Προβληματική της παροιμίας στη μετάφραση: η χρήση της στη νέα ελληνική και η ηλεκτρονική επεξεργασία της

Abstract

Proverbs are an inexhaustible source of linguistic and cultural interest. They are numerous in Modern Greek and they have different forms. Variants exist at different levels (orthographical, morphological, semantic etc). Nevertheless, due to the procedure of deproverbalization, proverbs are not always used in their original form. In this study, we examine the changes that occur. Research becomes also very intererting in the domain of automatic treatment of natural languages. Typographic and anorphological analysis is necessary for complete representation of proverbial variants and changed forms of proverbs. The mathematical model of finite-state automata permits the precise pre representation of proverbs. Proverbs provide an interesting look into Lodern Greek and French. As regards translation, proverbs have a cultural load which we must take under consideration in the translating procedure. The translater must not exclude the foreign cultural elements but, on the contrary, accept and incorporate them in the target language text.

Οι παροιμίες χρησιμοποιούνται σε σημαντικό βαθμό στο γραπτό λόγο ως "σημασιολογικοί καταλύτες". Ο αριθμός τους είναι μεγάλος και οι μορφές στις οποίες εμφανίζονται, ποικίλες. Η έρευνα, όσον αφορά τις παροιμίες, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο χώρο της αυτόματης επεξεργασίας. Για την πλήρη ανάλυσή τους απαιτείται εμβριθής τυπογραφική και μορφολογική ανάλυση. Η εφαρμογή του μαθηματικού μοντέλου διαδικασιών αυτοματισμού πεπερασμένων καταστάσεων επιτρέπει τη λεπτομερή αναπαράσταση των παροιμιακών παραλλαγών καθώς και την επεξεργασία "εν δυνάμει" παραλλαγών, κομμένων, κολοβωμένων καθώς επίσης και μεταπλασμένων παροιμιακών μορφών. Όσον αφορά τη μετάφραση της παροιμίας, είναι απαραίτητο να προσδίδουμε την πρέπουσα σημασία στο πολιτισμικό της φορτίο. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον κόσμο οι φυσικοί ομιλητές της γλώσσας πηγής διαφέρει από εκείνον της γλώσσας στόχου. Ο μεταφραστής οφείλει να λαμβάνει υπόψη του τη διαφορετικότητα και να ωθεί το δέκτη στην αποδοχή του ξένου στοιχείου στο δικό του γλωσσικό και πολιτισμικό περιβάλλον μέσα από την πιστή στο σημαίνοντα μετάφραση.