ΣΤΟΑ ΚΑΙ ΣΤΩΙΚΟΙ ΣΤΗ ΣΑΤΙΡΑ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ

Abstract

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΥΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΦΑΝΟΥΝ ΟΙ ΣΤΩΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΑΤΙΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ. ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ ΕΠΙΛΕΓΗΣΑΝ ΤΑ ΕΞΙ ΕΡΓΑ: ΒΙΩΝ ΠΡΑΣΙΣ, ΕΡΜΟΤΙΜΟΣ 'Η ΠΕΡΙ ΑΙΡΕΣΕΩΝ, ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ 'Η ΠΑΠΙΘΑΙ, ΦΙΛΟΨΕΥΔΕΙΣ 'Η ΑΠΙΣΤΩΝ, ΔΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ, ΖΕΥΣ ΤΡΑΓΩΔΟΣ, ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΡΗΤΑ ΣΤΗ ΣΤΩΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΤΩΙΚΟΥΣ. Ο ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΣΤΩΙΚΟΥΣ ΣΕ ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΤΥΠΟ. ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΟΥΝ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΗ ΣΤΩΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΜΕ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ "ΠΛΑΣΤΑ" ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ. Ο ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΣΑΤΙΡΙΣΕ ΕΚΕΙΝΑ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΩΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΣΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΝ ΣΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΗΣΗ. ΠΟΛΛΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΤΑ ΕΙΧΑΝ ΚΡΙΝΕΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ. ΒΡΗΚΕ ΔΗΛΑΔΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΤΗΚΕ. ΜΑΛΛΟΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΩΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣΠΟΛΥΣΥΖΗΤΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΑΛΕ ΜΕ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΝΟ ΤΟΥ ΣΑΤΙΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ, ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΣΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΟΥ, ΑΦΟΥ Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΤΑΝ ΓΝΩΣΤΟΣ.Η ΣΑΤΙΡΑ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΩΙΚH ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΕΣΙΔΕΕΣ, ΑΠΕΝΑΝΤΙΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΓΝΩΣΤΟ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΟΡΦΗ ΘΕΛΕΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΝΑΔΙΑΣΚΕΔΑΣΕΙ ΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΣΚΗΣΕΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΤΥΧΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟΓΙΑΤΙ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΗΣ ΟΧΙ ΣΤΟ ΤΙ ΛΕΕΙ, ΑΛΛΑ ΣΤΟ ΠΩΣ ΤΟ ΛΕΕΙ. Ο ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΥΣ ΤΟΥ ΚΩΜΙΚΟΥ, ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙΗ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ, Ο ΕΜΜΕΣΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΛΕΕΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΤΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ. Ο ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΠΑΡΑΠΟΙΕΙ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΑ ΚΑΛΑ ΤΗΣ ΣΤΩΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΕΝΘΥΝΕΙ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ. ΥΠΕΡΒΑΛΛΕΙ, ΥΠΟΤΙΜΑ, ΒΓΑΖΕΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΜΦΡΑΖΟΜΕΝΑ ΤΟΥΣ. ΤΗ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΑΚΟΜΗ ΤΗ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΣΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΠΟΙΗΣΗΣ. ΕΔΩ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΕΙΡΩΝΕΙΑ, ΤΗΝ ΠΑΡΩΔΙΑ, ΤΗΝ PERSONA. ΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑΤΙ, ΜΟΛΟΝΟΤΙ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΑΦΟΡΟΥΝ ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΘΕΜΑ, ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΜΩΣ ΜΕΡΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΤΟΥ, ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΤΥΧΕΙ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ: ΝΑ ΑΣΚΗΣΕΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΕΙ ΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΤΟΥ. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΑΤΙΡΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΟΥΝ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΙΑ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΑΤΙΡΑΣ.

THIS WORK ATTEMPTS TO SHOW HOW THE STOICS AND THEIR IDEAS EMERGE IN THE LIGHT OF LUCIAN'S SATIRE. FOR THIS PURPOSES SIX WORKS OF LUCIAN'S HAVE BEEN CHOSEN; PHILOSOPHERS FOR SALE, HERMOTIMUS, THE BANQUET, THE LOVERS OF LIES, THE DOUBLEINDICTMENT AND ZEUS RANTS, IN WHICH THERE ARE CONSIDERABLE REFERENCES TO STOIC PHILOSOPHY AND THE STOICS. LUCIAN'S STOICS ARE CONDENSED IN ONE TYPE ONLY; THEIR WORDS AND DEEDS REFER TO STOIC DOCTRINES IN GENERAL BECAUSE THEY ARE PRESENTED AS FICTITIOUS AND NOT AS HISTORICAL PERSONS. LUCIAN SATIRIZED THOSE ELEMENTS OF STOIC DOCTRINE WHICH WERE CONSIDERED PARADOXICAL AND THUS SUITABLE FORMOCKERY. MANY OF THESE ELEMENTS HAD BEEN CRITICIZED BY OTHERS TOO. LUCIAN FOUND ALOT OF HIS MATERIAL IN THE EXISTING TRADITION AND MADE USE OF IT. HE HAS USED THESE POINTS OF STOIC PHILOSOPHY WHICH WERE WELL- KNOWN IN ORDER TO COMMUNICATE BETTER WITH HIS AUDIENCE. LUCIAN'S SATIRE OF STOIC PHILOSOPHY DOES NOT OFFER ORIGINAL IDEAS, BUT BY PRESENTING WHAT WAS WELL-KNOWN IN A NEW FORM AIMEDNOT ONLY AT ENTERTAINING BUT AT CRITICIZING AS WELL; AND THIS HE SUCCEDED NOTBY WHAT WAS SAID BUT BY THE WAY IN WHICH IT WAS SAID. FOR HIS CRITICISM LUCIAN USED VARIOUS COMIC MEANS AND WAYS SUCH AS DISTORTION, INDIRECTION, EXTERNALITY. HE USED DISTORTION IN MANY WAYS: HE MINIMIZED THE POSITIVE ASPECTS OF STOIC DOCTRINE AND EXAGGERATED ITS DIFFICULTIES. FREQUENTLY HE USED STOIC IDEAS OUT OF CONTEXT. THE DISTORTION IS ALSO PRESENT IN THE FORM OF PRETENSE WHERE HEUSED IRONY, PARODY AND MASK-PERSONA. THE CONCLUSIONS ARE USEFUL BECAUSE, THOUGH THEY EMERGE FROM A PART OF LUCIAN'S WORKS AND CONCERN A SPECIFIC SUBJECT NEVERTHELESS THEY SHOW SOME WAYS IN WHICH THE WRITER MANIPULATED HIS MATERIAL FOR THE PURPOSES OF CRITISIZING STOICISM AND AT THE SAME TIME ENTERTAINING HIS AUDIENCE. WE CAN SAY THAT THESE CONCLUSIONS ARE VALID FOR THE SATIRICAL GENREIN GENERAL AND HELP US TO BETTER UNDERSTAND AN ASPECT OF GREEK SATIRE.