Δομή και λειτουργία οικολογικών συστημάτων: μια μεθοδολογική ανασυγκρότηση

Abstract

Ecosystem ecology or Systems ecology (a more proper name), was developed as a specific field in the interior of the ecological science and flourished during 50’ and 60’. However, it declined at the end of seventies and was replaced by another ecological paradigm, namely evolutionary population ecology. In the introduction of this dissertation, we attempt to narrate how the field of Ecosystem Studies was generated and further developed. The reasons for its declination are also described. Narrating the field history introduces the reader to the study object. The latter refers to the recent endeavor of system ecologists like Bernard Patten, Brian Fath etc, to reconstruct the old and weakened ecosystem paradigm and to put it on the fore. Their endeavour includes the construction of a novel ecosystem theory, namely ecological network theory. It also involves methodological novelties that are called network analysis. The basic question posed follows from the above. We’ll seek for whether the reconstruction process of the old ecosystem paradigm is going to succeed or not. The proceeding method for this research is configured in the second chapter where we discuss what science is. We support that the science of ecology like every science performs interior dynamics which however are intermingled with the societal dynamics. Within this epistemological framework, our fundamental research hypothesis is defined as follows: the field of Ecosystem Studies would recapture its strength if Patten and coworkers achieve to overcome the problems interior to the old field and converge ideologically with the dominant social ideas. These latter are identified as post-modernism. baroque worldview.

Η οικοσυστημική οικολογία ή οικολογία συστημάτων όπως συνήθως λέγεται, αναπτύχθηκε ως ένα ειδικό πεδίο στο εσωτερικό της επιστήμης της οικολογίας και παρουσίασε ιδιαίτερη άνθηση τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Τη δεκαετία όμως του ’70 γνώρισε την παρακμή και αντικαταστάθηκε από ένα άλλο οικολογικό παράδειγμα, την εξελικτική πληθυσμιακή οικολογία. Στην εισαγωγή αυτής της διατριβής εξιστορείται με συνοπτικό τρόπο η συγκρότηση και ανάπτυξη του εν λόγω πεδίου και περιγράφονται οι λόγοι που αποδυνάμωσαν την επιρροή του. Η εξιστόρηση που επιχειρείται μας εισάγει χρονικά στο αντικείμενο μελέτης. Η διατριβή αναφέρεται στην προσπάθεια που κάνουν τις τελευταίες δεκαετίες συστημικοί οικολόγοι όπως είναι ο Bernard Patten, ο Brian Fath κ.α. να ανασκευάσουν το παλαιό και ξεπεσμένο συστημικό παράδειγμα και να το ξαναφέρουν στο προσκήνιο. Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει τη διατύπωση μιας νέας οικολογικής θεωρίας, συστημικού και πάλι περιεχομένου, της οικολογικής θεωρίας των δικτύων. Περιλαμβάνει ακόμη μεθοδολογικές καινοτομίες που έχουν να κάνουν με αυτό που σήμερα αποκαλείται δικτυακή ανάλυση. Από τα παραπάνω προκύπτει το βασικό ερευνητικό ερώτημα της διατριβής. Θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε το αν η διαδικασία ανασκευής του παλαιού παραδείγματος που επιχειρείται μέσω της οικολογικής θεωρίας των δικτύων θα επιτύχει το στόχο της ή όχι. Ο τρόπος δε που επιχειρούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό προσδιορίζεται από την άποψη που έχουμε για το επιστημονικό φαινόμενο, την οποία και σκιαγραφούμε στο δεύτερο κεφάλαιο. Σε γενικές γραμμές εκεί υποστηρίζουμε ότι η επιστήμη της οικολογίας όπως και κάθε επιστήμη παρουσιάζει μια εσωτερικά οργανωμένη δυναμική που είναι όμως σχετικά αυτόνομη ως προς τη δυναμική της ίδιας της κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό ορίζεται η βασική υπόθεση εργασίας την οποία κάνουμε: για να αποκτήσει το πεδίο της συστημικής οικολογίας τη χαμένη του αίγλη, ο Patten και οι συνεργάτες του θα πρέπει αφενός να επιλύσουν τα εσωτερικά προβλήματα που αυτό αντιμετώπισε αλλά και να συγκλίνουν στο επίπεδο της ιδεολογίας με τις κυρίαρχες σήμερα κοινωνικές ιδέες. Οι τελευταίες συμπυκνώνονται σε ό,τι σήμερα αποκαλείται μεταμοντερνισμός. ιδέες σε άλλους επιστημονικούς χώρους.