Επίπτωση της εμπειρικής επιλογής αντιβιοτικών στο κόστος νοσηλείας και κλινική πορεία σε ασθενείς με μικροβιαιμία

Abstract

The medical records of 100 bacteremic patients, hospitalized in Evaggelismos General Hospital, were studied retrospectively. For every single patient we found a mean number of 2.4 positive blood cultures. These latter became positive after 4 days post blood sample taking. Sixty two of them were caused by Gram(-) bacteria. The survivals (83%) were more compared with the non-survivals (17%). The mean hospital stay(x ± SEM) was 24.1 ± 1.3 days (males = 22.77, females = 26.09, p>0.05). Patients were divided into two groups according to the antibiotic choice: Group I (n=57) = Patients received treatment characterized as effective-correct and Group II (43) = Patients received treatment characterized as ineffective-incorrect. The mean hospital stay although higher for group II (28 days) was not statistically significant compared with group I (22 days). The antibiotic choice (effective-correct/ineffective-incorrect) was not affected by the patients' age and sex. The mortality rate and the mean hospital stay were also not affected by the treatment choice. In patients of group II, the overall antibiotic cost per patient, per patient per day of hospital stay and the cost for the same time intervals, was significantly higher (p<0.05) both pre and post the sensitivity test results, compared with the group I. one. Although, not statistically significantly, the antibiotic choice in group I is followed by higher mortality rate and in hospital stay. On the other hand, it is more than apparent that the choice of treatment for patients of group II costs much more. This latter cost is not affected by the sensitivity test results. Taking in account the cost for the society to treat the bacteremia, as well as the possible hazardous effect of treatment itself, we come to the conclusion that a special education is needed for the medical hospital personnel as well as the need for the specially educated "medical person" (the infection disease specialist) who will advise the right way to use antibiotics.

Μελετήθηκαν οι φάκελοι 100 ασθενών, που νοσηλεύτηκαν με μικροβιαιμία σε διάστημα 27 μηνών στο Π.Γ.Ν. “O ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ”. Το 62% των μικροβιαιμιών οφείλοντο σε Gram (-) μικρόβια. Σε κάδε ασθενή αντιστοιχούσαν 2,4 θετικές αιμοκαλλιέργειες, με μέση διάρκεια θετικοποίησης των καλλιεργειών από τη λήψη του δείγματος 4 ημέρες. Από τους ασθενείς αυτούς επιβίωσαν οι 83 (83%) και απεβίωσαν οι 17 (17%). Η μέση διάρκεια νοσηλείας του συνόλου των μελετηθέντων ασθενών ήταν 24,1 ± 1,3 (x ± SEM), των ανδρών 22,77 και των γυναικών 26,09 ημέρες. Η διαφορά αυτή δεν απεδείχθη στατιστικά σημαντική. Από τους 100 ασθενείς της μελέτης μας στους 57 (57%), η εφαρμοσθείσα θεραπευτική αγωγή με αντιβιοτικά κρίθηκε ως αποτελεσματική - ορθολογική ενώ στους 43 (43%) κρίθηκε ως μη αποτελεσματική - μη ορθολογική. Η μέση διάρκεια νοσηλείας των ασθενών στους οποίους έγινε μη αποτελεσματική - μη ορθολογική αγωγή (28 ημέρες) αν και μεγαλύτερη κατά 27,27%, σε σχέση με τους ασθενείς που έγινε αποτελεσματική - ορθολογική αγωγή (22 ημέρες) δεν διέφερε στατιστικά σημαντικά. Η επιλογή εφαρμογής αποτελεσματικής - ορθολογικής αγωγής ή μη αποτελεσματικής - μη ορθολογικής αγωγής με αντιβιοτικά δεν φαίνεται να επηρεάζεται από την ηλικία ή το φύλο του ασθενή. Επίσης, η θνητότητα και η μέση διάρκεια νοσηλείας, αν και αυξημένες σε περιπτώσεις εφαρμογής μη αποτελεσματικής - μη ορθολογική αγωγής, εν τούτοις δεν διαφέρουν στατιστικά σημαντικά. Οι συνολικά καταβληθείσες δαπάνες για αντιβιοτικά σε μη αποτελεσματική - μη ορθολογική αγωγή, η δαπάνη για αντιβιοτικά ανά ασθενή, η δαπάνη ανά ασθενή ανά ημέρα νοσηλείας καθώς επίσης και η δαπάνη σε ισόχρονα διαστήματα, τόσο πριν όσο και μετά το αντιβιόγραμμα ήταν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με τις περιπτώσεις εφαρμογής αποτελεσματικής - ορθολογικής αγωγής. Συμπεραίνεται, ότι η εφαρμογή μη αποτελεσματικής - μη ορθολογικής αγωγής με αντιβιοτικά έχει μεν δυσμενή άλλα όχι στατιστικά σημαντική επίπτωση τόσο στη θνητότητα όσο και στη διάρκεια νοσηλείας, σε σχέση με την εφαρμογή αποτελεσματικής - ορθολογικής αγωγής. Όμως η εμφανής και σημαντική διαφορά είναι ότι η μη αποτελεσματική - μη ορθολογική αγωγή στοιχίζει σημαντικά περισσότερο. Τονίζεται μάλιστα ότι η επιπλέον αυτή δαπάνη ισχύει σε όλα τα επίπεδα και δεν επηρεάζεται από τα αποτελέσματα του αντιβιογράμματος. Οι πληροφορίες του αντιβιογράμματος πιθανότατα λόγω μη σωστής αξιολόγησης επιδρούν δυσμενώς στη χρήση των αντιβιοτικών με αύξηση του αριθμού τους και με τελικό αποτέλεσμα την μη βελτίωση ή ακόμα την αύξηση του τελικού κόστους. Εκτιμώντας τη βαριά επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου από άσκοπες και ενδεχόμενα επιβλαβείς για τον ασθενή δαπάνες θεωρείται επιτακτική η ανάγκη επιμόρφωσης των ιατρών στην κλινική χρήση των αντιβιοτικών. Δεδομένου όμως, ότι αυτό απαιτεί μακρόχρονη προσπάθεια, ίσως καθίσταται αναγκαία η παρουσία ατόμων με επαρκή γνώση του αντικειμένου των λοιμώξεων και της χρήσης των αντιβιοτικών σε κάθε Νοσοκομείο, που άμεσα μεν να ελέγχουν την όλη μέθοδο χορήγησης αντιβιοτικών, έμμεσα δε να οδηγούν μέσα από την επιμόρφωση των υπολοίπων ιατρών στη λυσιτελή αντιμετώπιση του προβλήματος. Παράλληλα είναι απαραίτητο να δοθεί βάρος στην πληροφόρηση των ιατρών σχετικά με τα προβλήματα δαπάνης των φαρμάκων και ιδιαίτερα των αντιβιοτικών και να αξιολογηθεί ιδιαίτερα από την πολιτεία ο ρόλος του ιατρού σαν σημαντικού παράγονται διαχείρισης της κοινωνικής περιουσίας.