να συνεισφέρει στη δια βίου μάθηση τωνυπαλλήλων σε θέματα εφαρμογής πολιτικών διατήρησης, προκειμένου να ανατραπεί τομικρό ποσοστό φορέων που απασχολούν καταρτισμένο ή/και εκπαιδευμένο προσωπικό.