Αξιολόγηση εδαφικών και φυτικών δεικτών της αζωτούχου θρέψης του βαμβακιού

Abstract

Ο προσδιορισμός αντικειμενικών κριτηρίων αναφορικά με την εκτίμηση των αναγκών αζωτούχου λίπανσης του βαμβακιού αποτέλεσε το αντικείμενο της παρούσας διατριβής. Η διερεύνηση και ο προσδιορισμός των δεικτών της αζωτούχου θρέψης του βαμβακιού έγινε με πειράματα αγρού. Τα πειράματα εγκαταστάθηκαν σε αγρούς με διαφορετικά φυσικοχημικά χαρακτηριστικά, μετά από επιλογή μεταξύ μεγαλύτερου αριθμού θέσεων, με σκοπό να διερευνηθεί επί πλέον κατά πόσο η πρόσληψη του αζώτου από τα φυτά κατά στάδιο ανάπτυξης καθώς και η παραγωγή, άρα και η αποτελεσματικότητα της αζωτούχου λίπανσης, επηρεάζεται (εξαρτάται) από τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του εδάφους. Ο πειραματισμός ήταν σε τρεις θέσεις πολυετής (Παλαμάς και Καλλιφώνι - 4ετής, Αγ. Γεώργιος - 3ετής), αλλά και σε ορισμένες θέσεις διετής (Βέροια), ή μονοετής (Πεδινό, Λαμία), και περιλάμβανε για κάθε έτος λίπανση με σταθερές ποσότητες φωσφόρου και καλίου και μεταβαλλόμενες ποσότητες αζώτου 6, 12, 18, 24, 30 μονάδων, σε τυχαιοποιημένο σχέδιο με 6 επαναλήψεις για κάθε μεταχείριση αζώτου. Η λίπανση έγινε με εφάπαξ δόσεις κατά τη σπορά. Συμπεριλήφθηκε επίσης και μία μεταχείριση αζώτου με τμηματική προσθήκη (12+6 μονάδων). Κατά τη διάρκεια του πειραματισμού διερευνήθηκαν, ως πιθανά διαγνωστικά κριτήρια της αζωτούχου θρέψης του βαμβακιού: Στο έδαφος και στο βάθος 0-60 (0-30, 30-60 εκατ.), στο οποίο αναπτύσσεται το κύριο ριζικό σύστημα των φυτών του βαμβακιού, οι εξής ανόργανες (διαθέσιμες) μορφές του αζώτου που μετέχουν στο θετικό ισοζύγιο: Το υπολειμματικό άζωτο (νιτρικά και αμμωνιακά), προ της σποράς. Τα νιτρικά και αμμωνιακά, κατά το στάδιο ολοκλήρωσης του φυτρώματος, όπως επηρεάσθηκαν από την αζωτούχο λίπανση. Το ανοργανοποιούμενο άζωτο, υπό συνθήκες επώασης και in situ. Στα φυτά α). Για τον προσδιορισμό των αναγκών που σχετίζονται με την άριστη παραγωγή. Η τελική παραγωγή σε σύσπορο βαμβάκι. Τα νιτρικά στους μίσχους, επί νωπών και ξηρών ιστών με την μέθοδο του Νιτροτέστ (Ν-test) και, για την βαθμονόμηση της μεθόδου, με την κλασσική μέθοδο, κατά στάδιο ανάπτυξης (σε 4 στάδια: εμφάνιση χτενιών, ανθέων, αιχμή άνθησης και άνοιγμα καρυδιών). Το ολικό άζωτο στα φύλλα στα αντίστοιχα 4 στάδια ανάπτυξης. β). Για τον προσδιορισμό των αναγκών των φυτών που σχετίζονται με τη θρέψη και όχι απαραίτητα με την παραγωγή, το νωπό και ξηρό βάρος των επί μέρους τμημάτων των φυτών και το συνολικό βάρος τους. γ). Για τον προσδιορισμό του συντελεστού χρησιμοποίησης του εδαφικού άζωτο από τα φυτά το