Προσαρμοστικότητα της ελιάς σε συνθήκες αλατότητας

Abstract

The adaptability of olive plants to salinity conditions was investigated using different cultivars ('Chondrolia Chalkidikis', 'Oblonga', Olea europaea subsp. sylvestris, 'Karidolia Chalkidikis', 'Manaki', 'Gordal', 'Manzanilla de Sevilla *, 'Kalamon ', 'Frantoio', 'Picual', 'Megaritiki ') and salts (NaCl,Na2SO4, KCl, CaCl2, seawater). Five greenhouse experiments were carried out to study the effects of salinity on plant growth, nutrient composition, photosynthetic parameters, water relations, leaf anatomy, proline and total sugars concentration, and catalase and peroxidase activity, as well as tostudy the ability of recovery of olive plants after a salinisation period. Also two in vitro experiments were carried out to study the interaction NaCl-B. The results of this thesis showed that: (a) salinity produces a decrease on plant growth, an increase on the toxic ions (Na+ and Cl-) concentration and content in all plant parts, a decrease on macronutrients concentration and content, and, only at low/normal substrate Β concentration, a decrease on leaf Β concentration; (b) salinity produces a decrease on photosynthesis, chlorophyll concentration, and water and osmotic potential of leaves, while it seems to have no significant effect on proline and total sugars concentration and peroxidase activity; (c) the level of salinity tolerance of the different cultivars depends on restriction of both uptake and translocation to leaves of the toxic ions Na+ and Cl-; (d) olive plants are highly tolerant to high seawater concentrations, and in general the effect of seawater is similar to that of NaCl; (e) olive plants have the ability to recover after a relatively long period under high NaCl concentrations; (f) the studied cultivars can be classified according to their tolerance to salinity: (1) Olea europaea subsp. sylvestris > 'Oblonga', (2) 'Manaki' > 'Gordal' > 'Karidolia Chalkidikis', (3) 'Kalamon' > 'Manzanilla de Sevilla' > 'Chondrolia Chalkidikis', and (4) 'Picual' > 'Frantoio' > 'Megaritiki’ > 'Chondrolia Chalkidikis'.

Μελετήθηκε η προσαρμοστικότητα της ελιάς σε συνθήκες αλατότητας καλύπτοντας τόσο διαφορετικές ποικιλίες ('Χονδρολιά Χαλκιδικής', 'Oblonga', αγριελιά, 'Καρυδολιά Χαλκιδικής', 'Μανάκι', 'Gordal, 'Manzanilla de Sevilla', 'Καλαμών', 'Frantoio', 'Picual', 'Μεγαρίτικη') όσο και διάφορα άλατα (NaCl, Na2SO4, KCl, CaCl2, θαλασσινό νερό). Πέντε πειράματα θερμοκηπίου χρησιμοποιήθηκαν για την μελέτη της επίδρασης της αλατότητας στην αύξηση των φυτών, τη χημική σύσταση, τις φωτοσυνθετικές παραμέτρους, τις υδατικές σχέσεις, την ανατομία των φύλλων τη συγκέντρωση οσμωρυθμιστικών ουσιών (προλίνη, ζάκχαρα) και τη δράση των ενζύμων καταλάση και υπεροξειδάση, όπως και για την μελέτη της δυνατότητας ανάκαμψης της ελιάς μετά από μία περίοδο με καταπόνηση NaCl. Επίσης έγιναν δύο πειράματα ιστοκαλλιέργειας για την μελέτη της αλληλεπίδρασης NaCl-B. Τα αποτελέσματα αυτής της διατριβής δείχνουν ότι: (α) η αλατότητα προκαλεί μείωση της αύξησης των φυτών, αύξηση της περιεκτικότητας και της συγκέντρωσηςτων τοξικών ιόντων (Na+ και Cl-) όλων των φυτικών τμημάτων, μείωση της περιεκτικότητας και της συγκέντρωσης των μακροστοιχείων και, μόνο σε χαμηλή/κανονική συγκέντρωση Β του υποστρώματος, μείωση της συγκέντρωσης του Β των φύλλων, (β) η αλατότητα προκαλεί μείωση της φωτοσύνθεσης, της συγκέντρωσης της χλωροφύλλης και του υδατικού και οσμωτικού δυναμικού των φύλλων, ενώ δεν φαίνεται να έχει μεγάλη επίδραση στη συγκέντρωση της προλίνης και των ολικών σακχάρων και στην δράση της υπεροξειδάσης, (γ) ο βαθμός ανθεκτικότητας στηναλατότητα των διαφόρων ποικιλιών ελιάς εξαρτάται από τον περιορισμό τόσο της πρόσληψης όσο και της μεταφοράς στα φύλλα των τοξικών ιόντων Na+ και Cl-, (δ) η ελιά παρουσιάζει μεγάλη αντοχή σε υψηλές συγκεντρώσεις θαλασσινού νερού για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα και γενικά η επίδραση του θαλασσινού νερού είναι παρόμοια στην επίδραση του NaCl, (ε) η ελιά έχει δυνατότητα ανάκαμψης μετά από μία σχετικά μεγάλη περίοδο καταπόνησης με υψηλή συγκέντρωση NaCl, (στ) οι ποικιλίες που μελετήθηκαν κατατάσσονται ως προς την αντοχή τους στην αλατότητα: (1) αγριελιά > 'Oblonga', (2) 'Μανάκι' > 'Gordal' > 'Καρυδολιά Χαλκιδικής', (3) 'Καλαμών' > 'Manzanilla de Sevilla' > 'Χονδρολιά Χαλκιδικής' και (4) 'Picual' > 'Frantoio' > 'Μεγαρίτικη' > 'Χονδρολιά Χαλκιδικής'.