συνολικά προσλαμβανόμενο άζωτο από τα φυτά προ της συγκομιδής (4° στάδιο τουανοίγματος των καρυδιών). Από τους προσδιορισμούς αυτούς και τις αντίστοιχες συσχετίσεις διαπιστώθηκε ότι: Η λίπανση αύξησε αναλογικά τις ανόργανες μορφές και κυρίως τα νιτρικά, στο βάθος 0-30 εκ. του εδάφους που προσδιορίστηκαν στο στάδιο του φυτρώματος και δεν είχε επίδραση στο ολικό άζωτο (%) του εδάφους. Η συσχέτιση είχε την μορφή Y=a+bx, όπου Υ τα νιτρικά, ή νιτρικά + αμμωνιακά, x η λίπανση, b η κλίση και a σταθερά που αντιστοιχούσε στο διαφορετικό υπολειμματικό άζωτο στο κάθε έτος πειραματισμού. Σε όλες τις περιπτώσεις ησυσχέτιση ήταν στατιστικά σημαντική. Ο συγκριτικός προσδιορισμός των νιτρικών στους μίσχους, με σημείο αναφοράς την κλασσική μέθοδο, έδειξε ότι η μέθοδος του N-test είναι ιδιαίτερα ασφαλής και μπορεί να χρησιμοποιείται και επί ξηρών και επί νωπών μίσχων. Όσον αφορά στη θρέψη του φυτού, τα νιτρικά στους μίσχους κατά στάδιο ανάπτυξης, συσχετίσθηκαν πολύ ικανοποιητικά (στατιστικά σημαντικά) με τη λίπανση και τις αντίστοιχες τιμές των ανόργανων μορφών του εδάφους (νιτρικών και αμμωνιακών) στο στάδιο του φυτρώματος, καθώς και με το ξηρό βάρος των φυτών με ευθύγραμμη σχέση και με το ολικό άζωτο % με εκθετική όμως σχέση, όπως επίσης και με το συνολικά προσλαμβανόμενο άζωτο. Οι συσχετίσεις αυτές διαπιστώθηκαν για όλες τις θέσεις και τα έτη του πειραματισμού, εκτός του έτους ( 1992), κατά το οποίο επικράτησαν δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα την σημαντική διαταραχή της θρέψης και οδήγησαν σε σημαντική μείωση της παραγωγής. Συσχετίσεις με την παραγωγή. Η μέγιστη επιτευχθείσα παραγωγή ήταν η αναμενόμενη ως ικανοποιητική (άριστη), για κάθε περιοχή, με κριτήριο να μην αποκλίνει από τις μέσες υψηλές αποδόσεις της περιοχής. Η κατ' αρχήν συσχέτιση της προσθήκης-μεταχειρίσεων αζώτου (Ν 6, 12,18, 24 και 30 μονάδες) με τις ικανοποιητικές (άριστες) παραγωγές (δεν συμπεριελήφθησαν τα δεδομένα του 1992) έδειξε σε πολλές περιπτώσεις, ότι η παραγωγή αντιστοιχούσε σε διαφορετικές μεταχειρίσεις για κάθε έτος και μεταξύ των αγρών. Το γεγονός θεωρείται αναμενόμενο, γιατί η προσθήκη αζώτου, ενώ αυξάνει τα ανόργανα ποσά του αζώτου στο έδαφος στο βάθος 0-30, δεν τα αυξάνει στο βάθος των 30-60 εκατοστών, όμως αξιοποιούνται τα αντίστοιχα ποσά του υπολειμματικού αζώτου στο συνολικό βάθος που προϋπάρχουν στο έδαφος (0-60 εκ.), αλλά και τα ποσά που προέρχονται από ανοργανοποίηση, και συνολικά συντελούν στο να είναι τα διαθέσιμα ποσά, που εκμεταλλεύεται το φυτό, διαφορετικά από αυτά που «προβλέπει» η μεταχείριση σε κάθε περίπτωση. […]